سیلڤا ئیبراهیم

ڕەققە- لەگەڵ بڵاوبوونەوەی داعش لە سەرانسەری سووریا و عێراق،  ڕەققە لە ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا وەک پایتەختی خەلافەتەکەی دامەزراند بە چەند هۆکارێک، لەوانەش شوێنی ستراتیژییەکەی، بەو پێیەی لە ڕووی جوگرافییەوە ناوەندی ئەو ناوچانە بوو کە لە کۆنتڕۆڵیدا بوو، گۆڕەپانەکانی شارەکە شایەتحاڵی تاوانەکانی داعش بوون و هەر بۆ ئەم شارە بوو کە ئەو ژنە ئێزدیانەی لە کاتی کۆمەڵکوژییەکەی ٣ی ئابی ٢٠١٤ ڕفێندرابوون.

 

زولەیخا مسلیم، دانیشتووی پارێزگای ڕەققە کە شایەتحاڵی سەردەمی کۆنترۆڵکردنی داعش بووە و شایەتحاڵی ئەو تاوانانەی کە ئەنجامیان داوە، وتی: دوای ئەو جینۆسایدەی کە تووشی بوون، ژنانی شنگال بوون بە یاخی و پێشەنگ لە بەڕێوەبردن و ڕێکخستن و پاراستنی کۆمەڵگەکەیان.

 

داعش و شێوازەکانی کوشتنی ژنان
لەگەڵ سەرهەڵدانی قەیرانی سووریا و ئەو کوتلە یەک لە دوای یەکانەی کە بایکۆتی ڕەققەیان کرد، وەک سوپای سووریای ئازاد، پاشان جەبهەت نوسرە و دواجار داعش، قۆناغی کۆنتڕۆڵکردنی داعش بە خوێناویترین قۆناغی مێژووی ڕەققە دادەنرا، زولەیخا مسلیم وتی: داعش لەسەر بنەمای توندڕەوی ئایینی چەندین یاسای ئارەزوومەندانەی بەسەر شارەکەدا سەپاند، ژنانیش قورسایی ئەم ئازارەیان لە ئەستۆ گرت، گروپی تایبەت بە ژنان هەبوون بە ناوی حسبە، ئەرکیان چاودێریکردنی ژنان و لێدان بوو ئەگەر پابەند نەبوون بە یاساکانیانەوە.

شایەتحاڵی دوو کەیسەی ئەشکەنجەدانی ژنان بووە، یەکێکیان ژنێک بوو کە پەنجا جار لێیدرابوو و غەرامە کرا بەهۆی ئەوەی چاوەکانی لە پەردەی ڕەشدا نیشان دا، ئەوی تریان دراوسێکەی بوو، کە داعش لە کاتی گەڕانەوەی لە پزیشک بینی کە شیری بە منداڵە نەخۆشەکەی دەدا، هەرچەندە هیچ شتێک لە جەستەی دەرنەکەوتبوو، بەڵام بەنیازی ئەوە بوون زیانیان پێ بگەیەنن، بۆیە دوو بژاردەیان پێدا: لێدان یان گازگرتن، لەبەر ئەوەی دراوسێکەی سزای گازگرتنەکەی نەدەزانی، گازگرتنی هەڵبژارد، پێیوابوو کەمتر توندوتیژییە، بەڵام سزای گازگرتن پارچە ئاسنێک بوو، شێوەی چەناگەی مرۆڤ بوو، کە فشاریان دەخستە سەر مەمکی چەپی کە دڵی لێ بوو، تا ژیانی لەدەستدا، زولەیخا مسلیم لەگەڵ ئەم دوو کەیسەدا، دڕندەیی داعشی لە ڕەققە کورتکردەوە، جگە لە دۆسیەکانی تۆڵەسەندنەوەی سەر و ئەندامەکانی جەستە.

