حەسنا محەمەد

 

حەسەکە- بە درێژایی ساڵانی شۆڕش لە ڕۆژئاوای کوردستان کە لەسەر بناغەکانی دیموکراتیک و یەکسانی و ئازادی و دادپەروەری بونیاد نرابوو، ئەو عەقڵیەتە تیرۆریستییەی کە داعش بەرجەستەی دەکات، هەمیشە هەوڵی تێکدانی ئەم سیستمەی داوە و هەڕەشەی لێدەکات، لە بەرامبەر ئەم عەقڵیەتەدا هێزەکانی سووریای دیموکراتیک "قەسەدە" و یەکینەکانی پاراستنی ژنان "یەپەژە" و یەکینەکانی پاراستنی گەل "یەپەگە" و گەلی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بە هەموو پێکهاتەکانیانەوە بەردەوامن لە خەباتی خۆیان. شکستی داعش لە کۆبانێ و ڕەققە و چەندین شوێنی دیکە لە سەرانسەری جیهان دەنگی دایەوە. لە ڕووی جوگرافیاوە هێزەکانی پاراستن ناوچەکە داعشیان تێکشکاند. بەڵام پاشماوەکانی عەقڵیەت و هۆشیاری داعش هێشتا لە هەوڵی زیندووکردنەوەی خۆیاندان.

 

کامپی هۆل یەکێکە لە کامپە مەترسیدارەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا کە هەزاران خێزان و منداڵی داعش تێیدا نیشتەجێن. بەپێی دوایین سەرژمێری ژمارەی دانیشتوانی کامپەکە نزیکەی ٢٦ هەزار و ٥٣٩ کەسە. لەو ژمارەیە نۆ هەزار و ٣٥٢ کەسیان بیانین و چوار هەزار و ٩٣٣ کەسیان عێراقین و ١٥ هەزار و ٢٤٥ کەسیان سووریین و ٩ کەسیش نەناسراون. لەم کامپەدا هەوڵی زۆر بۆ زیندووکردنەوەی داعش سەریهەڵداوە، بەڵام بە پێشنەگایەتی هێزەکانی "قەسەدە و یەپەژە و یەپەگە"دا هەمیشە هەوڵەکانیان پووچەڵ کراوەتەوە، لەڕێگەی ئۆپەراسیۆن و مانگرتنەوە.

 

سەبارەت بە مەترسییەکانی زیندووکردنەوە و چالاککردنی شانەکانی داعش لە ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا و سوریا بەگشتی، ئۆپەراسیۆنی ‘مرۆیی و ئاسایش’ کە لە کامپی هۆل ئەنجامدرا، ڕوکسەن محەمەد، وتەبێژی یەپەژە قسەی بۆ ئاژانسەکەمان کرد.

 

"داعش هەوڵدەدات جارێکی دیکە خۆی زیندوو بکاتەوە'"

ڕوکسەن محەمەد سەرنجی بۆ چالاککردنی داعش و هەڕەشەکانی بۆ سەر ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەگشتی ڕاکێشا و هەڵسەنگاندنەکانی بەم شێوەیە دەستپێکرد: هەوڵی زۆر بۆ تیرۆری چەکداری لەلایەن داعشەوە نەک تەنها لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەڵکو لە سەرانسەری جیهاندا دراوە، ئامانج لێی ئەوەیە کە داعش بۆ جارێکی دیکە ئایدۆلۆژیای تیرۆریستیی خۆی زیندوو بکاتەوە و چالاک بکاتەوە، چونکە هێشتا هۆشیاری و بیرۆکەکانی کۆتایی نەهاتووە. هەوڵێکی زۆر هەیە بۆ تیرۆری چەکداری لەلایەن داعشەوە، پێویستی بە خەباتێکی گەورەتر و بەهێزترە لە دژی ئەم هۆشیارییە جارێکی تر لەناو کۆمەڵگەدا لە ڕێگەی هێرش و هەڕەشەکانیانەوە.

