یاسا

09:30

هەرچەندە یاسای مەغریب دانی بەوەدا نا کە چەند کاتژمێرێکی شیردان بۆ ژنانی شیردەر هەیە دوای ئەوەی لە چواردە هەفتەی مۆڵەتی دایکبوون دەگەڕێنەوە، بەڵام هەندێک لە خاوەنکارەکان ڕێگە نادەن.

07:23

جێبەجێنەکردنی یاسا وەک خۆی و دەستێوەردانی حزبەکان لە جێبەجێکردنی و بە تایبەت لە کەیسەکانی ژناندا، وایکردووە هاوڵاتیان متمانە بە دادگا و یاساکان نەکەن و پەنا ببەنە بەر سوڵحی عەشایەری.

11:58

عائیشە کەلاع، سەرۆکی هەماهەنگی ژنانی پارێزەر بۆ یەکسانی، ئاماژەی بەوەدا کە بەهۆی عەقڵیەتی پیاوانەوە نوێنەرایەتی ژنان لە ڕێکخراوەکانی یاسادا نییە و پێویستە کۆتا جێبەجێ بکرێن.

09:10

نەعیمە خوشان، ئەندامی کۆمەڵەی تەلدات، ئاماژەی بەوەکردوە، ١٩ ساڵ بەسەر پەسەندکردنی یاسای خێزانی لە مەغریب تێپەڕیوە، مافەکانی ژنان دەتواندرێت بە گۆڕینی یاسا بەرزبکرێتەوە، کە ماددەی جیاکاری دژی ژنان دەگرێتەوە.

08:15

جەنات کەداشی، سەرۆکی کۆمەڵەی فێمێنیستی "حەوا" جەختی لە گرنگی هەماهەنگی نێوان ڕێکخراوەکان و کۆمەڵەکان لە تونس و باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا کردەوە، بۆ ئاشکراکردنی پێشێلکارییەکانی دژ بە ژنان لەو ناوچانەدا.

10:46

ژنانی مەغریب ئاماژە بەوەدەکەن، یاسای خێزانی کە ٢٠ ساڵ لەمەوبەر پەسەند کرا، چیتر لەگەڵ کۆمەڵگەی مەغریبدا ناگونجێت و دەبێت گۆڕانکاری نوێ لەو یاسایەدا بکرێت، تا شکۆی ژنان دەشکێنێت.

11:48

ئیمان ئەلحەلەف، لە لیژنەی پەروەردەی کۆمەڵەی ژنانی زەنوبیا ئاماژەی بەوەکرد، ژنانی ڕەققە هێشتا لەژێر کاریگەری ئەو کاتەن کە داعش ناوچەکەی داگیرکرد و وتی: هەندێک ژن هێشتا ناتوانن لەماڵ بچنە دەرەوە، بەڵام ئێستا یاسای خێزانی هەیە.

07:15

لە ساڵی ٢٠١١وە یاسای بەرەنگاربووەنەوەی توندوتیژی خێزانی کاری پێدەکرێت، بەپێی شارەزایان یاساکە پێویستی بە هەموارکردنەوە هەیە و سەرەڕای هەوڵەکان تا ئێستاش هەموار نەکراوەتەوە، پەرلەمانیش گرنگی بەو یاسایە نادات.

07:44

ئیشراق مەقتەری،دادوەر ئاماژەی بەوەکرد شەڕی یەمەن بووەتە هۆی زیادبوونی ئاستی توندوتیژی دژ بە ژنان و بڵاوبوونەوەی توندوتیژییەکان و بارگرانیە لەسەر ژنان.

07:29

لە پێشتردا دابونەریت و ئەقڵیەتی پیاوسالاری زاڵتر بووە و بۆ چارەسەری کێشەکان پەنایان بردووەتە بەر سوڵحی عەشایەری، کە مافەکانی ژنان پێشێل دەکات و ڕازاو گوڵیش دەڵێت: هێشتا حزبەکان هۆکاری سەرهەڵدانەوەی سوڵحی عەشایەرین.