 

زولەیخا و گەشتەکەی بۆ ڕزگارکردنی ئێزدییەکان
زولەیخا مسلیم ئاماژەی بەوەدا، لە ٣ی ئابی ٢٠١٤ لەکاتی کۆمەڵکوژیی داعش بۆ سەر پێکهاتەی ئێزدی لە شنگال، داعش ئەو ژنە ئێزدییە ڕفێندراوانەی بردە پارێزگای ڕەققە و بە کۆیلە بردیان و لە بازاڕی کۆیلەدا فرۆشتیان، داعش ئەو ژنە ئێزدیانەی بردە خوێندنگەیەک و بە بەشبەش هێنایان بۆ زیندان، لەوێ بە بڕە پارەیەک بە دۆلاری ئەمریکی بە میرەکانی داعش فرۆشران، زولەیخا مسلیم لەبەرامبەر ئەو دەستدرێژیانەی داعش بەرامبەر بە ژنانی ئێزدی ئەنجامیدا، بێدەنگ نەبوو، بەڵکو ژیانی خۆی خستە مەترسییەوە بۆ گۆڕینی ئەو ڕاستیەی کە داعش بەسەریاندا سەپاندبوو.
ئاماژەی بەوەشکرد، کاتێک داعش ڕەققەی کۆنترۆڵکرد، دەستیان کرد بە چوونە ناو ماڵی دراوسێکانمان و لەو گەڕەکە کە من لێی دەژیام، هەوڵمدا تێکەڵ بەوان ببم بۆ ئەوەی ئاگاداری بوونی ژنانی ئێزدی بم، منیش بە هاوکاری هاوژینەکەم سەرکەوتوو بووم، زولەیخا مسلیم و هاوژینەکەی توانیان دوو ژنی ئێزدی و منداڵەکانیان لە ماڵەکانی داعش دەربهێنن.

 

یادەوەری تاریکی ئێزدییەکان
زولەیخا مسلیم چیرۆکی یەکێک لەو ئێزدیانەی گێڕایەوە کە ئازادیان کرد، لەکاتی کۆمەڵکوژیەکەدا هەندێکمان کوژران، هەندێکی دیکە بەرەو شاخ و بیابان ڕۆیشتین، لەکاتێکدا ئێمە ڕفێندراین و بردیانینە ڕەققە و فڕێدراینە ناو زیندانێکەوە، شەوانە دەرگای زیندانەکە دەکرایەوە و میرەکەش دەهێتە ژوورەکە، بە دەستەکانی ئاماژەی بۆ کردم و داوای لێکردم بەتەواوی ڕووت ببەمەوە بۆ ئەوەی بتوانێت بمکڕێتەوە ئەگەر داوای لێبوردنم لێکرد، ڕووتیان کردمەوە دژی ئیرادەی خۆم، دواتر منی کڕی بۆ ماوەی ١٥ ڕۆژ لەگەڵیدا مامەوە، پاشان منی فرۆشت بە میرێکی تر، کە پێشتر ژن و منداڵی هەبوو، تووشی توندوتیژی جەستەیی و دەروونی بووم لەسەر دەستی، هەموو شەوێک دەستدرێژی دەکرایە سەرم، چونکە هەموو ئەو پێشێلکاریانەم ڕەتکردەوە، ٤ مانگ لەگەڵی مامەوە، دواتر ویستی هاوسەرگیریم لەگەڵ بکات تا ببمە هاوژینی و ئەویش بڕیاریدا خزمەتکارێکم بۆ بهێنێت، کاتێک خزمەتکارەکەی هێنا، تووشی شۆک بووم کە ئەو ژنە ئامۆژنم و دوو منداڵەکەی بوو، ئەو میرەیە لە تل تەمر لە کاتی ئەو کۆمەڵکوژیانەی کە بەرامبەر ئەرمەنەکان ئەنجامدرا کوژرا، ئەمە جگە لەو دوژمنایەتی و نادادپەروەرییەی کە ژنی ئەو میرە بەرامبەریانی کردبوون.

زولەیخا مسلیم و هاوژینەکەی توانیان ئەم دوو ئێزدییە لە  ڕەققە دەربهێنن بۆ ناوچەکانی ژێر پاراستنی یەکینەکانی پاراستنی ژن و گەل لەو کاتەدا، دواتر توانیان دوو کەسی تر ئازاد بکەن.

