dosya

07:54

Dengê Gulbiharê yê behdînî Dengbêj Gulbihar li gel dengbêjiyê xwe di beşên hunerê yên weke şanogerî û sînemayê de jî pêşxistiye. Li gel hunermendên ereban dikeve nava cîhana şanoyê û paşê jî sînemanyê. Di sê filîman de rolê sereke girtiye û paşê jî di radyoya kurdiya Bexdayê de dengbêjî domandiye.

08:20

Meyrem Xanê li hemberî bertekên malbata xwe yên li hember dengbêjiya jinan got: “Ez bê dengbêjî nikarim bijîm, ew ketiye xwîna min.”

07:55

Elmas Xanê weke keçmama xwe Meryem Xanê dengbêjiyê heta radyoya Bexdayê biriye û di bernameyên dengbêjiyê yên radyoyê de gelek stran qeyd kirine.

07:55

Ji nava pencên qirkirinê dengbêjî Ji radiyo ya Êrîvanê ya li penaberiyê heya radyo ya Bexdayê Fatma Îsa, Zadîna Şakir, Ayşe Şan, Nesrîn Şêrwan, Meryem Xan û Elmas Xan ê bîra wêjeya kurdî xistine bin qeyîdan û jîndar kirine.

07:57

“Bajarê Helebê 6 salan ji aliyê Dayfe Xatuna Eyûbî ve hatiye rêvebirin” Berdevka Yekîtiya Rewşembîran a bajarê Helebê Leyla Xalid behsa jêhatîbûnên Dayfe Xatûn a 6 salan bajarê Helebê bi rêve biriye dike û dibêje: "Dayfe bi jîrbûn û zanebûna xwe dihat naskirin. Gelek kar û xebatên siyasî daye meşandin. Roleke pir mezin di avakirina bajarê Helebê de lîstiye. Pir hekîm bû û zilm, zor û tundî qebûl nedikir. Rêzgirtinek mezin ji zaneyan û xizanan re digirt."

07:48

Di qada cengê de serkeftinên Deyfe Xatun ê Cesareta Deyfe Xatunê û jêhatîbûna wê ya di şer de seyra êrîşên Xaçan û Moxolan li ser erdnîgariya Mezrabotanê daye guhertin.

08:14

Avakirina medreseyan û xebatên perwerdeyê Jinên malbata Eyubiyan di pêvajoya şerê li hemberî xaçperestan de ji eniyên şer heya qadên civakî û perwerdeyê barên girîng dane ser milên xwe û parastina erdnîgariya Mezrabotanê kirine.

08:42

Li gorî daneyên ku li Tirkiyeyê tenê di nûçeyên di çapemeniya de cih girtine, ji Mijdara 2020’an heta Cotmeha 2021’e 277 jin ji aliyê mêran ve hatine qetilkirin. Jin bi hincetên cuda li malên xwe, li kolanan û li cihê kar ji jiyana xwe qut bûn. Rêjeya kuştina jinan a li welat edî wekî "qirkirina cinsî" tê binavkirin. Newekhevî bi polîtîka û zagonên cudaxwaz bi destên dewletê tê meşrûkirin. Em bi endama EŞÎK’ê Parêzer Yelda Koçak re li ser rêziknameya nû ya li benda jinan û sala ku me li pey xwe hişt axivîn.

09:44

Patria, Minerva û Maria Teresa… Ew xwişkên Mîrabel in ji hêla hemû jinan ve bi navê Perperok tên naskirin… Têkoşîna Xwişkên Mîrabel ên ku di têkoşîna mezin a bindestan a li dijî desthilatdariya faşîst a Trujîllo ya li Komara Domînîk bû sembol, îro hêza berxwedanê dide jinên cîhanê. Neteweyên Yekbûyî îsal jî li dijî tundiyê her derê bi rengê pirteqalî boyax dike û kampanyayan organîze dike. Tundiya li ser jinan li hemû welatên cîhanê weke ku ji aliyê Neteweyên Yekbûyî ve hatiye pênasekirin bûye wekî “siya pandemiyê.” Em ê di dosyaya xwe de balê bikşînin ser têkoşîna Xwişkên Mîrabel a ji sala 1960’an vir ve û asta şîdeta li ser jinan a di roja me de.

08:00

Şerê taybet jin kiriye meta û herî zêde hedefa wan jinên ciwane Jinên ciwan ên Kobanê der barê şerê taybet ê li ser jinan de wiha dibêjin: "Yek ji armancên şerê taybet ew e ku jinan bixapîne. Di heman demê de hewl dide jinan wekî meta bi kar bîne û piraniya propagandayê li ser jinan dike."

07:50

"Bi riya şerê taybet civakê ji rastiya wê dûr dixin" Hêzên Desthilatdar û hegemon di serdema 21`emîn de ji şerê çekdarî zêdetir, şerê taybet li hemberî gel û civakan bi kar tînin. Bi rêbaza şerê taybet xwe berdidin rehên civakê û hêdî, hêdî wê neteweyê asîmîle dikin. Gelên ku ne di zanebûna vê êrîşê de bin dibin amûrên pergala serdest.

