cîhwar/jin
-
Roja aştî û aramiyê: Çarşema Sor
Cejna Çarşema Sor, bi navên ‘Cejna Sersalê’, ‘Cejna Tawisî Melek’, ‘Bûka Salê’ û ‘Roja Afirandina Cîhanê’ jî tê naskirin. Ev cejn, cejna civaka Êzîdî ya herî mezin û watedar e ji dîroka qedîm ve weke sersal tê pîrozkirin.
-
Şeva ku li ser hemû şevan digere: Şevberat
Yek ji cejnên herî kevnar ên civak Êzidî Şevberat e. Di vê şevê de rêûresmên baweriya Êzdayetiyê tên pêkanîn. Şeva din li Şengalê hemû Êzidî bi hev re şevberata xwe girtin û heya sibehê hêvî û daxwazên xwe anîn ziman.
-
Gundekî kevnar: Sikir El-Ihêmir
Sikir El-Ihêmir ji kevntirîn gundên Herêma Cizîrê Bakur û Rojhilatê Sûriyêye ye û dergûşa mirovahiyê ya 8 hezar sal B.Z ye. Gundê Sikir El-Ihêmir jî 4 sal zêdetir e bi êrîşên dewleta Tirk re rûbirû ye.
-
Di baweriya Êzdayetiyê de şopên resen
Êzidayetiya ku xwedî çand û kevneşopiyên qedîm e bi hezaran salan e civak xwe bi wan rîtuelan li ser piyan digre.
-
Min di rojê de payîz dît
Di her werzekî salê de xweza, rêwîtiyeke bê dawî ya pir rengî ber bi dilê mirovan ve dike.
-
‘Her destpêkek zayînek e her zayîn vejînek e’
Li ser erdnîgariya xaka pîroz, di sînga çiyayê serhildêr ê Şengalê de jinên Êzidî, di rûpelên dîroka çand û kevneşopiya xwe ya resen de bi têhngermiya roja payîzê destpêkeke nû, zayîn û vejîneke nû nivîsandin.
-
Efrîn an Avrîn bajarek xwedî dîrokek dirêj e
Bajarê Efrînê bi bin erd û ser erdê xwe dewlemend e. Her wiha mora xwe li dîrokê xistiye û bûye xwedî mîrat.
-
Şera bi keleh, çem, bendav û şûnwarên dîrokî tê nasîn
Navçeya Şera ya Efrînê ku şahidî ji gelek qewm û şaristaniyan re kiriye û xwedî şûnwarên dîrokî ye, ji aliyê dewleta Tirk û komên çete yên girêdayî wî ve hemû bedewiyên xwezaya wê tê talankirin.
-
Recoya Efrînê bi destan xweşikbûn û baweriya olî navdar e
Navçeya Reco ya Efrînê bi bedewbûna xwezaya xwe, bi vegotina destanên çiyayên xwe her wiha bi baweriya xwe ya olî bi nav û deng e.
-
Warê girên dîrokî û çiyayên bilind: Bilbilê
Navçeya Bilbilê ya kantona Efrîn Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê yekem navçeya Efrînê ye. Navçeya ku navê xwe ji bilbilên dengxweş gelek girên dîrokî û şûnwar hene ku niha hatine talankirin.
-
Navê ku ji evînê tê: Mabeta
"Mehebet" an jî "Mabeta" navçeyeke ku gelek mezhebên olî yên cuda di nava xwe de dihewîne ji ber vê yekê ji navçeyên dîtir ên herêma Efrînê cudatir e.
-
Warê kanî, darên zeytûnan û berhemên kevnar: Şiyê
Navçeya Şiyê bi ava kaniyên xwe yên zelal, bi çiyayên xwe yên bilind û bi dar û berên xwe dewlemend e. Her wiha xelkê wê deverê bi çandina baxçeyan, rezên tirî debara xwe dike û berhemên wê bi xweşbûna xwe navdar in.
-
Navçeya ku şopên dîrokê li ser e: Cindirêsê
Navçeya Cindirêsê dergûşa herêma Efrînê ye. Ew jêdera aborî ya bingehîn a herêmê ye her wiha di dirêjahiya dîrokê de şahidî ji gelek şaristanî û mîrateyan re kiriye.
-
Jinên ciwan ên Şengalê serdana Quba Xatuna Fexran kirin
Yekitiya Jinên Ciwan Yên Şengalê di bin navê Hemleya “Jin Jiyan Azadî Serbixe Azadî” de ji bo naskirina çand û baweriya xwe serdana Quba Xatûna Fexran kirin.
-
Dîroka herêmên Şehbayê ya li bakurê Helebê
Herêmên Şehba di warê çandî, dîrokî, aborî, çandinî û jiyanî de xwediyê gelek mîrateyan e.
-
Li ser komkujiya Ermeniyan 108 sal derbas bûn
Di ser komkujiya ku 1,5 milyon mirov hatin qetilkirin de 108 sal derbas bû.
-
Li Hewremanê Cejna Pîrşalyar hat pîrozkirin
Di serî de li Hewremanê, Cejna Pîrşalyar li herêmên Rojhilatê Kurdistanê û çend bajarên başûrê Kurdistanê hat pîrozkirin. Ev cejna qedîm, ji baweriya Zerdeştiyê tê û koka wê digihîje beriya bi hezaran salan.
-
Li Kobanê gundek kevnar: Boraz
Her gundek bi navê jinan hatiye binavkirin, xwedî dîrok, çîrok û çandeke, gundê Boraz jî yek ji wan gundan e ku ji ber polîtîkayên dagirkeriyê beriya salan gûnd di bin av de maye.
-
Batizma Êzidiyan: Deryaya felsefeyê, yekitiya dijberan û çerxa demê
Cejna Batîzmê ya ku Çelka pîroz dikin ji aliyê hemû Êzidiyan ve wekî cejna herî pîroz tê binavkirin.
-
Cejna Êzî: Ji bo xêr û bereketa hilatina rojê
Destpêkirina cîhanê ya zivirîna li dora rojê re li ser rûyê erdê heta li hemû gerdûnê ji bo hemû zindî, werz, meh, roj, ji bereketa rojê jiyanê ava dike. Cejna Êzî ya piştî rojiya sê rojan tê pêşwazîkirin cejna xêr û bereketa hilatina rojê ye.