بەرچەم جەدی 

 

کۆبانێ-لە سەدەی بیست و یەکدا ژنانی کورد خۆیان وەک پێشەنگ دەبینی لە جێبەجێکردنی پڕۆژەکانی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بۆ ئازادی خۆیان و کۆمەڵگە، ئەوان بەرپرسیارێتی خۆیان لە شان گرت و سەرەڕای ئەو قوربانییە مەزنانەی کە کەوتنە بەردەمیان و هێرشەکانی دەوڵەتی نەتەوەیی، توانیان پڕۆژەی ئازادی ژنان تەواو بکەن و دەست بە جێبەجێکردنی کردەیی بکەن.

 

ئەو پڕۆژەیەی کە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان داڕێژرابوو، لەلایەن ژنانەوە تەواوکرا

ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان لە ڕێگەی ئایدۆلۆژیای خۆیەوە ئامانجی بونیادنانی جیهانێکی ئازاد و دیموکراتیک و یەکسان و ئیکۆلۆژییە، لەسەر بنەمای ئەمەش چارەسەرەکان پێشنیار دەکات، ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان پێی وایە کە ناوەڕۆکی چارەسەرەکە لە سیمای ژندایە، جەخت لەوە دەکاتەوە کە ژیان لە لایەن ژنانەوە دەگۆڕدرێت.

 

لەسەر ئەم بنەمایە ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان کە ٢٧ ساڵە لە تورکیا زیندانی کراوە، ئازادی ژنانی کردە پڕۆژەی سەرەکی خۆی و وتی: "کاتێک بۆ یەکەمجار گەیشتمە زیندانی دوورگەی ئیمرالی وتم کارەکانم کە پەیوەندییان بە ژنانەوە هەیە پڕۆژەیەکی تەواونەکراوە".

 

ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بەم قسانە ئیلهامبەخش بوو بۆ ژنان و تەواوکردنی پڕۆژەکەیان، لەم ڕوانگەیەوە ژنانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا لە ١٩ی تەمموزی ٢٠١٢ شۆڕشێکیان بۆ ئازادی ژنان و کۆمەڵگە و گەلان دەستپێکرد، خەباتیان لەسەر بنەما و پڕۆژە و مۆدێلەکانی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان بوو.

 

دوای سێزدە ساڵ لە شۆڕش، کە لەو ماوەیەدا فەلسەفەی ژن ژیان ئازادی، "بنەماکانی ئایدۆلۆژیای ڕزگاری ژن" و "ڕێکەوتنی کۆمەڵایەتی ژنان" سەریان هەڵدا، ژنانی کورد هەنگاوێکی دیکەیان بەرەو بنیاتنانی کۆنفیدڕاڵی ژنان هەڵگرت، ئیلهامبەخشی ژنانی هەمەچەشنی پاشخان و نەتەوە، لەو چوارچێوەیەدا ژنان لە سەرانسەری کوردستان و دەرەوەی کوردستان بەکۆمەڵ پڕۆژەکەیان تەواو کرد و کامڵیان کرد.

 

پڕۆژەکە تەواو بووە، وە کاتی جێبەجێکردنی هاتووە

ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان پێشوازی لەم خەباتە و کاری ژنان کرد، وتی: هەر لە منداڵییەوە هەوڵم داوە بۆ ئەوەی ببم بە دۆست و هاوەڵێکی باش بۆ ژنان، هەوڵەکانم بۆ ژنێکی ئازاد لە پەیوەندیم لەگەڵ دایکمدا دیارە  من پابەند بووم بە خەونەکانی منداڵیمەوە، بەپێی ئەم ڕێبازە ژیاوم و خەباتی ئازادی ژنم لەسەر شان هەڵگرتووە، کارەکانم لەبواری پرسەکانی ژناندا پڕۆژەیەکە کە بە ناتەواویی ماوەتەوە ئەمڕۆ، ئەم کارە تەواو بووە، ئەوەی ماوە جێبەجێکردنە، خەبات بۆ ئازادی ژنان میراسێکی زۆر گرنگی بەجێهێشت و ئەم میراسە ئەمڕۆ بە قوربانیدانی هەزاران کەس گەیشتووین و گرنگییەکی زۆر بەنرخی دروستکرد.

