ئەسما فەتحی

 

قاهیرە-بۆ تێگەیشتنی کۆمەڵگە دەربارەیان ژنان باج دەدەن و دەناڵێنن لە جیاکاری و توندوتیژی لەسەر بنەمای ڕەگەزی لە ژینگەی کارکردنیان لە ئەنجامی کۆنترۆڵی پیاوان لەسەر بازاڕی کار و نەبوونی داننان بەو ڕۆڵەی کە ژنان دەیگێڕ.

 

ژنان لە بازاڕی کاردا بەدەست قەیران و پاشخستنیان دەناڵێنن، بەتایبەتی ئەوانەی نافەرمین، بەڵام سەندیکاکان ڕۆڵیان هەیە لە پشتگیریکردنیان و گۆڕینی واقیعەکەیان، ئەمەش لەلایەن ڕەشا جەبەلی، سەرۆکی سەندیکای باجی خانووبەرە لە ئەسکەندەریا و سکرتێری گشتی فیدراسیۆنی سەندیکاکانی کرێکارانی میسر، لەگەڵ ئەو چارەسەرانەی کە لەلایەن یەکێتییەکەیەوە دابینکراوە بۆ باشترکردنی کەشوهەوای کاری ژنان و ئەنجامەکانی و ئەو ڕێگایانەی کە یارمەتیدەرن بۆ ئەوەی ژنان هەست بە سەلامەتی بکەن

 

چ خزمەتگوزارییەک پێشکەش دەکەن، بەتایبەتی لەبەر ئەوەی کە واقیعی یەکێتییەکان لەبارەی ژینگەی کارەوە قورسە؟

لە یەکێتی کرێکارانی میسردا، کار لەسەر بیرۆکەی یەکسانی کرێ و دانانی ژنان دەکەین لە هەمان ڕیزبەندی پیاوان بەبێ هیچ جیاکارییەک، لە یەکێتییەکەدا کاردەکەین بۆ بەهێزکردنی ژنان، چونکە ناتوانن بگەنە پۆستی سەرکردایەتی بەهۆی کەم تەماشاکردنی لێهاتووەیەکانیان، بەڵام بەشێکی زۆریان لە ڕووی ئیدارییەوە دانی پێدانراوە دەربارەی نەتواننیی ژنان بۆ ئەنجامدانی ئەرکەکانی پیاوان و زۆربەی ئەو بیرۆکانە تاقی نەکراونەتەوە.

 

من بەهۆی ئەمەوە ئازارم چێژت کاتێک بڕیارم دا لەسەر شەقام کار بکەم وەک ئەفسەری باج و ڕەتکردنەوەیەکی تەواوی ئەمە لەلایەن سەرکردەکانەوە هەبوو، بەڵام سوور بووم لەسەر ئەوەی ئەوە بکەم و توانیم لێهاتوویی خۆم بسەلمێنم، کە زۆرێک لە ژنانی هان دا دواتر هەمان شت بکەن.

 

گرنگییەکی زۆر بە هۆشیاری دەدەین، بەتایبەتی کاتێک کاردەکەین بۆ واژۆکردن و پەسەندکردنی پەیماننامەی ١٩٠c کە کار دەکات بۆ دڵنیابوون لە ژینگەیەکی سەلامەتی کارکردن بۆ ژنان و توانای زاڵبوون بەسەر بەربەستەکاندا و بەرگریکردن لە خۆیان بە ئامراز و ڕێوشوێنی ڕوون و دیاریکراو کە یارمەتییان دەدات بۆ بەدەستهێنانی مافەکانیان.

 

ئەو سەختییانە چین کە لەسەر شەقامەکان ڕووبەڕووی ژنانی کارکەر دەبنەوە؟

کێشەی سەرەکی لەوەدایە قایل بکرن کە ژنان دەتوانن لەسەر شەقامەکان کار بکەن، زۆرێک لەوانە پێیان وایە ئەوە شیاو نییە وەک ئەفسەری باج بەتەنها کار بکەن، بۆ نموونە، لەگەڵ هاوکارێک بن بۆ تەواوکردنی ئەرکە پێویستەکە.

 

کارم کرد بۆ گۆڕینی ئەو وێنەیە، بەتایبەتی لەو کاتەوەی کە دەربارەی بیرۆکەی سروشتی کارەکە و گریمانەکانی قسەم دەکرد، هەروەها دیاریکردنی مامەڵەکردن لەگەڵ هاوکارەکانم، سەرکەوتنی من لە بابەتەکەدا، هەروەها ئەو ڕێزەی کە تەنانەت لەلایەن کڕیارەکانەوە وەرمگرتبوو لەلایەن هەموو کەسێکەوە ڕێزی لێگیرا و زۆر کەسی هان دا بۆ شکاندنی ئەو ترسەی کە ڕێگری لێدەکات لە کارەکانیان.

 

ئەوانەی پێشتر هێرشیان دەکردە سەرم بە تێپەڕبوونی کات ڕایانگەیاند، ئەم کارە زیان بە ناوبانگی ژنان ناگەیەنێت، هەروەها ئەو شێوازەیە کە مامەڵە لەگەڵ کەسانی دیکەدا دەکەن کە ڕێز لە هەمووان دەگرێت و بەهێزیان دەکات لەبەردەم مەترسییەکاندا.