 

"نەبوونی سیستمێکی دیموکراتیک لە سووریا، ڕێگە خۆشدەکات بۆ ئەوەی داعش چالاک بێت"

ڕوکسەن محەمەد ڕایگەیاند کە هۆشیاری تیرۆریستی داعش لەو شوێنانەدا دەرفەت دەدۆزێتەوە کە سیستمی تێدا نییە. وتی: هۆشیاری تیرۆریستی داعش هەوڵ دەدات خۆی زیندوو بکاتەوە و خۆی چالاک بکات لە ناو کۆمەڵگەدا لەو شوێنانەی کە هیچ سیستم و ڕێکخراوێکیان تێدا نییە. لە ئێستادا، لە سووریا، چونکە سیستمێکی دیموکراسی، ئاسایش و سەقامگیری دابین نەکراوە و خەڵکەکەی بەردەوام کۆمەڵکوژ دەکرێن و پێشێلکارییەکان بەخۆوە دەبینن، ئەمەش وا دەدات داعش سوود لەو خاڵانە وەربگرێت و جارێکی تر چالاک ببێتەوە.

 

تێکۆشان لە دژی زیندووکردنەوەی شانەکانی داعش

لە هەڵسەنگاندنەکانیدا، ڕوکسەن محەمەد ڕایگەیاند، ئەوان خەبات دژی شانەکانی داعش لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بەڕێوەدەبەن بەمەبەستی لەناوبردنی مەترسییەکانی بوژانەوەیان لە ناوچەکەدا و وتی: ئێمە، هێزی پاراستن لە ناوچەکە، بەردەوامین لە خەباتی خۆمان دژی داعش لە ڕێگەی ئۆپەراسیۆنی تایبەت و ئۆپەراسیۆن و چالاکییەکان بۆ ڕاگرتنی مەترسییەکانی بڵاوبوونەوەیان لە ناوچەکەدا. داعش بە تایبەتی ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا دەکاتە ئامانج سیستمی جێگیر لێرە، هەروەها شوێنێک بۆ گرتنی داعش و خێزانەکانیان بە تایبەت لە کامپی هۆل کە هەزاران خێزان و ژن و منداڵی داعش تێیدا دەمێننەوە.

 

"دەسەڵاتی ئێستا بوونی ژن و نە ناسنامەی پێکهاتەکان قبوڵ ناکات"

ڕوکسەن محەمەد ڕایگەیاند، دوای ڕووخانی ڕژێمی بەعس، گەلی سووریا چاوەڕێی دامەزراندنی سیستمێکی دیموکراسی بوو، بەڵام دۆخی ئێستا پێچەوانەی ئەم خەونەیە، وتی: گەلی سووریا چاوەڕێی سیستمێکی دیموکراسی بوو کە دان بە ناسنامەی هەموو پێکهاتەکانیدا بنێت. لەگەڵ ئەوەشدا ئەو ڕژێمەی کە هاتە سەر دەسەڵات، ئەوانیش جیهادیستەکانی... هەتەشە بە سەرۆکایەتیی جۆلانی، دژی خواست و خەونەکانی گەلی سووریا وەستایەوە و هەموو ناسنامەکان بە تایبەت بوونی ژنان قبوڵ ناکات، لە بەرامبەر ئەمەدا، ئیدارەی خۆسەر لە سەرەتای شۆڕشی ١٩ی تەمووزەوە، بۆ گەیشتن بە سووریایەکی دیموکراسی و لامەرکەزی کە پێکهاتەکانی سووریا جێگەی خۆیان و ناسنامەکانیان لە دەستووردا جێگیربکرێن.

