ناوەندی هەواڵ

 

ڕۆژی ٥ی ئایار، وەزارەتی بەرگری حکومەتی کاتی لە دیمەشق بەبێ ڕاگەیەندراو، ئەحمەد حەیس چەتە ناسراو بە "حاتم ئەبو شەقرا" بۆ پۆستێکی سەربازی سەرەکی ڕاسپارد، بوو بە فەرماندە لە فیرقەی ٨٦.

 

ئەم هەنگاوە ناڕەزایی زۆری بەدوای خۆیدا هێنا بەهۆی تێوەگلانی گوایە لە خوێنی سوورییەکان و ئەنجامدانی تاوانی جەنگی، لەوانەش لەسێدارەدانی مەیدانی هێڤرین خەلەف،سکرتێری گشتی پارتی سووریای داهاتوو، فەرهاد ڕەمەزان،شۆفێرەکەی لە تشرینی یەکەمی ٢٠١٩،هەروەها لە ساڵی ٢٠١٨ دا سەدان دەستگیرکراوی لە بەندیخانەیەکی حەلەب لە سێدارەدانی بەکۆمەڵ ئەنجامدا.

 

'حاتەم ئەبو شەقرا' کە ناوی ڕاستەقینەی ئەحمەد ئیحسان فەیاز حەیسە، سەرکردەیەکی گروپی چەتەکانی ئەحرار شەرقییە، گەنجینەی ئەمریکا لە ساڵی ٢٠٢١دا ناوی خستە لیستی سزاکانی خۆیەوە، بەهۆی ئەو پێشێلکاریانەی کە گوایە دژی هاوڵاتیانی مەدەنی لە باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریا ئەنجامیانداوە، لەوانە کوشتن و ئەشکەنجەدان و لەسێدارەدانی پوختە، بەگوێرەی خەزێنەی ئەمەریکا، 'ئەحرار شەرقیە' ئەندامانی پێشووی داعشی خستۆتە نێو ڕیزەکانی خۆیەوە.

 

پاداشتی بکوژ و بە یاسایی کردنی تاوانەکانی

ئبتسام حوسێن، کارگێڕی کۆنگرەی ستار لە قامیشلۆ، بڕیاری دانانی 'ئەبو شەقرا'ی شەرمەزار کرد، بە "کوشتن" پێناسەیکرد، ئەو بڕیارەکانی حکومەتی کاتی بە "پێشێلکاری!" ئەم کارانە ڕۆژ بە ڕۆژ لە زیادبووندان، بە ڕوونی لە بڕیارەکانی ئەم دواییەدا دیارە کە ڕەنگدانەوەی بێبایەخکردنی ئاشکرایە بۆ لێپرسینەوە و دادپەروەری، دوایین بڕیار لەو بڕیارانە، دانانی 'حاتم ئەبو شەقرا' بوو بە فەرماندەی فیرقەی ٨٦، بڕیارێک کە شەپۆلێکی توڕەیی لە بازنە ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکانی لێکەوتەوە.

 

ئەو ڕوونیکردەوە، "حاتم ئەبو شەقرا دەستی هەیە لە ئەنجامدانی هەزاران کۆمەڵکوژی و تاوان، جگە لە تێوەگلانی لە تیرۆرکردنی سکرتێری گشتی پارتی سووریای ئایندە، شەهید هێڤرین خەلەف، کە بە پەیامی ئاشتی و برایەتی گەلان ناسرابوو"، ئەو پێی وابوو کە دانانی کەسێک، کە پێشینەی تاوانکاریی لەو شێوەیەی هەبێت بۆ پۆستێکی سەربازی هەستیار، یەکسانە بە پاداشتکردنی بکوژەکە و شەرعیەتدان بە تاوانەکانی، بەڵگەی زیاترە لەسەر بەردەوامیی

ئەنجامدانی لۆژیکی بێ سزا لەلایەن ڕژێمەوە، تەنانەت بە بەهێزکردنی هێزی بکوژەکان بۆ دەستبەسەرداگرتنی دەسەڵات.

