ڕەفیف ئیسلیم

 

غەززە-هێزەکانی ئیسرائیل زیاتر لە نیوەی ماڵەکانیان لە کەرتی غەززە وێران کرد و زۆربەی خێزانەکان بێ ماڵ و حاڵ بوون، بەتایبەت ئەوانەی لە باڵەخانەی نیشتەجێبوونی چەند نهۆمیدا دەژین، زۆرێک لە ژنان لەناو و لەسەر داروپەردووی ماڵە وێرانەکانیان ماونەتەوە، سەرەڕای مەترسی ئەوەی کە لە هەر ساتێکدا سەقفەکە بەسەر سەریان داڕمێت.

 

مونا عەرەفات لە داروپەردووی ماڵە وێرانکراوەکەیەوە بۆ ئاژانسەکەمان وتی: ئێمە لە گەڕەکەکانی ڕۆژهەڵاتی کەرتی غەززە، بەتایبەتی گەڕەکی زەیتون، ئاوارە بووین، کاتێک هەواڵێکمان پێگەیشت کە بینای نیشتەجێبوونمان کە سێ نهۆمییە، دەکەوێتە ڕۆژئاوای شارەکە لە نزیک کەنار دەریاکە، بۆردوومان کراوە، ئاماژەی بەوەشدا کە خۆی و خێزانی هاوژینەکەی لەناو بیناکەدا دەژیان، واتە هەر خێزانێک قاتێکی تایبەتی خۆی هەبووە.

 

ماندوێتی و هەوڵی ئامادەکاری و بیناسازی لەبیر نەکردبوو. شوقەکەی تەنها چەند مانگێک پێش ٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣ ئامادە بوو بۆ نیشتەجێبوون، ناچار بوو زێڕینگەرییەکانی بفرۆشێت بۆ تەواوکردنی، تەنها لە ماوەی یەک چرکەدا تاکە مووشەکێک کەوتە خوارەوە، خەونەکەی شکاند، دوای چەندین ساڵ لە سەختی بەدیهات و هەموو ئەو یادەوەرییە جوانانەی سڕیەوە کە لەگەڵ دوو منداڵەکەیدا هاوبەشی کردبوو.

 

مونا عەرەفات لە باشووری کەرتی غەززە ئاوارە بوو، دڵی بە ماڵەکەیەوە چەقاندبوو، کە بۆ داروپەردوو بچووک بووبووەوە، ڕۆژەکانی ژمارد، تەنانەت کاتژمێر و چرکەش، تا گەڕایەوە و بە چاوی خۆی بینی، بەردەوام بە خۆمم دەوت کە هەمووان زیادەڕەوی دەکەن و دەگەڕێمەوە بۆ ئەوەی ماڵەکەم بدۆزمەوە کە شوێنی نیشتەجێبوونە، بەڵام هەر کە بۆ یەکەمجار بینیم، فرمێسکم ڕژانە خوارەووە کە چەندین کاتژمێر بەردەوام بوو. ماڵ نەبوو، نە جل و بەرگ، نە مۆبیلیات، نە چێشتخانە - هیچ. ئەوەی لە بۆردوومانەکە ڕزگاری بووبوو لە دزییەکە ڕزگارم نەبوو، هاوژینەکەی و کۆمەڵێک هاوڕێی بۆ پاککردنەوەی دەرگای چوونە ژوورەوە داروپەردووەکانیان لابرد و دوای دوو مانگ شوێنەکە ئامادە بوو، تەنها ئەوەی مابووەوە پاککردنەوەی ناوەوە بوو.

 

مونا عەرەفات باس لە "ڕۆحی ئەو ساتە" دەکات کە توانی ماڵەکە پاک بکاتەوە و دابەشی بکات بەسەر ژوور و چێشتخانەیەکی گەورەدا کە جێگەی خێزانەکەی بگرێتەوە، ئەوەی یارمەتیم دا ئەو شتانە بوو کە لە باشوورەوە هێنابووم. هەندێک لە ڕەفە دارەکان و مەنجەڵەکان و پلێتەکان و پەت و جێگەی نوستنەکان نەدەکرا بە مۆبیلیاتی ماڵەوە ناوببرێن.

 

ڕوونیشیکردەوە، لە ڕۆژی یەکەمدا، دوای ئەوەی زەویەکەی پاککردەوە و منداڵەکانی خستەخەو و دانیشت بۆ پشوودان، هاوژینەکەی هات و وتی: وەرە شتەکانتان و منداڵەکانتان کۆبکەنەوە تا بتوانین چۆڵیبکەین، هێزەکانی ئیسرائیل فەرمانی چۆڵکردنی ناوچەکەیان دەرکردووە، ئەو ڕەتیکردەوە و وتی: من لەناو ئەو داروپەردووەدا دەمرم، نامەوێت جارێکی دیکە ئاوارە ببمەوە، بێزارم لەم دۆخە و لە هەڵاتن لە مردن تا مردن.

 

مونا عەرەفات پێمانی وت ژیان لەناو داروپەردوودا لەڕادەبەدەر قورسە، ئەو ڕێگە نادات منداڵەکانی بجوڵێن لە ترسی ئەوەی کە بکەونە خوارەوە و تووشی برینێک ببن کە لە ناوەڕاستی برسێتیدا ساڕێژبوونیان ئەستەمە، هەروەها ڕێگە نادات بەشێک لە ماڵەکە بەسەریاندا داڕمێت لەکاتێکدا خواردن ئامادە دەکات یان کارەکانی تر دەکات، وایان لێدەکات هەست بکەن لە زینداندان نەک ماڵێک، هێنانی ئاو کێشەیەکی دیکەیە، چونکە نیوەی ئاوەکە پێش ئەوەی بگاتە دەستی دەڕژێت.

 

مونا عەرەفات ترسی خۆی ناشارێتەوە کاتێک هێرشەکانی ئیسرائیل لە ناوچەکەیان نزیک دەبنەوە، بەتایبەتی کاتێک سەقفەکە دەست دەکات بە لەرزین وەک ئەوەی خەریکە بڕووخێت، بەڵام خۆی دڵنەوایی دەدات و وتی: هێشتا لە گەرمای چادرەکان باشترە، لە گەرمای سووتێنەری مانگی تەمموزد، ئاماژە بەوە دەکات کە چەند ڕۆژێک لەمەوبەر کاتێک ئامێری بیناسازی گەیشتن بۆ لابردنی بەشێک لەو داروپەردووانەی کە دەوروبەری بوون، هەستی کردووە کە لەناو ژوورەکەیدا دەنێژرێت، دوو منداڵەکەی گرت و ڕایکردە دەرەوە بۆ سەر شەقامەکە، لەوێ مایەوە تا کارەکە تەواو بوو.

 

شایانی باسە کە کرێی خانوو لە کەرتی غەززە دوای جەنگ بەرزبووەتەوە. کرێی شوقەی مانگانە، کە پێشتر لەنێوان ١٠٠ بۆ ٤٠٠ دۆلار بوو، ئێستا هەزار دۆلارە، بەبێ کەلوپەل، ئەمەش هاوڵاتیانی غەززە ناچار دەکات لەنێوان دوو بژاردەدا هەڵبژێرن، هەردووکیان قورسترن لە یەکێکی تر: ژیان لە چادر یان لەناو داروپەردووی ماڵە وێرانبووەکانیاندا، بەو هیوایەی غەززە بەم زووانە چاک بێتەوە و ماڵەکانی ئاوەدان بکرێتەوە.