ناوەندی هەوڵ

 

سودان قەیرانی مرۆیی خراپتر بەخۆیەوە دەبینێت، بەهۆی تێکچوونی بارودۆخی ئابووری و بەردەوامی ململانێکان، برسێتی بە شێوەیەکی ترسناک لە نێو دانیشتووانی وڵاتەکەیدا بڵاوبووەتەوە، هەزاران خێزان بەدەست کەمیی خۆراک و ئاوی پاکەوە دەناڵێنن، ئەمەش لە کاتێکدایە کە خزمەتگوزارییە سەرەتاییەکان و نائاسایشی نزیکەی بە تەواوی داڕماون.

 

ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان ڕۆژی ٥ی ئاب لە ڕاپۆرتێکدا بڵاویکردەوە، منداڵانی خەرتوم تا ئەو ڕادەیە برسی دەبن کە بەهۆی بەدخۆراکی توندەوە هەندێکیان لە "پێست و ئێسک"دا کەم دەبنەوە، نەتەوە یەکگرتووەکان پشتڕاستی کردەوە کە هەزاران خێزان کە لە شاری فاشر لە ڕۆژئاوای سودان گەمارۆدراون، مەترسی برسێتییان لەسەرە.

 

ململانێی نێوان سوپای سودان و هێزەکانی پشتیوانی خێرا لە مانگی نیسانی ساڵی ٢٠٢٣ەوە بووەتە هۆی کوژرانی دەیان هەزار کەس و ئاوارەبوونی ملیۆنان کەس، قەیرانی بەدخۆراکی بە تایبەتی لە پارێزگای خەرتوم، ئازارەکانی دانیشتوانی زیاتر کردووە.

 

نوێنەری سندوقی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ منداڵان "یونیسێف" قەیرانی مرۆیی لە سودان بە خراپترین قەیران لە جیهاندا وەسف کرد و نزیکەی ٢٥ ملیۆن کەس بەدەست نائاسایشی خۆراکی توندەوە دەناڵێنن.

 

بەپێی ڕاپۆرتەکانی بەرنامەی جیهانی خۆراک، لە پارێزگاری باکووری دارفۆر، بەتایبەتی لە شاری فاشر کە لەلایەن هێزی ئاسمانیی ئەمریکاوە گەمارۆدراوە، هەزاران کەس ڕووبەڕووی برسێتییەکی نزیک بوونەتەوە، بەڕێوەبەری ناوچەیی بەرنامەی جیهانی خۆراک ڕایگەیاند کە خۆڕاگری گەمارۆدانەکە لە ئێل فاشر دوای زیاتر لە دوو ساڵ لە ململانێ بە تەواوی داڕما، ئەگەر پێداویستی دەستبەجێ و بەردەوام دابین نەکرێت ژیانی هاوڵاتی لەدەست دەچێت.

 

فاشر تاکە پایتەختی دارفورە کە لە دەسەڵاتی سوپای سوداندایە، هێزەکانی پشتیوانی خێرا لە مانگی ئایاری ٢٠٢٤ەوە گەمارۆیەکی بەسەر شارەکەدا سەپاندووە و بەهۆیەوە نرخی کاڵا سەرەتاییەکانی ناو شارەکە بەرزبوونەوەی بێ وێنە بووە، ئێستا بازاڕەکان نزیکە لە کاڵا و کاڵا و زۆربەی چێشتخانە کۆمەڵایەتییەکان داخراون، ساڵێک لەمەوبەر برسێتی لە کەمپەکانی ئاوارەکانی دەوروبەری شارەکە ڕاگەیەندرا.

 

ڕێژەی بەدخۆراکی لە نێو منداڵاندا بەرزبووەتەوە

بەهۆی نەبوونی داتای جێی متمانە، تا ئێستا هیچ لێدوانێکی فەرمی سەبارەت بە برسێتی لە شاری فاشر دەرنەچووە، بەڵام نەتەوە یەکگرتووەکان پێشبینی ئەوەی کردبوو کە برسێتی بەر لە مانگی ئایاری ساڵی ڕابردوو لەوێ تەشەنە بکات، لەئەنجامی ئەو برسێتییە، بەشێک لە خێزانەکان ناچاربوون خۆراکی ئاژەڵ یان خاشاک بەکاربهێنن بۆ ئەوەی بژین، لەکاتێکدا ڕێژەی بەدخۆراکی لە نێو منداڵاندا بۆ ئاستێکی مەترسیدار بەرزبووەتەوە.

 

بەپێی داتاکانی بەرنامەی جیهانی خۆراک، نزیکەی ٤٠%ی منداڵانی خوار تەمەنی پێنج ساڵ لە سودان بەدەست بەدخۆراکی توندەوە دەناڵێنن، لەنێویاندا ١١%یان بەدخۆراکییەکی توندیان هەیە.

 

بە وتەی ئەو پسپۆڕە سەربەخۆیەی نەتەوە یەکگرتووەکان، مافەکانی مرۆڤ لە سودان شایەتی تێکچوونی مەترسیدارە، ئەمەش لە کاتێکدایە کە تۆمەتبارکردن بەوەی هەردوو سوپای سودان و هێزەکانی پشتیوانی خێرا بەبێ جیاوازی هاوڵاتی مەدەنی دەکەنە ئامانج و ڕێگری لە گەیشتن بە هاوکارییەکان دەکەن، دووپاتی کردەوە کە منداڵان بەهۆی برسێتی و نەخۆشی و هەندێکجاریش بەهۆی توندوتیژی ڕاستەوخۆ دەمرن.