نەزیهە بوسەعیدی

تونس- پەیوەندی ژنانی تونس لەگەڵ پیشە دەستییەکان سنووری پەیوەندییەکی کار تێدەپەڕێنێت کە بە داهات بەڕێوەدەچێت. پیشە دەستییەکان ڕەهەندێکی کۆمەڵایەتی و مرۆیی و ئەخلاقییان هەیە، میراتی کولتووری بۆ نەوە یەک لە دوای یەکەکان دەپارێزن. ئەوان لە ڕێگەی داپیرە و دایکانەوە دەگوازرێنەوە، پەیوەندییەکە زیاتر بەهێز دەکات، وا دەکات زۆرێک لە ژنان سوودمەند بن لە میراتی کولتووری بە هەموو فۆرمەکانی و دامەزراندنی کارگەی بچووکی پیشەسازی بۆ بەهادان و گۆڕانکاری. کەرتەکانی سیرامیک و کۆفە و قوماش و فەرش لەو کەسانەن کە ژنانی تونس بۆ لای خۆیان ڕادەکێشن، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە ئەو کارە دەستییانەیان لە دایک و داپیرەکانیانەوە بە میرات گرتووە، هەندێکجار لە ڕێگەی ڕاهێنانەوە پەرەیان پێدەدەن. بۆیە قوماش و کەلوپەلی تەقلیدی هەمەچەشن بوون، بەشدارییان کردووە لە دروستکردنی بژێوی ژیانێک بۆ خۆیان و خێزانەکانیان، هاوکات پارێزگاری لە میراتێکی کولتووری کردووە لە سەردەمی جیهانگیریدا و پاراستنی لە کاڵبوونەوە و لەناوچوون.

سەرنجڕاکێشانی کەرتی پیشە دەستییەکان تەنیا لەو کچ و ژنانەدا نەبووە کە میراتی کولتووری دەپارێزن، سەرچاوەیەکی داهاتی زیادە بۆ خێزانەکە دابین دەکەن، یان لە بێکاری ڕزگاریان دەبێت بۆ ئەوانەی بڕوانامەی خوێندنی باڵایان هەیە. هەروەها هەڵبژاردنێکی هۆشیارانەیە کە لە پێناو پیشەسازیدا کارێک بەجێبهێڵیت.

 فەتحیە عەبدولحەق، پیشەی دەستی، دەستلەکارکێشانەوەی لە کارەکەی لە وەزارەتی پەروەردە هەڵبژارد بۆ ئەوەی ببێتە خاوەنی بزنسێکی بچووکی کاری دەستی سەرەڕای سەختی و ئاستەنگەکان. ئەو دەڵێت "من کارەکەم بەجێهێشت بۆ ئەوەی ببمە خاوەنی بزنسێکی پیشەسازی کە تایبەتە بە پرۆسێسکردن و گۆڕینی خورما بۆ بەرهەمە خۆراکیەکان (هەویرەی خورما، شەکری خورما، قاوە تۆوی خورما، و سرکەی خورما) لە هەرێمەکەم لە پارێزگای تاتاوین". ڕوونیشیکردەوە، دوای ئەنجامدانی تاقیکردنەوە، هەندێک زیادکردنی زیادکرد بۆ پەرەپێدانی هەویری خورما بۆ بەرهەمەکانی تر کە پێیان دەوترێت بەدیلی تەندروست، وەک هەویرەی خورمای کونجی کە میدالیای زێڕی بەدەستهێناوە، جێگرەوەی شوکولاتەیە بۆ خورما بەبێ زیادکردن یان مادەی پارێزەر، هەروەها هەویرەی خورمای کارامێل.

 

 

نامەکە بوارێکی فراوانە

ئەسما مەروانی، پیشەگەری پسپۆڕی کاری دەستی و سەبەتە، ڕایگەیاند کە بەرهەمەکانی ئۆرگانیک نین، بەڵکو ١٠٠٪ سروشتین. هەروەها ئامرازەکانی پاکەتکردنی تەندروست و ژینگەدۆست بەکاردەهێنێت، ئاماژە بەوە دەکات "کاتێک دەرچووم و بڕوانامەکەم وەرگرت، ئەولەویەت بە پیاوان دەدرا لە هەلی کاردا، بۆیە ڕووم کردە کارکردن لە بواری ڕاگەیاندن بە ئامانجی منداڵان بۆ ساڵانێک. دواتر باخچەیەکی ساوایانم کردەوە، بەڵام دوای پەتای کۆرۆنا، هەموو شتێک وەستا. بۆیە دەستم کرد بە بیرکردنەوە لە شتێکی تر، و دەستم کرد بە بەبازاڕکردنی ئۆنلاین بۆ هەندێک کڕیار. "دواتر بڕیارمدا بەشداری پێشانگاکان بکەم و وۆرک شۆپێک بۆ دروستکردن و فرۆشتنی بەرهەمەکە دابمەزرێنم”. جەختیشی لەوە کردەوە کە ئەو حەزی لە بواری پیشەسازییە و پێی وایە ژنان بە شێوەیەکی سروشتی توانای داهێنان و داهێنانیان هەیە، بەڵام ئەگەرەکانی بەبازاڕکردن لە گرنگترین ئاستەنگەکانی بەردەم ژنە پیشەسازییەکانی تونسدایە. ئەو پێی وایە کوالیتی بەرهەمەکانی پێویستی بە بازاڕێکی دەرەکی هەیە، بەو پێیەی ڕوون بووەتەوە کە ئەو بیانیانەی سەردانی تونس دەکەن ئارەزووی کڕینی بەرهەمەکانیان دەکەن، هەروەها نرخەکانیان بەرزبووەتەوە.

