خەدیجە شێخنا

 

نواکشۆت – "بازاڕی ژنانی جیابووەوە" لە نواکشۆتی پایتەختی مۆریتانیا، نموونەیەکی ناوازەی ئابووری هاوپشتی ژنانە، لە ساڵانی هەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا وەک وەڵامێکی بێدەنگ بۆ گۆڕانکارییە کۆمەڵایەتییە قوڵەکان سەریهەڵدا، دیارترینیان بەرزبوونەوەی ڕێژەی جیابوونەوە بوو.

 

پێشتر بە "بازاڕی میهرەبانی" ناسرابوو، ئەم بازاڕە پەرەی سەندووە و بووەتە سەکۆیەکی سەرجەم ژنان بۆ فرۆشتنی مۆبیلیات و کەلوپەلی بەکارهاتوو و جلوبەرگ بە نرخێکی گونجاو، کە هەم سەردانیکەرانی ناوخۆی و هەم گەشتیارانی بۆ خۆی ڕادەکێشێت.

 

ژنان ئابوری خۆیان دروست دەکەن

فاتمە بنت موختار، کاسبکار لە بازاڕەکەدا، وتی: ئەم شوێنە سەربەخۆی دارای و پاڵپشتیی پێبەخشیوە بۆ دابینکردنی پێداویستییەکانی ڕۆژانەی، وتی: لێرە پێویستمان بە سەرمایەیەکی زۆر نییە، ئێمە هاوبەشین و هاوکاری دەکەین، جیابووینەوە و هاوسەرگیرمان کردووە، دەرفەت دروستدەکەین و قازانج دەکەین بەبێ ئاڵۆزی، ئەوەی بازاڕی ژنانی جیابووەوە لە بازاڕەکانی دیکە جیا دەکاتەوە ئەوەیە کە بازرگانیەکی سادەیە و پێویستی بە سەرمایەیەکی زۆر نییە.

 

ئایشە بیلال دوای جیابوونەوەی چووەتە ناو بازاڕەوە بۆ ئەوەی خەبات بکات، بۆ پەروەردەکردنی منداڵەکانی، مریەم ئەحمەد ئاماژە بەوە دەکات، کە بەهۆی نەبوونی سەرمایە نەیتوانی دوکان بکاتەوە، بۆیە بازاڕی بە دەرفەتێک زانی کە کەلوپەلی بەکارهێنراوی خۆی بفرۆشێت و بە کەمترین تێچوون داهات بەدەستبهێنێت.

 

بازاڕەکە تەنها بۆ کەسانی جیابووەوە سنووردار نییە، بەڵکو ئەو ژنانە دەگرێتەوە کە لە پاشخانی جیاوازەوە هاتوون، لەوانە ئەوانەی خوێندنی زانکۆیان نەبووە، هەروەها ئەوانەی بڕوانامەیان هەیە بەڵام نەیانتوانیوە کاری ئۆفیس بدۆزنەوە، شوێنی جێگرەوەیەکی ئازاد یان نزیکەی ئازادە کە ڕێگە بە ژنان دەدات بەشداری بازرگانی بکەن، دوور لە سنووردارکردنی کۆمەڵایەتی و بیرۆکراتی.

 

ئەم بازاڕە بەهۆی خواستێکی زۆری ژنانی جیابووەوە بۆ فرۆشتنی ئەو کەلوپەلەی ماوەتەوە لە ماڵی هاوسەرگیرییەوە ناوی لێنراوە "بازاڕی جیابووەوە". مۆریتانیا زۆرترین ڕێژەی جیابوونەوەی لە ئەفریقا هەیە و زۆرجار کەسانی جیابووەوە ڕەتیدەکەنەوە بگەڕێنەوە بۆ ناو خێزانەکانیان و هەڵدەبژێرن بۆ کارکردن و خۆبژێوی.

 

دیاردەیەکی گەشەسەندوو و کاریگەرییە کۆمەڵایەتییەکان

مۆریتانیا بەرزترین ڕێژەی جیابوونەوە لە جیهانی عەرەبیدا هەیە، کە ٪٣١ی هاوسەرگیرییەکانی تێپەڕاندووە، ٪٦٠ی ئەو جیابوونەوەیانە لە ماوەی پێنج ساڵی یەکەمدا ڕوودەدەن، ئەم دیاردەیە کە پەیوەستە بە هۆکارە کولتووری و ئابوورییەکانەوە، کاریگەری قوڵی لەسەر ژنان و منداڵان هەیە، بەتایبەتی لە نەبوونی تۆڕی پشتیوانی دامەزراوەی.

زۆرجار ژنانی جیابووەوە ڕەتدەکرێنەوە بچنە ناو ماڵی خێزانەکەوە و ناچار دەکرێن خۆیان بپارێزن، ئەمەش وایکردووە "بازاڕی جیابووەوە"کان زیاتر بێت لە تەنها شوێنێک بۆ فرۆشتن، بەڵکو دەبێتە شوێنی مانەوە و دووبارە زیندووبوونەوە.

 

بە شێوەیەکی نەریتی ژنانی جیابووەوە کەلوپەلی ماڵە هاوسەرگیرییەکەیان دەهێڵنەوە، بەمەش بازاڕ دەکاتە شوێنێکی سروشتی بۆ فڕێدانی ئەو کەلوپەلانەی پەیوەستن بە ڕابردووەوە و دەیانکاتە سەرچاوەی داهات.

 

ئەوەی بازاڕی ژنانی جیابووەوە جیادەکاتەوە، تەنها سروشتی ئابوورییەکەی نییە، بەڵکو ڕۆڵی وەک تۆڕێکی هاوپشتی ژنانە، کە تێیدا ژنان ئەزمونەکانیان هاوبەش دەکەن و لە بەرامبەر ئاڵەنگاریەکاندا پاڵپشتی یەکتر دەکەن، وردە گەردوونێکی ئابووری کۆمەڵایەتی ژنانە، چەمکەکانی کار، مانەوە و شکۆمەندی لە چوارچێوەیەکی ناوخۆییدا کە بەدەست پێکهاتەیەکی کۆمەڵایەتی و ئابووریی ناسکەوە دەناڵێنێت، پێناسە دەکاتەوە.