ناوەندی هەواڵ

 

هاوپەیمانی نەدا کۆنگرەیەکی ڕۆژنامەوانی ڕێکخست کە تیایدا قسەکەران باسیان لە واقیعی ژنانی سووریای ئەمڕۆ و ئەو هەڕەشە جددیانە کرد کە لەگەڵ حکومەتی کاتی و ئایدۆلۆژیای جیهادی کە بوونی ژنان لە بوارە جیاجیاکان ڕەتدەکاتەوە و کاردەکات بۆ دانانی ئاستەنگ لەبەردەمیاندا، خەبات و بەرخۆدانیان لە ماوەی ١٤ ساڵ لە قەیرانەکاندا لەبیر دەکەن.

 

هۆشدارییان دا لە بەردەوامبوون لە بەئامانجکردنی ئەو شتانەی ژنان بەدەستیانهێناوە لە سووریا، کە بە باجێکی زۆر هاتە ئاراوە، ڕوکەن ئەحمەد، ئەندامی کۆنگرەی ستار پێیوابوو کە دوای تێپەڕبوونی ١٤ ساڵ بەسەر قەیرانی سووریا و بەستنی دەیان کۆنفرانسی نێودەوڵەتی وەک جنێڤ و ئاستانە و سوچی، بۆ تاوتوێکردنی چارەسەری قەیرانی سووریا، کە بووە هۆی دەستوەردانی ناوچەیی و نێودەوڵەتی لە خاکی سووریا، گۆڕەپانی سیاسی بەدرێژایی ساڵانی ڕابردوو بە چەقبەستوویی ماوەتەوە و سەرەڕای هێرشە دووبارەکانی دەوڵەتی تورکیا، پێشێلکارییەکانی چەتەکانی لەو ناوچانەی کە داگیری کردووە، هەروەها ئەو دەستگیرکردنانەی کە لەلایەن ڕژێمی سووریاوە ئەنجامدراون سیاسییە، قەیران لە سووریا تووشی چەقبەستوویی ڕێژەیی بوو، لەگەڵ بەردەوامی بێدەسەڵاتی. ڕژێمی هەڵاتنی ئەسەد و دوورخستنەوەی هەندێک لایەن لە دانوستانەکانی پێشوودا.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو دانوستانانەی لە ماوەی ڕابردوودا بۆ هەموو لایەنەکان هەمەلایەنە نەبوون، هەروەها بێدەنگیی ڕژێمی سووریا لە هەنگاونان بەرەو پێشەوە لەگەڵ چارەسەرە سیاسییەکان، جگە لە گۆڕانکارییە ناوچەیی و نێودەوڵەتییەکان، ڕۆڵێکی گەورەی هەبووە لە ئاڵۆزکردنی دۆخەکە، بەتایبەتی بەهۆی شەڕی ئەم دواییەی فەڵەستین و لوبنان، کە پێشبینی دەکات پێشەنگێک بێت بۆ سیناریۆیەکی هاوشێوە لە سووریا دوای دوورخستنەوەی قەسەدە و ئێران لە ناوچەکە، و فراوانکردنی پلانەکە بۆ دوورخستنەوەیان لە سووریاش، پەرەسەندنی ئەم دواییە تەنها بەشێک بووە لە پلان و ڕێککەوتنە نێودەوڵەتییەکان کە ئامانجیان خزمەتکردنی ئەجێندای زلهێزەکانە، لە دەستی تەحریر شام کە پێشتر بە بەرەی نوسرە ناسرابوو، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە کشانەوەی ئێران و ڕووسیا لە پشتیوانیکردنی ڕژیم بووە هۆی گۆڕانکارییەکی تەواو لە دیمەنی سووریادا، کە لە ئەنجامدا ڕژێمەکە لە ٢٧ی تشرینی دووەمی ٢٠٢٤دا ڕووخا، لە حەلەبەوە دەستیپێکرد و شارێک لە دوای شارێکی دیکە، گەیشتە دەرعا ، حومس، حەما، و شام، تا ئەو کاتەی ڕاگەیاندنەکە درا لە ٨ی کانوونی یەکەم.

 

"تەحریر شام دەستیکرد بە دوورخستنەوەی پێکهاتە جیاوازەکان و ژنان"

