ئەسما فەتحی

 

قاهیرە ـ ڕێکخراوە بنەڕەتییەکان ڕۆڵێکی گرنگ دەگێڕن لە کارکردن لەگەڵ ژنان لە بوارە جیاجیاکاندا، بەتایبەتی ئەو ڕێکخراوانەی کە پێویستیان بە هەوڵی زیاترە بۆ گۆڕینی ئەو کولتوور و شێوازی ژیانی کۆمەڵایەتییە باوەی کە بە سووکایەتییەوە مامەڵە لەگەڵ ژنان دەکەن، بەهایان لە کۆمەڵگەدا کەم دەکەنەوە بەهۆی باڵادەستی دەسەڵاتی پیاوان و قۆرخکردنی ئیمتیازاتی جۆراوجۆر.

 

بۆ زانینی لایەنە زۆرەکانی ژیان لە گەڕەکە چینی کرێکارییەکان و ئەو ئاڵۆزییانەی کە ژنان ڕووبەڕووی دەبنەوە، بەتایبەتی ئەوانەی کە پێشێلی مافە مرۆییەکانیان دەکەن و مافی چارەی خۆنووسینیان لێ زەوت دەکەن، تەنانەت وەک ئەوەی مافێکی بەدەست هێنراو بێت، تووشی جۆرەها توندوتیژی دەبن، لە کاتێکدا ژنان دەکەونە نێچیری پەروەردەیەکەوە کە وایان لێدەکات چەندین پراکتیزەی مەترسیدار قبوڵ بکەن، ئاژانسەکەمان چاوپێکەوتنی لەگەڵ ئیمان ئیبراهیم، ​​پێشەنگی کۆمەڵەی "بصمة إبداع" لە قاهیرەی پایتەختی میسر ئەنجامدا.

 

کۆمەڵەی "بصمە إبداع" چەندین بەرنامەی کاری هەیە، دیارترین بوارەکانی کارکردنتان چین؟

کۆمەڵەکە سەرنجی لەسەر هاوکاری کۆمەڵایەتییە، کە ناتوانرێت چاوپۆشی لێبکرێت بەهۆی پێویستی پاڵپشتی دارایی ڕاستەوخۆ وەک میکانیزمێک بۆ بەهێزکردن و هاوکاری لە ناوچەکەدا، بە لەبەرچاوگرتنی سروشتی "کۆمەڵایەتی" و بەشێکی زۆری دانیشتووانەکەی شایستەی ئەو هاوکارییەن.

 

ئێمە سەرنج دەخەینە سەر ئەو بەرنامانەی کە پێشکەش بە ژنان دەکرێن، بەتایبەتی بەهێزکردنی ئابوورییان لە ڕێگەی کۆمەڵێک خولی پەروەردەی پیشەیی و پیشەسازی نانەریتییەوە، لەوانە پیشەسازی پاککەرەوە، بۆ نموونە، چونکە پڕۆژەیەک پێویستی بە بودجەیەکی بەرچاو نییە، دەتوانرێت بە خێرایی لەنێو دراوسێکانیدا بخرێتە بازاڕەوە، هەروەها سەرنج دەخەینە سەر دورین و جێڵی ڕەق، هەوڵ دەدەین ژنان لەو کارانە بکشێنینەوە کە هەڕەشەیان لێدەکات و دەیانخاتە مەترسی توندوتیژی و جۆرەکانی تری ئازاردان.

 

چەندین بەرنامەی هۆشیاری ئەنجام دەدەین، لەوانە ئەوانەی پەیوەندییان بە تەندروستی منداڵبوون و ئامرازەکانی سەلامەتی دیجیتاڵییەوە هەیە، بەو پێیەی زۆرێک لە ژنان بەرکەوتەی ڕەشبگیری ئەلیکترۆنی و جۆرەکانی تری ساختەکاری دەبن، بۆیە هەستمان کرد کە ئەرکی ئێمەیە کە ئەم جۆرە هۆشیارییە دابین بکەین.