سەبارەت بەو پەیامەی کە دەکرێت ئاراستەی دەرچووانی کچ بکرێت کە بەدەست بێکارییەوە دەناڵێنن، فەتحیا عەبدولحەک جەختی لەوە کردەوە کە "ئافرەت دەبێت لەناو خۆیدا بگەڕێت بۆ شتێک کە خۆشی دەوێت و هەوڵبدات، لەڕێگەی ماندووبوون و ئیرادە، بۆ بەدەستهێنانی سەرکەوتن". ئاماژەی بەوەشکردووە، پیشەسازی بوارێکی فراوانی داهێنان و داهێنانە، هەروەها هەموو ژنێک دەتوانێت بەدوای بوارێکدا بگەڕێت کە لەگەڵ تایبەتمەندییەکانی ناوچەکەی خۆیدا بگونجێت. سەبارەت بەو سەختی و ئاستەنگانەی کە ڕووبەڕووی بووەتەوە، فاتیا عەبدولحەک ڕوونیکردەوە کە ڕێگاکە بۆ کارگەی پیشەسازییەکەی ئاسان نەبووە، بەڵکو ڕووبەڕووی چەندین تەحەدا بووەتەوە، بەتایبەتی لە بواری بازاڕکردندا، چونکە تاکە دەرفەت بۆ بەرزکردنەوەی پلە پێشانگاکان بووە، کە بە شێوەیەکی بەردەوام بەردەست نین. ئاماژەی بەوەشکرد، سەرەڕای هەموو ئاستەنگەکان، ژنانی تونس لە بواری پیشەسازیدا داهێنەرن و پارێزەری باشی میراتی کولتوورین لە هەموو ناوچەکاندا، بە خۆشەویستی و خۆبەخشییەکی زۆرەوە کاردەکەن.

 

 

پلە بەرزکردنەوە یەکێکە لە کێشە هەرە گرنگەکان

سیرین ئەل سەمین تەقێنەرێکی پیشەیی ڕۆن و گیایە. ئەو دەڵێت "من دەرچووی زانکۆم و بڕوانامەی ماستەری توێژینەوەم هەیە لە بواری شیکاری و لێکۆڵینەوە لە سوودەکانی زەیتی ڕووەکی سروشتی. بەشداریم لە چەندین خولی ڕاهێناندا کردووە لەم بوارەدا، هەروەها لە بواری جوانکاری سروشتیدا".

دوای ماستەرەکەی هەوڵیدا لە تاقیگە یان کۆمپانیا تایبەتمەندەکاندا کار بدۆزێتەوە. مامۆستایەکی زانکۆ دوای تەواوکردنی تاقیکردنەوەکە ئامۆژگاری دەکات بۆ ئەوەی دەست بە کارێکی تایبەت بە خۆی بکات. ئەو ڕوونیکردەوە کە "قەرزێکی بچووکی بەدەستهێناوە، ئەمەش مەترسی بووە بۆ من چونکە پابەندبوونێکی مانگانەیە بۆ پێدانی قیست، جگە لەوەی کاتێکی بەس بۆ چاودێریکردنی و دوورکەوتنەوە لە خێزانەکەی تەرخانکردووە. هەروەها ناچاربوو بەردەستبوونی کەرەستەی پەسەندکراو و تەکنیکەکانی پاکەتکردن لەبەرچاو بگرێت".

ڕوونیشیکردەوە، خولی ڕاهێنان هەیە کە یارمەتیدەرە لە پێدانی زانیاری و وەڵامدانەوەی پرسیارەکان، هەروەها هاوکاریکردن لە بواری بازرگانی ئۆنلاین، بەو پێیەی خاوەنی پڕۆژەکە دەبێت زانیاری لەسەر هەموو شتێک هەبێت. ڕوونیکردەوە کە لە ساڵی ٢٠٢٣ەوە هەنگاو بە هەنگاو بەرەوپێش دەچێت، خۆی لەگەڵ بارودۆخی خێزانەکەیدا دەگونجێنێت.

سەبارەت بەو سەختییانەی لەم بوارەدا ڕووبەڕووی دەبێتەوە، دەڵێت "بەرزکردنەوە یەکێکە لە ئاستەنگە گرنگەکان، بۆیە هەوڵدەدەم بە کوالیتی بەرهەمەکە و پاراستنی ناسنامەی ناوخۆیی و پاراستنی شوێنپێی تونسی خۆم جیابکەمەوە". سیرین ئەلسەمان ئاماژەی بەوەدا کە پشت بە لاڤاندەر و زەنجەفیل و تۆوی ڕەشی تونس دەبەستێت بەهۆی تایبەتمەندییە پزیشکییە بەرزەکانیانەوە، بەو پێیەی بۆ چارەسەرکردنی کەمی بەرگری لەش و شەقیقە و سەرئێشە و قارچک بەکاردەهێنرێن.