ڕوکەن ئەحمەد ئاماژەی بەوەشکرد، ڕاستەوخۆ لەگەڵ گەیشتنی تەحریر شام بۆ حکومەتی ئینتقالی کە بڕیار بوو کاتی بێت، دەستیکرد بە دوورخستنەوەی پێکهاتە جیاوازەکان و مەزهەبەکان و ژنان سەرەڕای ئەو لێدوانانەی کە ئەحمەد شەرع دای، ئەو کردار و بڕیارانەی کە دراون پێچەوانەی ئەوە بوون، چونکە خۆی بە دەورووبەرێک دەورە داوە هەموویان لە لیستی تیرۆریستەکاندا جێگیرکراون، هەروەها لێدوانەکانیش دەستیپێکرد کە ژنان شایستەی کاری سیاسی و سەربازی نین، بۆ ئەوەی دەست بەسەر بەڕێوەبردنی کاروباری ژناندا بگرێت و دیدێکی کۆنەپەرستانە بەسەر ژناندا بسەپێنێت، هەروەها ئەو ڕەشنووسەی کە بۆ دەستووری سووریا ئامادەکرابوو، کە ئامانجی پێکهێنانی دەوڵەتی ئیسلامی بوو، ترسی جددی لەناو ژنانی سووریا و پێکهاتە و مەزهەبەکانی سووریا دروستکرد، جگە لەوەش ئەو ئاژاوەی ئەمنییە، بەرکەوتن بە پیرۆزییەکان،. شتەکان، و پەردەپۆشکردنی ژنان لە فەزای گشتی و بوارە جیاوازەکاندا، هەموو ئەمانە کاردانەوەی نەرێنییان بەرامبەر بە شێوازی بەڕێوەبردنی کارەکانی دروستکرد جگە لەوەش، ڤیدیۆکان دەرکەوتن کە مەزهەبی عەلەوییەکان و پیرۆزییەکانی پیشان دەدا، و داری کریسمس لە حەما سووتێندرا ، کە بووە هۆی ئەوەی هەزاران ژن و پیاو بە خۆپیشاندان بچنە دەرەوە، داواکارییەکی زۆر هەیە بۆ دەوڵەتێکی عەلمانی و فرەیی و  خۆبەڕێوەبەری و دیموکراسی و نوێنەرایەتییەکی دادپەروەرانەی ژنان لە هەموو ئاستەکاندا.

ئەوەشیخستەڕوو، ژنان لە ئیدلب لە خۆپیشاندانەکاندا چوونە دەرەوە و سیاسەتی تەحریر شامیان شەرمەزار کرد و داوای ئازادکردنی دەستگیرکراوەکانیان دەکرد کە دژایەتی سیاسەتی تەحریر شامیان کردو لە زیندانەکانی ئیدلب بوون، بەم هەموو بۆشاییە و لە یەکەم ڕۆژەکانی ڕووخانی ئەسەددا، لایەنە ناوچەییەکان سەریان هەڵدا کە ئەو دیمەنەیان قۆستەوە بۆ ئەوەی لە لایەن ئیسرائیل و تورکیاوە بچنە ناو خاکی سووریاوە.

 

باسی لە ئازارەکانی خەڵکی عەفرین کرد کە بەهۆی گەمارۆوە ئاوارە بوون بۆ ناوچەکانی شەهبا و چەند ڕۆژێک بە ئاشکرا مانەوە و ڕووبەڕووی هێرشی بەربەری و دڕندانە بوون کە بووە هۆی کۆچی بەکۆمەڵی نزیکەی ١٢٠ هەزار کەس بۆ ناوچە جیاجیاکان لە ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا ئەمەش بووە هۆی گیان لەدەستدانی چەند منداڵێک لە ڕێگادا لە ئەنجامی بەرکەوتنیان بە سەرمایەکی زۆر، ئەم کۆچکردنە لە ئەنجامی پراکتیزەکانی ئەو کوتلە چەکدارانەی سەر بە خۆیان بوون لەگەڵ ئەنجومەنی نیشتیمانی سووریا، کە پێشێلکاریی قورسیان بەرامبەر بە هاوڵاتیانی مەدەنی ئەنجامدا.

 

"نزیکەی ٢٠ ڕۆژە بەرخۆدانی مێژوویی هەیە"

ڕوکەن ئەحمەد ئاماژەی بەوەشکرد، دەوڵەتی تورکیاو چەتەکانی هێرشیان کردە سەر مەنبج کە لەلایەن ئەنجومەنی گەلەوە بەڕێوەدەبرا و لەژێر چەتری خۆبەڕێوەبەریی دیموکراتیکدا بەڕێوەدەبرا، ئەمەش بە ئامانجی هێرشکردنە سەر گەلان و پێکهاتەکان بوو، ئەنجومەنی نیشتمانی سووریاش دڕندەیی بەرامبەر بە ژنان ئەنجامدا، کە بووە هۆی شەهیدبوونی زۆرێک لە هاوڵاتیانی مەدەنی و ژنان، لەناویاندا سێ ئەندامی کۆمەڵەی ژنانی زەنوبیا کە لە ئەنجامی هێرشەکانی تورکیا بۆ سەر مەنبج شەهید بوون و هێرشەکان درێژبوونەوە بۆ بەنداوی تیشرین و پردی قەرقۆزاخ، کە نزیکەی ٢٠ ڕۆژە بەرخۆدانی مێژوویی تێدا ڕوودەدات، لەکاتێکدا تورکیا هەوڵدەدات هێرش بکاتە سەر کۆبانی، کە هەڵگری ڕەمزێکی بەهێزە بۆ بەرخۆدانی مێژوویی خۆی لەدژی داعش شارێکە زۆرینەی کوردە ، و بە مۆدێلی بەرخۆدان دادەنرێت.