 

کاتێک بیر لەو هەڵسەنگاندن و هەستانە دەکەینەوە، ئەو ژنە خەباتکارانەی کە بە ڕۆح و جەستەیانەوە بوونە ڕووناکی و بەشێک لە تەواوکردنی ئەم پڕۆژەیە، یەکسەر دێنە بەرچاو، سێ ژنی مەیدانی شۆڕشی کۆبانی ڕۆڵیان لە بەدیهێنانی ئەم پڕۆژەیەدا بینی و میراسێکی جوڵاویان بەجێهێشت، ئەوان خەباتکاری کۆمەڵکوژی حەلنجن.

 

هەوڵەکانی دەوڵەتی پیاوسالاری بۆ لەناوبردنی پڕۆژەی ژنان

لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، دەوڵەتی تورکیا بە شێوە و ڕێگەی جۆراوجۆر هێرشی توندی لە دژی شۆڕشی ژنان و گەل دەستپێکردووە، دەوڵەتی تورکیا لە تاکتیکێکی نوێدا بۆ یەکەمجار لە ٢٣ی حوزەیرانی ٢٠٢٠ لە هێرشەکانی بۆ سەر ماڵ و شارەکان فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی سیهای"SIHA" بەکارهێنا، لەو ڕۆژەدا بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان ماڵی بنەماڵەیەکی ناسیۆنالیستی لە گوندی هەلینج لە ڕۆژهەڵاتی کۆبانی کردە ئامانج، بەم هێرشە دەوڵەتی تورکیا کۆمەڵکوژییەکی دژی ڕێکخراوی ژنان ئەنجامدا و لەئەنجامدا زەهرە بەرکال ئەندامی لیژنەی کۆردیناسیۆنی کۆنگرەیی ستار؛ هبون مەلا خەلیل، ڕێکخەری کۆنگرە لە شارۆچکەی شیران،  ئامینە وەیسی، خاوەنی ماڵەکە و ئەندامی لیژنەی کۆردیناسیۆنی کۆنگرەی ستار.

 

بەئامانجکردنی سەرکردەکانی ئەو ڕێکخراوە و پرۆژەی ڕزگاریخوازی ژنان لە دڵی شۆڕشدا پەیامێکی ڕوون و ئاشکرای دەوڵەتی تورکیا و ڕژێمی دەوڵەتی پیاوسالاری بوو، دوای ئەم هێرشە و لە ماوەی پێنج ساڵی ڕابردوودا دەوڵەتی تورکیا دەیان چالاکوان و چالاکوانی دیکەی کردۆتە ئامانج کە لە بوارە جیاجیاکانی شۆڕشدا کاردەکەن.

 

ئیرادە و کۆڵنەدانی ژنان لە بەرامبەر ئەم هێرشانەدا سەرکەوتنی بەدەستهێناوە

هەروەک چۆن لە کۆمەڵکوژی حەلنج ڕوویدا، دەیان هێرشی یەک لە دوای یەک لە دژی ژنان دەستیپێکرد، دەوڵەتی تورکیا بە تایبەتی پلانی بۆ کوشتنی چالاکترین و کاریگەرترین ژنان دانا.

 

دەوڵەتی تورکیا پێیوابوو ئەم تاکتیکە ترسنۆکانە دەبێتە هۆی لاوازکردنی ئیرادەی ژنان، یان ناچاریان دەکەن بە ترسەوە دەستبەرداری پڕۆژەکەیان بن، بەڵام ئەو ژنانەی کە لەم سیاسەتانە تێگەیشتن، هەرجارەیان بە زۆرتر وەڵامیان دەدایەوە، ژنەکان لە کاتێکدا تەرمی هاوڕێیانی خەباتیان لەسەر شان هەڵگرتبوو، دەیانوت: ئێمە لە مردن گەورەترین و بەرخۆدان ژیانە، ژنان بەم باوەڕە هەموو بەربەستە کۆمەڵایەتی و ڕژێمەکانیان شکاند و لە ڕێگای خۆیان دووریان خستەوە و سەرکەوتنی پڕۆژەکەیان ڕاگەیاند.

 

ناوی ئەو بۆ هەمیشە لە یادەوەری نەوەکاندا هەڵکەندراوە

زەهرە بەرکەل لە ساڵی ١٩٨٧ لە گوندی بەرخەباتان لە باشووری کۆبانی لە دایک بووە، لە خوێندنگەی سەرەتایی و ناوەندی لە کۆبانی خوێندوویەتی، بۆ ماوەی دوو ساڵ خوێندنی زانکۆی لە شاری حەلەب تەواو کردووە، زەهرە لە بنەماڵەیەکی نیشتمانپەروەردا گەورە بووە و خاوەنی کەسایەتییەکی ڕاستەقینە و سیفەتی پێشەنگایەتی بووە.