 

کارکردن لەسەر سەلامەتی دیجیتاڵی لە گەڕەکە بەناوبانگەکاندا ناوازەیە، چی پاڵنەرێک بوو بۆ ئەوەی ئەم ڕێگایە خولی پەروەردەی بۆ بکەن؟

ئێمە چەندین کەیسی ڕەشبگیری و ناوزڕاندنی ئۆنلاینمان لە ڕێگەی ڤیدیۆوە وەرگرتووە، کە بوونەتە قوربانی ئەم پێشێلکارییانە، ئەمەش وای لێکردین هەست بکەین، ئەمە بەرپرسیارێتییەکە کە دەبێت هەوڵی چارەسەرکردنی بدەین.

 

ئێمە دەستمان بۆ خۆبەخشانی کۆمەڵەکە برد و تەنانەت ڕامانگەیاند کە مەیدانەکە دەکەینەوە بۆ ژنانی دەرەوەی کۆمەڵەکە لە هەوڵێکدا بۆ ڕاکێشانی خۆبەخشی نوێ، چەندین ئامۆژگاریمان پێشکەش کرد سەبارەت بە چۆنیەتی پراکتیزەکردنی ئەم ڕێگایە.

 

ئەو ژنانەی ئەم خولە پەروەردەیەیان وەرگرتووە ئامانجی خۆیان لە خولە پەروەردەیەکانماندا دۆزیەوە و خزمەتگوزاری پاڵپشتی تەکنیکییان وەرگرت، بۆ چارەسەرکردنی ئەو پێشێلکاریانەی کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە، بەتایبەتی ئەوانەی پەیوەندییان بە توندوتیژی دیجیتاڵییەوە هەیە بە شێوە جیاوازەکانی.

 

دیارترین ئاڵەنگاریەکانی کارەکە چین، ئایا ژنان وەڵامی بەرنامەکانی هۆشیارییان داوەتەوە؟

ناوچەکە لە نێوان گروپە ئامانجدارەکانیدا هەمەچەشنە، بەڵام کارەکتەری باوی باو وا دەکات کە بۆمان دەردەکەوێت کە کارەکە بە پلەی یەکەم باس لە پێداویستییەکانی خێزانەکان دەکات.

 

ژنان وەڵامی ئەو بەرنامە جیاوازانە دەدەنەوە کە کۆمەڵەکە کاریان لەسەر دەکات، ئێمەش کۆبوونەوەی پشتگیری دەروونییان پێشکەش دەکەین، بە تێپەڕبوونی کات، شوێنێکی سەلامەتیان دۆزیوەتەوە بۆ ئاشکراکردنی ئەو پێشێلکاریانەی کە ڕووبەڕوویان بووەتەوە، هەرچەندە توند و تایبەت بن.

 

کاردەکەین بۆ دابینکردنی پێداویستیەکانی ژنان، بە هاوبەشی لەگەڵ بەهێزکردنی ئابووری، ئێمە بەرنامە و چالاکیی هۆشیاری پێشکەش دەکەین، کاتێک ژنان پانتاییەک بۆ زانیاری و سود وەرگرتن دەدۆزنەوە، بەتایبەتی سەبارەت بە مامەڵەکردن لەگەڵ منداڵان و گرنگی پەروەردەی کچان و پرسەکانی تر، بە خێرایی بەشداری بەرنامەکان دەکەن و تەنانەت داوای چالاکیی زیاتر دەکەن.

 

بە لەبەرچاوگرتنی بوونی بەردەوامی ئێوە لە نێو ژنان لە ناوچەکەدا، باوەڕتان وایە ئەو قەیرانانەی کە لە ناوچە هەژارەکاندا تووشی دەبن، جیاوازن لەوانی دیکە؟

توندوتیژی بە هەموو شێوەکانیەوە یەکێکە لە قەیرانە هەرە بەرچاوەکان کە ژنان ڕووبەڕووی دەبنەوە. قبوڵکردنی کۆمەڵگە هەیە، جگە لەو ئیمتیازاتانەی پیاوان بەدەستی دەهێنن، لەوانە کۆنترۆڵکردنی تەڤگەرەکانی ژنان و بڕیاردان لەسەر چارەنووسیان لە هەموو لایەنەکانی ژیاندا، کە لە ئەنجامدا چەندین پێشێلکاری ئاڵۆزی لێدەکەوێتەوە.