 

ئبتسام حوسێن جەختی لەوە کردەوە کە "ئەوانەی ژن و منداڵیان کوشتووە و بەشدارییان کردووە لە دڕاندنی پەیکەری کۆمەڵایەتی سووریا، ناتوانن بەشێک بن لە داهاتووی وڵات یان کۆمەڵگەی ناوخۆیی لە ناوچەکانمان، ئێمە وەک گەل و مەزهەب و پێکهاتەکان ئەم بڕیارە قبوڵ ناکەین". ناوبراو داوای لە مەزهەب و پێکهاتەکانی سووریا کرد لە بەرامبەر ئەم پێشێلکاریانەدا یەکگرتوو بوەستن، داوای کرد کە ژن و پیاوی سووریا بە ویژدان و خەبات، بۆ دادپەروەری لەبری پاداشتی بکوژان و تاوانباران نوێنەرایەتی بکرێن لە ناوەندەکانی بڕیاردان.

"ئەو بڕیارە سوکایەتییە بە خوێنی ژنە شەڕڤانان"

سەفا ئەحمەد، کارگێڕی کۆمەڵە ژنانی زەنوبیا لە شاری هەجین لە پارێزگای دێرەزوور، ڕایگەیاندووە کە ژنانی دێرەزوور ڕەتکردنەوەی تەواوەتی خۆیان و شەرمەزار کردنی دانانی حاتەم ئەبو شەقرا، تۆمەتبار بە تیرۆرکردنی هێڤرین خەلەف،سیاسەتمەداری کورد بۆ سەرکردایەتی هەستیاری پۆستی فەرماندەیی فیرقەی ٨٦ لە ناوچەکە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ئەم بڕیارە سووکایەتیکردنە بە خوێنی چالاکوانانی ژن و پەیامێکی مەترسیدار دەنێرێت بۆ هەموو ئەوانەی خەبات بۆ دادپەروەری و مافەکانی مرۆڤ دەکەن، چۆن دەتوانرێت کۆنتڕۆڵی ئاسایش و سەقامگیری ڕادەستی کەسێک بکرێت کە تێوەگلاوە لە تیرۆرێکی سیاسیدا کە نوێنەرایەتی هێمای ئاشتی و پێکەوەژیان دەکات؟.

 

ئوەشیخستەڕوو، ئەم دامەزراندنە ڕەنگدانەوەی چەسپاندنی کولتوری بێ سزا و بێبایەخکردنی ئاشکرایە، بۆ ئەو قوربانیدانانەی کە ژنان دەیدەن، بەتایبەتی ئەوانەی کە ڕووبەڕووی توندوتیژی و توندڕەوی بوونەتەوە لە پێناو داهاتوویەکی سەلامەتتر و دادپەروەرتر بۆ هەمووان، ناوبراو داوای کرد بەپەلەی ئەو بڕیارە هەڵوەشێتەوە و لێکۆڵینەوەیەکی دادپەروەرانە و شەفاف بۆ ئەو تاوانانەی لە دژی چالاکوانی سیاسی ژن ئەنجام دراون، دیارترینیان هێڤرین خەلەف، بۆ کۆتاییهێنان بە سیاسەتەکانی دوورخستنەوە و تۆقاندن.

"دەبێت تاوانباران بگوازرێنەوە بۆ دادگا نێودەوڵەتییەکان"

لە شاری رەققەوە، عەدالەت عومەر، سەرۆکی لیژنەی کۆردیناسیۆنی ژنان بۆ باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، ناڕەزایی خۆی دەربڕی لە دانان و پلەبەرزکردنەوەی ئەو کەسانەی دەستیان بە خوێنی گەل و ژنانی سووریا سوور بوو، لەبری ئەوەی سزای تاوانەکانیان بدات.