 

سەرەڕای هەموو مەترسییەکان بەرخۆدان
هاوڕێکانی زولەیخا مسلیم کە دەستیان هەبووە لە ئازادکردنی ژنە ئێزدیەکان، دەستگیرکران و هەڕەشەی تۆڵەسەندنەوەیان لێکرا، ئەو و هاوژینەکەی لەلایەن داعشەوە دەرکراون، بەڵام بەبڕیاریان مانەوە بۆ ڕزگارکردنی ئێزدییەکان لە چنگی داعش، لە ماوەیەکی کورتدا توانیان ١٢ ژن و نزیکەی ١٣ منداڵی ئێزدی ئازاد بکەن، دواتر داعش بڕیاری دەرکردنی هەموو کوردەکانی شاری ڕەققەی دەرکرد، لەگەڵ هاوژینەکەی بەرەو شاری کۆبانێ بەڕێکەوتن، پاشان بەرەو ڕاس ئەلعەین-ی سەرێ کانیێ بەڕێکەوتن.

داعش یاریگای شارەوانی وەک زیندان بەکارهێنا و لە ژێر ستاندەکاندا زیندانی ئێزدیەکان بوو، ئاسەواری ئەشکەنجەدان و شێوازەکانی تری ئەشکەنجەدان وەک شایەدی دڕندەیی داعش دەمێنێتەوە، هاوکات بازنەی "نەعیم" بۆ لەسێدارەدان بەکاردەهێنرا، ئێستا یاریگای شارەوانی شوێنی شادی و ئاهەنگگێڕانە، هەموو بۆنە نەتەوەییەکان لەوێ بەڕێوەدەچن، وەک ساڵیادی ئازادکردنی پارێزگای ڕەققە و نەورۆز و ڕۆژی جیهانی ژنان، ئەمەش وەک کاردانەوەیەک بۆ ئەو ساڵانە ستەمکارییەی کە یاریگای شارەوانی ئەزموونی کردووە، لە سەردەمی دەسەڵاتی داعش یاریگاکە بە "یاریگای ڕەش" ناسرابوو.

 

ئاستی پێشکەوتنی ژنانی ئێزدی لە دوای ئەو کۆمەڵکوژییەی کە تووشی بوون، بەرز نرخاند، ئەمڕۆ ژنانی ئێزدی بوونەتە شۆڕشگێڕ و پێشەنگ لە بوارەکانی ڕێکخستن و بەرگری و پاراستن زولەیخا مسلیم ئەو کۆمەڵکوژییانەی لە سوویدا و کەناراوەکانی دژ بە پێکهاتە دروز و عەلەوییەکان ئەنجام دەدرێن بە کۆمەڵکوژی شنگال ناساند، بەو پێیەی هەمان عەقڵیەتی کوشتنیان لەسەر بنەمای ئایین و پێکهاتە پەیڕەو دەکرد، بەتایبەتی تاوانەکانی کوشتن و لەسێدارەدانی مەیدانی دژی منداڵان و ژنان.

زولەیخا مسلیم جەختی لەوە کردەوە کە جیهان چاوی لەم کۆمەڵکوژیانە کوێر کرد، ڕاگەیاندنەکانیش تیشکیان نەخستە سەر ڕاستی ئەو شتانەی کە ئەم دوو پێکهاتە ئەزموونیان کردووە بۆ ئەوەی پەردەپۆشیان بکەن، بەڵام ناشیرینی ئەو کۆمەڵکوژییانەی کە لەلایەن جیهادییەکانی هەتەشەوە ئەنجامدراون هیچ جیاوازییەکیان لەگەڵ کۆمەڵکوژیی شنگالدا نەبووە، ئەمەمان لەڕێگەی ئەو ڤیدیۆ کلیپانە بینی کە لە تۆڕی کۆمەڵایەتی بڵاوکراونەتەوە.