 

ئۆپەراسیۆنی مرۆیی و ئەمنی دژ بە داعش

ڕوکسەن محەمەد ڕایگەیاند کە ئۆپەراسیۆنەکان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا ئەنجام دەدرێن بۆ پووچەڵکردنەوەی هەوڵەکانی زیندووبوونەوەی داعش و وتی:هەمیشە ئۆپەراسیۆن و لێدانەکان بۆ پاراستنی ئاسایش و سەقامگیری ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا لە چالاککردنی شانەکانی داعش ئەنجام دراون، ئەو ئۆپەراسیۆنانەی ئەم دواییە لە ڕەققە و حەسەکە و هەندێک ناوچەی گوندنشین ئەنجامدراون بە ئامانجی پاراستنی هاوڵاتیانی مەدەنی. لە هەمانکاتدا کات، ئامانج لێی پاراستنی سووریا بوو لە مەترسییەکانی چالاککردنەوەی داعش بە گشتی لەم دواییانەدا، لەم قۆناغەدا ئۆپەراسیۆنی مرۆیی و ئەمنی لە کامپی هۆل ئەنجامدرا ئامانجی سەرەکی ئەم ئۆپەراسیۆنە ڕێگریکردن بوو لە هەڕەشە و کوشتنی کرێکاران و دامەزراوە مەدەنییەکانی ناو کامپەکە لە هەمانکاتدا، ئەوە بوو کە پلانەکانی داعش بۆ زیندووکردنەوەی تۆڕەکانیان لە ئەنجامی ئۆپەراسیۆنەکەدا ١١ باندی داعش دەستگیرکران و تۆڕەکانیان هەڵوەشێنرانەوە، ژنانی داعش بە ئایدۆلۆژیا و عەقڵیەتی داعش منداڵان لە کامپەکەدا پەروەردە دەکەن، ئەمەش وایکردووە ڕووبەڕووی قۆناغێکی مەترسیدار ببینەوە.

 

"بەرامبەر بە عەقڵیەتی داعش خۆپاراستن زۆر گرنگە"

ڕوکسەن محەمەد جەختی لە گرنگی خۆپاراستن لە بەرامبەر عەقڵیەتی داعش کردەوە و لە درێژەی قسەکانیدا وتی: داعش بەردەوامە لە هەوڵەکانی بۆ زیندووکردنەوەی خۆی لەو شوێنانەی کە سیستم و ڕێکخستنی تێدا نییە، دەتوانین ئەو هێرشانەی کە داعش ئەنجامی دەدەن بۆ سەر بەهاکانی شۆڕش ناوی ببەین. چونکە هۆشیاریی جیهادیەکانی داعش هۆشیارییەکی مرۆیی نییە، هەروەها بوونی ژنان قبوڵ ناکات شۆڕشی ڕۆژئاواش لەسەر بنەماکانی مرۆڤایەتی و پاراستنی پیشەنگایەتی ژنان بونیاد نراوە، هەر لەبەر ئەم هۆکارە هەمیشە خەباتی ئێمە بۆ پاراستنی ژن و کۆمەڵگە بەردەوامە. هەروەها ئەو هێرشانەی کە ڕوودەدەن لەسەر بوون و بیرکردنەوەی ژنانە، بۆیە خۆپاراستن زۆر گرنگە. ئەو ڕووداوانەی کە لە کەناراوەکانی سووریا ڕوویاندا، ئامانجی سەرەکی هێرشەکان بوون، چونکە ژنان لە ڕووی ئایدیۆلۆژییەوە ڕێکخراو و بێ پارێز نەبوون. لە سوەیدا، هەرچەندە ژنان تا ڕادەیەکی دیاریکراو خۆیان ڕێکخستبوو، بەڵام هێشتا ڕووبەڕووی کۆمەڵکوژی و پێشێلکاری دەبوونەوە. چونکە ئاستی ڕێکخستنیان بەهێز نەبوو، لە شنگالیش هەمان شت ڕوویدا. ئەگەر خۆپاراستن نەبێت، ژیانێکی شکۆمەندانە و ئازاد و دیموکراسی نامێنێت.