08:50

ژنان کە ڕووبەڕووی توندوتیژی دیجیتاڵی دەبنەوە ترسیان لەوە هەیە کە لەلایەن کۆمەڵگە و ژینگەوە ڕەت بکرێنەوە و بڕیار دەدەن ڕاپۆرت نەدەن.

07:28

لە نێوان ساڵی ٢٠٢١ بۆ ٢٠٢٢ دا ٧٦٦ حاڵەتی جیابوونەوەی هاوژینان زیادی کردووە، پارێزەرێکیش دەڵێت: ئەو ژنانەی سەردانمان دەکەن، دەڵێن چەند ساڵە هاوژینەکەم خیانەتم لێدەکات و توندوتیژیم بەرامبەر دەکات، بەڵام بۆ ئەوەی خەڵک پێم نەڵێن بێ هاوژین نەمویستووە جیاببمەوە

09:38

توندوتیژی چەندین جۆری هەیە، بۆ ئەو مەبەستەش پێویستیان بە دەستوەردان هەیە بەتایبەتی لەو کاتەوەی کە یاسا بە ئاشکرا ئەنجامدەری توندوتیژییەکە تاوانبار ناکات، ئەمەش هاندەری کردارەکەیە، لەوانە توندوتیژی هاوسەرگیری.

09:12

هەموو کەسێک مافی ئەوەی هەیە مەودایەکی فراوان لە ماف و ئازادییە بنەڕەتییەکان لە هەر شوێنێک بێت هەبێت بەبێ جیاکاری بۆ ئەوەی لە ژیانێکی ئازادی و یەکسانی و شکۆمەندیدا بژی.

07:52

بەسمە سوسی تووشی نابینایی بووە بەڵام ئەمە ڕێگری لێ نەکردووە لە بەشداریکردن لە کاری پەیوەندیدار، مافی مرۆڤ و بەرگریکردن لە ژنانی خاوەن پێداویستی تایبەت.

07:16

ئەقڵیەتی پیاوسالاری، دابونەریت و توندوتیژی ناو خێزانی یەکەم (دایک و باوک) وای کردووە توندوتیژیەکان بەرامبەر بە ژنان بەردەوام بێت و پارێزەرێکیش دەڵێت: ئەم هۆکارانە جیابوونەوەکانی زیاتر کردووە.

10:49

سەلوە حەمرونی، پارێزەر، ئاماژەی بەوەدا کە هێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە درۆی مافی مرۆڤ لە دژی وڵاتانی بێ بەرگری ئاشکرا دەکات و پێویستە دادگای نێودەوڵەتی تاوان لە دژی "جەنگی وێرانکاری" ئیسرائیل هەڵوێست بنوێنێت.

07:26

هەرچەندە خێزانەکان سووربن لەسەر بەدەستهێنانی مافی ژن و کچەکانیان هێشتا کەمە، چونکە یاسا و دادگا کاری ڕاستەقینە ناکەن بۆ گرتنی تاوانباران، بۆیە لە زۆرینەی کەیسەکاندا تاوانباربە سزای خۆی ناگات.

08:00

هەرچەندە تونس یەکەم وڵات بوو یاسایەکی بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژ بە ژنان لە ئەفریقا پەسەند کرد، بەڵام تا ئێستا نەیتوانیوە ڕێژەی توندوتیژییەکان کەم بکاتەوە.

12:13

عایدە بن شەعبان، چالاکوانی فێمێنیستی جەختی لەوە کردەوە ئەو دەستکەوتانەی ژنانی تونس بەدەستیان هێناوە, ناتواندرێت دەستیان لێبدرێت، چونکە ئەوەی تا ئێستا بەدەستهاتووە نرخی خوێنی ئەوان بووە و فێمێنیستەکان هەرگیز ڕێککەوتن لەسەر ئازادی و مافەکان قبوڵ ناکەن.