 

ناوبراو ئاماژەی بە نیازی حکومەتی کاتی بەرامبەر ناوچەی باکووری ڕۆژهەڵاتی سووریا کرد کە بە دانانی ئەبو شەقرا لە رەققە و تەبقە و دێرەزوور ڕوون بووەوە، "ئەو بە پێشینەی تاوانکاری و ئەو کۆمەڵکوژییە زۆرانەی لەم دواییانەدا لە کەناراوەکانی سووریا ئەنجامی داوە ناسراوە، جگە لەو پێشێلکاریانەی کە بەرامبەر بە ژنان ئەنجامیان داوە، لەوانە تیرۆرکردنی شەهید هێڤرین خەلەف و بڕینی جەستەی، ئەم تاوانانە پێشێلکردنی یاسا و ڕێککەوتننامە نێودەوڵەتییەکان پێکدەهێنن، ئەم تاوانانەش شەڕێک لە دژی ژنان پێکدەهێنن.

 

ڕەتکردنەوەی بڕیارەکەی بە تەواوی دووپاتکردەوە، "ئێمە ڕەتکردنەوەی تەواومان بۆ بڕیارێکی لەو شێوەیە دەردەبڕین، بەداخەوە لەبری ئەوەی ئەم تاوانبارانە لێپرسینەوەیان لەگەڵدا بکرێت و سزا بدرێن، لە سزا ڕزگاریان دەبێت و پلەیان بۆ پۆستی سەرکردایەتی لە سووریا بەرزدەکرێتەوە، داوا لە دەسەڵاتی دادوەری سووریا و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و ئەوانەی بانگەشەی داکۆکیکاری مافەکانی مرۆڤ دەکەن، ئەرکی ئەخلاقی خۆیان بەرامبەر گەلی سووریا جێبەجێ بکەن، ئەو تاوانبارانە ڕەوانەی دادگا نێودەوڵەتییەکان بکەن، لێپرسینەوەیان لەگەڵ بکەن، لەسەر ئەو تاوانە جەنگییانەی کە دژی مرۆڤایەتی و ژنان ئەنجامیانداوە".

 

ناوبراو بەڵێنیدا خەباتی زیاتر لە دژی هەموو دەسەڵاتە پاوانخوازەکان کە هەوڵی سەرکوتکردنی شۆڕشی ئازادی ژنان دەدەن، چڕتر بکاتەوە، "ئێمە بە یەکگرتوویی دەوەستین و لەسەر ڕێبازی شەهیدان و ڕێبازی شەهید هێڤرین خەلەف بەردەوام دەبین، هەموو هەوڵێک دەدەین بۆ تەواوکردنی ڕێبازەکەی بۆ گەیشتن بە ئاشتی لە سووریا، بنیاتنانی سووریایەکی دیموکراتی و گشتگیر و لامەرکەزی".

حکومەتی کاتی ئەو کەسانە پێکدەهێنن کە دەستیان بە خوێنی سوورییەکان سووربووە

خالیدە بوتی، ئەندامی کۆردیناسیۆنی کۆنگرەی ستار لە حەسەکە، بە بەراورد لەگەڵ حکومەتەکانی ڕژێمی پێشوو و حکومەتی کاتی، بە "قێزەونتر لەوەی کە ڕژێمی ئەسەد ئەنجامی دەدات" زانی، ئەویش ئەمەی ڕوونکردەوە و دەڵێت: هەردوو حکومەت کۆمەڵکوژییان لەدژی سووریایەکان ئەنجامداوە، پارتی بەعس لە زیندانی سێدنایە هەموو تاوانەکانی خۆی کوشت و ڕفاندن و ئەشکەنجەدان کورتکردۆتەوە، حکومەتی کاتیش تاوانەکانی بە بیروبۆچوونی تائیفی، ئەو کۆمەڵکوژیانەی بەرامبەر عەلەوی و دروز ئەنجامی داوە، کورت کردووەتەوە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، "سووریای ئێستا ئەو سووریایە نییە کە گەل ئاواتەخوازی بووە، ئازادی و دیموکراتی و گۆڕانکاری داواکارییە بنەڕەتییەکانیان بووە، بەڵام دەبینین چۆن مرۆڤە ئازادەکان لەلایەن چەتەکانەوە دەکوژرێن کە تاوانەکانیان بە دەستنیشانکردنیان بۆ پۆستی بڕیاردان و سەرکردایەتی وڵاتەکە ڕەوا بووە، لەبری ئەوەی لێپرسینەوەیان لەگەڵدا بکرێت و ڕادەستی دادگا و دادگای تاوانە نێودەوڵەتییەکان بکەن".