 

کێشە سەرەکییەکانی ژنان لە کاتی کارکردندا چین؟

چەندین ساڵە کار لەسەر ئەم یاسایە و کێشەکانی دەکەین، بەتایبەتی لە بەشی ژناندا، و هیوادارین لە ماوەی داهاتوودا لەبەرچاو بگیرێت، چونکە دەبێتە لوتکەی هەوڵی چەندین ساڵەی داواکارییەکان و هەموارکردنی و دابینکردنی پێداویستییەکانی.

 

چەند شتێک هەیە کە لە یاسای خزمەتگوزاری شارستانیدا لەبەرچاو گیراوە، ئەمەش لە کاتێکدایە کە مۆڵەتی دایکایەتی دوای چوار مانگ سنووردار کراوە بۆ تەنها سێ مانگ و هیوادارین یاسای کاریش ئەوە لەخۆ بگرێت.

 

هەروەها باخچەی ساوایان بەربەستێکی گەورەیە بۆ ئافرەتان بەتایبەتی ئەوانەی تازە منداڵیان لە دایک دەبن، بەتایبەتی لەبەر ئەوەی لە قۆناغی یەکەمدان دوای تەواوبوونی مۆڵەتی دایکایەتی، زەحمەتە بۆیان منداڵان بەجێبهێڵن و بۆ ماوەیەکی زۆر، لەبەر ئەوە بەرپرسیارێتی شوێنی کار لە دابینکردنی ئەو ماڵانە بۆ چاودێریکردنی منداڵان و ژمارەی پێویست بۆ ئەو منداڵانە زۆر گەورەیە و هیوادارین هەموارکردنی داهاتوو سنووردارکردنی ژمارەکە بۆ ٥٠ کرێکاری ژن و پیاو لەخۆبگریت، ئەمە هانی ژنان دەدات بەرهەم بهێنن و ژینگەیەکی پارێزراو بۆ مندالەکانیان مسۆگەر بکەن.

 

لەگەڵ ئەو قەیرانە زۆرەی کە ژنان ئەزموونی دەکەن، پێویستە چٶن یارمەتییان بدەیت بۆ دروستکردنی ژینگەیەکی پارێزراو؟

توخمەکانی پارێزراوی زۆرن و گرنگترین شت بۆ ژنان ئەوەیە کە هەست بە ڕێز بکەن، لەجیاتی ئەوەی هێرش بکەنە سەریان و پێشێلیان بکەن تەنها لەبەر ئەوەی کە ژنن، ئەو بارگرانییە دەروونییانە هەڵبگرن کە دەکەونە سەریان کە بەهۆی ڕۆڵی زاوزێکردنەوەیان دەگاتە خاڵی سزادان و پەراوێزخستن.

 

هەروەها زۆرێک لە مافەکانی ژنان کەمدەکرێنەوە لەبەر ئەوەی ژنن و لە پۆستەکانی سەرکردایەتی دوورخراونەتەوە، کێشەی ڕێگەدان بە ژنان بۆ دەربڕینی بۆچوونی خۆیان و پێشکەشکردنی بیر بۆ پەرەپێدان و بەشداریکردن لە کارکردندا بووەتە داواکارییەکی سەرەکی کە ژنان بەدوایدا دەگەڕێن و پێویستییەکی پێویستە بۆ هەستی یەکسانی.

 

چارەسەری قەیرانەکانی ژنان وەک سەرکردەیەکی یەکێتییەکە و مامەڵەکردن لەگەڵ هەندێکیان چین؟

لە هەمووی گرنگتر ئەوەیە کە کۆمەڵگەا دان بە گرنگی ڕۆڵی ژنان لە کاردا بدات و ئەوان لە پیاوان کەمتر  نین، یان ئەوەی دەتوانن چی بکەن و بەدەستی بهێنن، بۆیە هەمان مافی تەواویان هەیە بەبێ ئەوەی سووکایەتییان پێ بکرێت..

 

گرنگترینیان ڕۆڵی چاودێریکردنە، پەروەردەکردنی منداڵان و پێداویستییەکانی خێزان، کە وەک بەرپرسیارێتییەکی هاوبەشی نێوان هاوسەرەکان ڕەچاویان دەکات و سنووردار نییە بە یەکێکیان، چونکە ئەمە بارگرانییەکی گەورە دەخاتە سەر ژنان جگە لە کارەکانیان.

 

هەروەها پێویستمان بە پیاوان هەیە کە پشتیوانی لە ژنان و کارەکانیان بکەن بۆ ئەوەی خۆیان بسەلمێنن و ڕێزی لێ بگرن، هەروەها ڕێز لەو هەوڵانە بگرن کە ژنان لە دەرەوەی ماڵ دەیدەن و بەربەست لەبەردەمیاندا دروست نەکەن، وەک ئەوەی کە بە تەنها لە ماڵەوە و دەرەوە کێشەیان هەبێت.