 

لەناو بنەماڵەو هاوڕێ و دراوسێکانیدا وەک ژنێکی بێگەرد و بەرپرسیار و بنەما و کۆمەڵایەتی ناسرابوو، لە ماوەی گەشتەکەیدا بۆ ئازادی لە زۆر پۆست و هەوڵەکاندا جێپەنجەی خۆی بەجێهێشتووە، لە دواین کارەکانی ڕێکخەری کۆنگرەی ستار بووە.

 

بە ئیرادە و ئاواتێکی زۆرەوە لە ساڵی ٢٠١٢ لە ماڵی ژنان دەستی بە کارکردن کردووە، دواتر لە ساڵی ٢٠١٤ کاری لەسەر ڕێکخستنی ژنان کردووە، دواتر لە ساڵی ٢٠١٥-٢٠١٦ لە ئەنجومەنی دادپەروەری، لە ساڵی ٢٠١٧ وەک هاوسەرۆکی شارەوانی گەل لە کۆبانی کاری کردووە، لە ساڵی ٢٠١٨ دەستی بە کارکردن کردووە لە کۆنگرەی ستار.

 

زەهرە بەرکەل کە هەموو کاتەکانی بۆ کارکردنی ڕزگاریخوازی ژنان سەربەرزی شۆڕش تەرخان کرد، بوو بە ڕەمز و ئیلهامبەخش بۆ هەموو ئەو ژنانەی کە کاریان کرد بۆ تەواوکردنی پڕۆژەی ڕزگاریخوازی ژنان.

 

٢١ ساڵ بۆ مسۆگەرکردنی سەرکەوتنی پڕۆژەی ئازادی ژنان کاری کردووە

هەبون کۆبانی ،چالاکوان و شۆڕشگێڕ کە ناوی ڕاستەقینەی بەدیعە مەلا خەلیلە، لە ساڵی ١٩٨١ لە گوندی هەلینج لە ڕۆژهەڵاتی کۆبانی لەدایک بووە، ئەو ژنە بە هۆشیاری لە ڕاستی گەلی کورد و بارودۆخی ژنان ناسرابوو و پەیوەندی بە ڕیزەکانی تەڤگەری ئازادیی کوردستانەوە کرد، هبون مەلا خەلیل، کە ٢١ ساڵ لە ژیانی خۆی بۆ شۆڕشی ئازادی ژنان تەرخان کرد، بەشداری لە بەرەکانی پێشەوەی شۆڕشی ١٩ی تەمموز کرد، بە ئەزموون و قوربانیدان و خۆبەخشی وەک پێشەنگێک پەیوەندی بە بەرخۆدانی کۆبانی دژی داعشەوە کرد.

 

سەرەڕای ململانێی لەگەڵ شێرپەنجەی مەمک،  هەبون مەلا خەلیل، چالاکوان هەرگیز لە جێبەجێکردنی بەڵێن و ئەرکەکانی خۆی بۆ ڕزگارکردنی ژنانی نیشتمانەکەی نەوەستا، تا دوا ساتەکانی ژیانی بەردەوام بوو لە خەباتی خۆی.

 

دایکی نیشتمانی، ئامینە وەیسی

ئامینە وەیسی خاوەن ماڵە بۆردوومانکراوەکە و کچەکەی بە ناوی مزگین خەلیل کە ئەندامی لێژنەی کۆردیناسیۆنی کۆنگرەی ستار بوو لەو کاتەدا، لە ساڵانی نەوەدەکانەوە ماڵەکەیان بەڕووی چالاکییەکانی تەڤگەری ئازادیدا کردەوە، ئامینە وەیسی لەو کاتەدا تەمەنی ٥٦ ساڵ بوو، ژنێکی نیشتمانپەروەر و میواندۆست بوو، دوو کچ و چوار کوڕەکەی لەسەر بەهاکانی نیشتمانپەروەری و ئازادی پەروەردە کرد، هەمان ڕێباز و هەست و خۆشەویستی بۆ هەموو ئازادیخوازان نیشان دا، ئامینە وەیسی لە ڕێگەی قوربانیدانەکانییەوە ناو و کارەکەی وەک کولتوور و میراسێکی بۆ هەموو ژنان بەجێهێشت.

 

سبەی: تیشکی تەواوکردنی پڕۆژەی ئازادی ژنان... زەهرەو هەبون و ئامینە- ٢