 

ئاماژەی بەوەشکرد، "ئەو حکومەتەی کە ئەحمەد شەرا (جۆلانی) پێکهێنراوە، هەموو ئەندامەکانی لەسەر دەستیان بە خوێنی سوورییەکان سوور بووە. ئەم حکومەتە و ئەندامەکانی و دەستورەکەی لای کۆمەڵگەی سووریا قبوڵ ناکرێت، تەنانەت ڕێککەوتننامە نێودەوڵەتییەکان ئەم مۆدێلە بۆ بەڕێوەبردنی وڵاتێک پەسەند ناکەن، بە سادەیی کۆمەڵێک چەتە ناتوانن وڵاتێک بەڕێوەببەن، کۆمەڵگە خۆی متمانەی پێیان نییە، و مێژووی ئەم چەتانە پڕە لە کۆمەڵکوژی و کوشتن، وەک حاتەم ئەبو شەقرا کە بە تیرۆریست دادەنرێت، لەلایەن دادوەری و دادگا نێودەوڵەتییەکانەوە داواکراوە”.

 

ناوبراو ئەو لەسێدارەدانی مەیدانیی بەبیرهێنایەوە کە ئەبو شەقرا دژی هێڤرین خەلەف،سیاسەتمەدار ئەنجامیدرا، کە تاوانێکە لە گرتە ڤیدیۆییەکاندا بەڵگەی لەسەرە، کە لە سۆشیال میدیادا بڵاوبوونەتەوە، دەڵێت: ئەمە تاوانێکی جەنگی لێخۆشنەبووە، ئەم بەکارهێنانە هیچ جیاوازییەکیان لەگەڵ ئایدۆلۆژیای داعش نییە.

 

وتیشی: بەردەوامی بێ سزای چەتەکان ڕێگەیان پێدەدات تاوانی زیاتر ئەنجام بدەن، حاتەم ئەبو شەقرا تاکە تیرۆریست نییە کە لەلایەن حکومەتی کاتییەوە وەک سەرکردە دیاری کراوە، هەروەها محەمەد جاسم ئەبوئەمشاش هەیە، کە وەک سەرۆکی فیرقەی ٢٥ لە حەما دەستنیشانکراوە، دەستەکانی بە خوێنی سوورییەکان سوورە، تاوانی جەنگ، پێشێلکاری دژی خەڵکی سووریا ئەنجامداوە عەفرین، و لەم دواییانەدا دژی مەزهەبی عەلەوییەکان، تەنانەت ئەحمەد شەرا (جولانی) کە خۆی وەک سەرۆکی وڵاتەکەی دەستنیشان کرد، مێژوویەکی ناسراوی هەیە نە ئەو و نە ئەندامانی حکومەتەکەی لەلایەن کۆمەڵگەی سووریاوە پێشوازییان لێناکرێت”.

 

حکومەت لەگەڵ ئەندامان و دەستوورەکەی بە گاڵتەجاریەک دادەنرا، داوای گۆڕانکاری لە ئەندامان و دەستووردا بۆ ئەوەی لەگەڵ خواستەکانی گەلی سووریادا بگونجێت،هەروەها بانگەوازی لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی کرد کە لێپرسینەوە لە هەموو ئەو کەسانە بکەن، کە خوێنی سووریایان لەسەر دەستە، چونکە بەردەوامی بێ سزایان تەنها ڕێگەیان پێدەدات تاوانی زیاتر ئەنجام بدەن.