08:26

Şerê taybet civakê bê zanist dihêle Şerê taybet bingeha xwe ji şerê çekdarî digre û bi hemû rêbazên xwe hewl dide ku neyîniyan di nava civakê de ava bike. Herî zêde bandorê li jin û ciwanan dike, kesên ku civakê bi rêve dibin tên hedefgirtin. Yek ji taybetmendiyên şerê taybet ew e ku zanistê di nava civakê tevahî de rake û li şûna wê civakeke nezan û bê zanist ava bike.

08:28

"Ji bo ku Kurd hebûna xwe di nexşeya nû de biparêzin, yekitî pîwîst e" Hevseroka Komeleya Tîrêj a Astengdaran Emîre Elî têkildarî rewş û êrîşên li ser Kurdistanê got: "Du sal man ku nexşeya Rojhilata Navîn were guhertin. Ji bo ku em weke Kurd hebûna xwe di sedsala nû de biparêzin divê em ji xwe bipirsin ka me çi kir, em çi dikin û em ê çi bikin."

08:27

2023 derfeteke dîrokî ye û çarenûsa Kurdistanê pê ve girêdayî ye Ji bo xilasbûna hevpeymana Lozanê du sal man. Ji lewre tevahî hêzên li Rojhilata Navîn û bi taybetî yên li Kurdistanê hebûna xwe bi hêz dikin. 2023 derfeta dîrokî ya gelê Kurd û tevahî gelên bindest e ku xwe ji sedsaleke bi desthilatdarî, koletî, komkujî û bêmafiyê rizgar bikin.

07:49

Jin bi çavê hunerî dikarin gelek cureyên xemlê ji dendikên zeytûnan çêbikin Dayika Siltan Mihemed li ser bikaranîna dendikên zeytûnan diyar kir ku ji dendikên zeytûnê gelek berhemên renga reng derdikevin, ev yek bingeha xwe bi nêrîna hunerî ya jinan digre û dibêje: “Zeytûn bi xwe ji bo çêkirina muneta zivistanê xwarinek bingehîn e, divê dagirker ji nav warê zeytûnan derbikevin da ku em li cih û warê xwe vegerin."

08:02

Endama Rêxistina Mafên Mirovan a Efrînê Rûşîn Hido der barê destdirêjiya dewleta tirk û çeteyên wê li ser axa Efrînê û zeytûnên de axivî û wiha got: “Bi dagirkirina Efrînê re gelek sûcên dijmirovî pêk hatin. Heta vê kêliyê jî bi hezaran darên zeytûnan tên birîn. Bi hatina demsala çinîna zeytûnan çeteyên li Efrînê nahêlin gel bi serbestî karên xwe yên demsalî bikin û keda wan ji wan didizin. Zeyta Efrînê di bin navê berhemên Tirkiyeyê de li cîhanê tê firotan.”

08:00

Xwediyên zeytûnan bê zeytûn man Dayikên Efrînê yên ku ji cih û warê xwe koçber bûne û niha li taxa Şêx Meqsûd a bajarê Helebê dimînin behsa dîroka zeytûnên Efrînê û bîranînên xwe di dema demsala zetytûnan de kirin û wiha gotin: “Dîroka darên zeytûnên Efrînê vedigere 1000 salan. Zeyta Efrînê ji hemû zeytên di cîhanê de bi nirxtir e. Ji bereketa zeyta Efrînê, hemû gelên li Sûriyeyê û cîhanê sûd digirtin. Rihê komînal di demsala zeytûnê de li pêş bû. Zeytûnên me dîroka me ne, em ê li dîroka xwe xwedî derbikevin û ji dijmin re nehêlin.”

08:38

Dara zeytûnê yek ji darên herî navdar e di dîroka mirovahiyê de Xwendekara ku zanîngeha Helebê xilas kiriye Silava Ealo li ser dîroka darê zaytûnê û cihê wê di qonaxên dîrokê de her wiha xwezaya ku lê çêdibe axivî û got: “Dara Zeytûnê di hemû olan de pîroz tê dîtin. Çiqas xwezaya wê hişk be dikare bijî. Sûda darê gelek heye ji dar û pelên wê bigre heya zeyt û berhemên ku jê çêdibin. Bi pêşketina tekînîkê re rêbazên çandina dara zeytunê hatin guhertin.”

08:46

Dilê Şoreşa Kubayê Celia Sanchez Şoreşgera ku jê re ‘Dilê Şoreşa Kubayê’ hatiye gotin Celia Sanchez Manduley gotiye: “Me giyanek şoreşgerî ava kir û tê de bi ser ketin. Hemû tirs di dîrokê de man, êdî mirov xwediyên hest û romanên rasteqîn in.

08:22

Ji pêşêngên Şoreşa Kubayê Vîlma Espin Vîlma Espin Guillois, piştî şoreşê di xebatên Federasyona Jinên Kubayê (FMC) û Zagona malbatê de jî gelek kedek mezin dide.