 

وتیشی: ئەنقەرە هەوڵدەدات ئەزموونی دیموکراسی لە ناوچەکەدا تێکبدات، داعش تا ئەمڕۆش لەلایەن دەوڵەتی تورکیاوە بەڕێوەدەبرێت، ئەوەی کە وڵاتانی ناوچەکە و نێودەوڵەتی نابێت چاوپۆشی لێبکەن ئەوەیە کە ئەم هێرشانە بۆ سەر ناوچەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بەشدارییان کردووە لە چالاککردنی شانەکانی داعش لە باشووری سووریا کە ئەمەش مەترسییەکی ڕاستەقینە لەسەر جیهان دروست دەکات.

 

"ئامادەنین پاشەکشە لە دەسکەوتەکانی شۆڕشی ژنان بکەین"

 ڕوکەن ئەحمەد وتیشی: ئەم پێشێلکارییانە ئیرادەی ژنان زیاد دەکەن لە ماوەی ١٤ ساڵ خەباتدا، شاهیدی بەرخۆدانێکی بێ وێنە بووین لە هەموو بەرەکانی دژ بە بەرەی نوسرە و داعش و دەوڵەتی داگیرکەری تورکیا و چەتەکانی، ئەم تاوانانە تەنیا ئیرادەی ژنانی بۆ هەنگاونان بەرەو پێشەوە زیاد کرد، بنکەیەکی فیکریمان لەسەر بنەمای ڕزگاریخوازی و ڕێکخستنی ژنان دروستکرد، لەسەر بنەمای فەلسەفەی “ژن، ژیان، ئازادی”، کە فەلسەفەیەکی تەواوەتی ژیانە، هەروەها بە پێشەنگایەتی ژنانی کورد بە هەموو پێکهاتەکانی ژنان لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا خۆمان ڕێکخست و ئامادەنین پاشەکشە لە دەستکەوتەکانی شۆڕشی ژنان بکەین.

 

بە بۆچوونی ڕوکەن ئەحمەد گرنگی تۆڕی ژنان لەوەدایە کە ژنان بتوانن گوزارشت لە پرسەکانیان بکەن و مافەکانیان بە شێوەیەکی یەکگرتوو و ڕێکخراو بپارێزن، لە ڕێگەی دروستکردنی تۆڕی بەهێزەوە، هەروەها وا دەکات ژنان بتوانن ئەزموون و زانیاری ئاڵوگۆڕ بکەن، و گەشە بکەن ستراتیژی هاوبەش بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو تەحەددایانەی کە ڕێگری لە بەدەستهێنانی یەکسانی و دادپەروەری دەکەن.

 

"ڕاگەیاندن ڕۆڵی هەبوو لە ئاشکرا کردنی داگیرکارییەکان"

بێریڤان بەهجەت خەلیل، ڕۆژنامەنووس لە ڕۆژنامەی ڕۆناهی، بە گرنگیدانیڕاگەیاندن لە گەیاندنی دەنگی ژنان و تیشک خستنە سەر ئازارەکانیان و ئاشکراکردنی هەموو پێشێلکارییەکانی بەرامبەریان بۆ جیهان، وتی: ڕاگەیاندن لە ناوچەکاندا لە ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بەشدارییەکی زۆری کرد لە ئاشکراکردنی ئەو پێشێلکاریانەی کە لەلایەن داگیرکەری تورکیا و چەتەکانی ئەنجامدراون، ڕوونکردنەوەی وێنەی ڕاستەقینە پاڵپشتی نێودەوڵەتی بۆ ناوچەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا دروستکردووە، هۆشداریدا لە هەوڵەکانی تورکیا ئەمڕۆ جارێکی دیکە بۆ سەپاندنی ژەهر و پلانەکانی بە دوورخستنەوەی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری لە ڕاوێژکارییەکان دوای ئەوەی ژەهرەکانی توندڕەوی و تیرۆری بڵاوکردەوە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ئەنقەرە لە دوای دەستوەردانەکانیەوە لە سووریا هەوڵی سەپاندنی پلانی دابەشبوون و یاریکردن بەسەر ناسنامەکاندا داوە و ئەو ڕاگەیاندن و پێنووسە ئازادانەی کە لە تیرۆر و تۆقاندن نەترساون هەوڵیانداوە ئەو وێنەیە بە جیهان بگەیەنن و هۆشداری دەدەن لە پراکتیزەکانی تورکیا لەو ناوچەیەدا، تەحریر شام لە لیستی تیرۆریستیدا پۆلێن کراوە لەلایەن ئەردۆغانەوە پشتیوانی دەکرێت و هەمووان مێژووەکەی بە تایبەتی لە ئیدلب دەزانن.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ناوچەکانی خۆبەڕێوەبەری بۆ پشتیوانیکردن لە دۆزی خۆیان و ئاشکراکردنی تاوانکارییەکانی تورکیا قوربانییەکی زۆریان داوە و خەباتەکەش هێشتا بەردەوامە وتی: ئێمە لە هیچ هەڕەشەیەک ناترسین و بەردەوامین لە خەباتکردن بۆ سبەینێیەکی باشتر بە حوکمڕانی خۆبەڕێوەبەری.