زهور مەشرقی

 

تونس-لە پرسیارە پڕ سۆزەکانیدا، نیسرین موئەدەب دەپرسێت، چۆن ژیاننامەی سێ ژن بگێڕینەوە بەبێ ئەوەی بکەوینە داوی ڕەچەتەی ژنانەی ئامادەکراوەوە؟ چۆن چەواشەکاریی ڕووەکی شەیتانی یان تۆوی شەیتان بگۆڕین، بۆ بەکارهێنانی دەربڕینی ئاخاوتنی تونس، بۆ ڕوناکییەک کە ڕۆشنایی بخاتە سەر ئەوەی کە لە چیرۆکی ژناندا نەوتراوە، کەموکوڕیەکانیان، ئازارەکانیان و میراسەکانیان، بە باشی تێکەڵ بە دەفری تابۆی کۆمەڵایەتی، بەبێ ئەوەی مەترسی پێشێلکارییان لەسەر بێت... پێشێلکردنی سیحری خودی چیرۆکەکان؟ بەڕاستی چۆن ئەو مێینەیە بگرین کە لە مێینە هەڵدێت بۆ سنگی داخراو، نامە تەڕبووەکانی فرمێسک و نهێنییەکانی نەوە بۆ نەوە دەگوازرێنەوە، بەبێ ئەوەی مەترسی ئەوە بکەین کە گێڕانەوەکە بە فێڵە فریودەرەکان ماندوو بکەین؟

 

نووسەر، نەسرین موئەدەب، پێیوابوو کە پەرتووکی “زريعة ابليس" تۆوی شەیتان کە ناونیشانەکەی لەسەر بنەمای میراسی باو و دەستەواژەیەکی بەکارهاتووە بۆ پێناسەکردنی ژنان، هەروەها باس لە بابەتی گوناح و سەرپێچی و تێڕوانینی کۆمەڵگە دەکات بۆیان لە ڕێگەی سێ ژنەوە لە سێ نەوەی یەک لە دوای یەکەوە، کە تووشی کارما بوون، کە لە ڕێگەی نەوەکانەوە بۆیان ماوەتەوە، چۆن “حورییە” کارەکتەری سەرەکی هەوڵی دەرچوون لەم کارمایە دەدات بە شێوازی خۆی بەبێ ئەوەی شۆڕشێکی توندوتیژی ئەنجام بدات، بە شێوازێکی دیکە بەبێ ململانێ هەوڵی شکاندنی لەگەڵ بیری پیاوانەدا دەدا، بەڵکو هەوڵی دەدا خۆی بخزێنێتە ناو ناوەوەی خۆی و هەستەکانییەوە لە ڕێگایەکدا کە لەم نەفرەتە دەریبهێنێت تا چارەنووسی خێزانەکەی بگۆڕێت.

 

سەبارەت بە هەڵبژاردنی بۆ پاڵپشتیکردنی ژنان، وتی: ناتوانم ژن بم و بەرگەی پرس و نیگەرانییەکانیان نەگرم لە کۆمەڵگەیەکی پیاوسالاردا، کە سەرەڕای ئەو دەستکەوتانەی ژنانی تونس بەدەستیان هێناوە، ئازارەکان بەردەوامن لەڕێگەی ڕەفتار و دەرکەوتە جۆراوجۆرەکانەوە کە تەنها ژنان ئەزموونی دەکەن، هەروەها هەڵمبژارد بۆ پاڵپشتیکردنی هەموو دۆسی تەنها مرۆڤدۆستانەکان، تەنانەت ئەگەر پرسەکانی ژنان بەشێک بن لێیان، حەزم لەوە نییە لە قەفەسێکی دیاریکراودا قەتیس بم، دەمەوێت فرین بکەم بەرەو هەموو پرسەکان، هەر بۆیەش "خرزة زرقاء" م نووسی، کە تێیدا قووڵ بوومەوە لە پرسە مرۆییە گشتگیرەکانی پەیوەست بە تەکنەلۆژیا و ژینگە و هەموو ئەو شتانەی کە ئەمڕۆ دەیبینین سەبارەت بەو ئاڵەنگاریانەی کە ڕووبەڕووی مرۆڤایەتی دەبنەوە.

