یەمەن

 

شایەتحاڵی ژنانی یەمەن لە پارێزگای حەجە لە باکووری ڕۆژئاوای یەمەن، ئازارە مرۆییە سەختەکانیان بە هۆی شەڕی بەردەوام لە ساڵی ٢٠١٥ەوە ئاشکرا کرد و پشتڕاستی کردەوە کە برسێتی و هەژاری بووەتە ڕاستییەکی ڕۆژانەی چاوەڕوانکراو.

 

ڕاپۆرتەکانی سندوقی دانیشتوانی نەتەوە یەکگرتووەکان "UNFPA" پشتڕاستیان کردەوە کە زۆرێک لە ژنان ناچار بوون ئەو شتانە بگرنەبەر کە بە "ستراتیژی ڕووبەڕووبوونەوەی نەرێنی" ناسراوە بۆ مانەوە، لەوانە سواڵکردنی سەر شەقامەکان و کۆکردنەوە و فرۆشتنی پاشماوەی پلاستیکی، ئەمەش لە نەبوونی تۆڕی سەلامەتی کۆمەڵایەتی و پشتیوانی حکومەت.

 

ڕاپۆرتە مرۆییەکان ئاماژەیان بەوە کردووە کە کارەکانی زۆرێک لە ڕێکخراوە فریاگوزاریەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان بەهۆی پێشێلکارییەکانی حوسییەکان و تاڵانکردنی سیستماتیکی هاوکارییەکان ڕاگیراون، ئەمە جگە لە سنووردارکردنی توندی بەڕێوبەری کە سنووردارکردنی ئازادی هاتوچۆی گروپەکانی فریاگوزاری سنووردار دەکات، ئەمەش بووەتە هۆی تێکچوونی وەڵامدانەوەی مرۆیی و دابەزینی پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییەکانی ڕزگارکردنی ژیان.

 

زیاتر لە ١٠٠ ڕێکخراوی فریاگوزاری، لەوانەش دەزگاکانی نەتەوە یەکگرتووەکان، ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکان و ڕێکخراوە ناوخۆییەکان، کەمکردنەوە یان ڕاگرتنی چالاکییەکانیان ڕاگەیاندووە، لە نێویاندا بەرنامەی خۆراکی جیهانی، جەختیشیان لەوە کردەوە کە ئەم بڕیارە ئازارەکانی ژنانی گەورەتر کردووە و ناچاریان کردوون لە نێوان سواڵکردن یان برسیکردندا یەکێکیان هەڵبژێرن.

 

پەیمانگای سەنحا بۆ لێکۆڵینەوەی ستراتیژی پشتڕاستی کردەوە کە هەلی کار بۆ ژنان لە یەمەن بە ڕێژەی ٢٨% کەمبووەتەوە بەهۆی شەڕەوە، لەکاتێکدا بۆ پیاوان ١١% دابەزیوە، لەلایەکی دیکەوە، ئامارەکانی سندوقی دانیشتوانی نەتەوەیەکگرتووەکان "UNFPA" دەریدەخەن کە ٢٦%ی خێزانە ئاوارەبووەکان لەلایەن ژنانەوە پێشەنگایەتی دەکرێن، هەروەها ژنان و منداڵان نزیکەی ٧٧%ی دانیشتوانی ئاوارە پێکدەهێنن، ئەمەش ژمارەی ئەو ژنە هەژارانە زیاد دەکات کە باری بژێوی چاودێری منداڵان لە ژینگەیەکدا کە بەهۆی شەڕ و هەژارییەوە وێران بووە.

 

ئەم ئازارە بەردەوامەی ژنان لە پارێزگاری حەجە، تیشک دەخاتە سەر پێویستی بەپەلەی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و لایەنە پەیوەندیدارەکان بۆ چڕکردنەوەی هەوڵەکان بۆ دابینکردنی پاراستن و پشتیوانی پێویست بۆ ئەم گروپە لاوازە لە یەمەن، پێش ئەوەی قەیرانی مرۆیی بگۆڕێت بۆ کارەساتێکی چارەسەرنەکراو.