 

هەروەها زۆربەی ژنان دەچنە سەر کار و لە شوێنی کاردا ڕووبەڕووی جۆرەها توندوتیژی دەبنەوە، بە لەبەرچاوگرتنی پێشینەی کەم و کەمی خوێندن، لە ئەنجامدا زۆرینەیان وەک "کرێکاری ناوماڵ" کاردەکەن.

 

سەبارەت بە توندوتیژی، زۆربەی دەستدرێژی جەستەییە. زۆرجار ژنان بە پاساوی ئەم کارانە دێنە لای ئێمە، چونکە دەبینن باوک و برا و خزمە ​​نێرەکانیان هەمان کار دەکەن، ئەمەش بووەتە هۆی ئەوەی کە بە شێوەیەکی بەرفراوان قبوڵکردنی ئەو پێشێلکاریانەی کە بەرامبەر بە ژنان دەکرێت، بە شێوەیەکی بەرفراوان لە ناویاندا قبوڵ بکرێت، بە شتێکی ئاسایی بزانن و شتێک نییە کە ڕەت بکرێتەوە.

 

بە دڵنیاییەوە ژنان بیر لە پەنابردن بۆ دادگاییکردن ناکەنەوە، پێویست ناکات پارە خەرج بکرێت بۆ ڕێوشوێنی یاسایی بە لەبەرچاوگرتنی خراپی بارودۆخی ئابووری، بەتایبەتی کە کولتوری ژنان لە بنەڕەتدا پێشێلکاری قبوڵ دەکات، وەک سووکایەتی یان کەموکوڕی سەیریان ناکات کە پێویستی بە چاککردنەوە هەبێت.

 

دیارترین پێداویستییەکانی ژنان و چارەسەرە پێشنیار کراوەکان بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ قەیرانەکان چین؟

یەکەم: پێویستە ژنان لەسەر مافەکانیان پەروەردە بکرێن، چونکە زۆرێک لە توندوتیژی بێ ئاگان و وەک کارێکی ئاسایی و قبوڵکراو سەیری دەکەن کە گەورە بوون،لە کۆمەڵگە جیاوازەکانیاندا ئەزموونی دەکەن.

 

بەهێزکردنی ئابووری لە پێشەنگی هەوڵەکاندایە بۆ کردنەوەی ئاسۆی نوێ بۆ ژنان، یارمەتیدانیان بۆ تێپەڕاندنی ئەو قەیرانە کۆمەڵایەتیانەی کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە.

 

یەکێک لە دیارترین ئاڵەنگاریەکانی بەردەم کارەکانمان هەوڵی پیاوانە بۆ ڕێگریکردن لە بەشداریکردنی ژنان لە کۆمەڵەکەدا، لە ترسی ئەوەی کە ئاشکرا ببن، بۆ ئەوەی بتوانن کۆنترۆڵیان بکەن، ئەمەش ڕێگری دەکات لە توانای گەیشتنمان بەوان و پشتیوانیکردنیان لە بەرامبەر ئەو پێشێلکاریانەی کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە.

 

زۆرینەی کرێکارانی ناوچەکە کرێکاری ڕۆژانەن، هەربۆیە داهاتەکەی بەشی دابینکردنی پێداویستییەکانی خێزانەکە بەس نییە، ئەمەش ژنان ناچار دەکات وەک "کرێکاری ناوماڵ" کاربکەن، منداڵان ڕووبەڕووی مەترسیی بەرچاو دەبنەوە، بەو پێیەی پەناگەی سەلامەتیان شەقامە تا ئەو کاتەی دایکیان لە کارەکانیان دەگەڕێنەوە.