 

سەبارەت بە پەرتووکی "خرزة زرقاء"، نەیسرین موئەدەب ڕوونی کردەوە کە باس لە بەهای باوەڕ و هیوا دەکات لە سەردەمێکدا کە تەکنەلۆجیا و جەنگەکان زاڵن، ڕۆمانەکە لە ڕۆژی ڤالانتاینەوە دەستی پێکرد و لە هەمان بەرواردا کۆتایی هات، بیرۆکەکە کاتێک هاتە پێش چاوم کە هەستم بەو کەشوهەوای گرژییە کرد کە تێیدا دەژین، ئەو ترسە زۆرانەی کە لە سکی دەنکۆڵەکەوە سەریان هەڵدا، کە ڕاستی ئەفسوناوی و خەیاڵێکی زۆر چێژبەخشی تێدایە.

 

لە گەڕانەوە بۆ یەکەم ڕۆمانی نەسرین موئەدەب بە ناوی "المرآة الآسنة"، لە کۆمێنتێکدا وتی: ئەوە یەکەم خۆشی بوو دوای چەندین ساڵ بێدەنگی لە نووسین و قسەکردن، بیرکردنەوە سەرکوتکراوەکان هەوڵمدا بۆ جیهان بڵاویان بکەمەوە، نزیکترین ڕۆمانە لە منەوە، لە ئاوێنەکەمدا خۆبەخۆ بووم".

 

سەبارەت بە نووسینی ژن و گرنگیی بوونی لە دەربڕینی ئەوەی کە ژنان ئەزموونی دەکەن، جەختی لە گرنگییەکەی و توانای ئەوەی کردەوە کە هەمیشە هەستەکانیان پێناسە بکات، ئازارەکانیان وەک خۆی بگەیەنێت، نووسەرانی ژن هەمیشە لە چارەسەرکردنی پرسەکانی ژنان بە شێوەیەکی ڕوون و نەرم سەرکەوتوون، چونکە زۆرجار بە چاوی خۆیان ئەم چیرۆکانە ئەزموون دەکەن.

 

سەبارەت بە شۆڕشی تونسی ساڵی ٢٠١١ تا چەند یارمەتی نووسەرانی ژنی دا بۆ ئەوەی ئازادانەتر و بوێرانەتر لەسەر پرسەکان بنووسن، وتی: بێدەنگی ژنانی شکاند و ئەو ئالڵەنگاریانەی کە ڕووبەڕوویان بووەوە لابرد، شوێنێکی بۆ ڕەخساند کە بنووسن و زیاتر دیار بن، زۆرێک لە نووسەرانی ژن لە دوای شۆڕش سەریان هەڵدا، خودی ڕاستەقینەی خۆیان و داهێنەریی خۆیان دۆزیەوە، سەرەڕای هەندێک تابۆ لە کۆمەڵگەی ئێمەدا، ژنان بەبێ ترس بەردەوام بوون لە نووسین، دەیانزانی بابەتگەلێک هەن کە نووسەرانی ژن بە لەرزۆکەوە لێیان نزیک دەبنەوە بەهۆی هەستیاری کۆمەڵگەوە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، نووسینی ڕۆمان بەتایبەتی، قەڵەم ئازادتر دەکات، بەو پێیەی شوێنی ڕەمزی بۆ گەیاندنی بیرۆکەکان دەڕەخسێنێت، هەل دەدات بە نووسەر کە لەسەر هەموو بابەتەکان بنووسێت بەبێ ئەوەی کۆمەڵگە توڕە بکات، ئەمەش خزمەت بە پرسە جۆراوجۆرەکان دەکات.

 

سەبارەت بە شێوازی مامەڵەکردن لەگەڵ نووسەرانی ژن لە کۆمەڵگە ڕۆژهەڵاتییەکان بەگشتی، ئاماژەی بەوەدا کە زۆرجار توند و تیژن، بەتایبەتی لەکاتی قسەکردن لەسەر پرسە بوێرەکان، بۆیە زۆرجار کۆمەڵگەی پیاوسالاری هەوڵی گاڵتەکردن و سووککردنی بەڵام ئەمە ڕێگری ناکات لە بوونی نووسەرانی پیاو کە بە توندی پشتگیری ژنان دەکەن و بڕوایان پێیەتی هیوادارین لە بەراوردکردن دوور بکەوینەوە، تەنیا باسی نووسین و چارەسەری مرۆڤ بکەین بۆ مافەکانی مرۆڤ بە گشتی، ئێمە بۆ چاکسازی و گەشەپێدان و بەرەوپێشبردنی پرسەکانی ژنان دەنووسین، نامانەوێت خۆمان لەگەڵ یەکتر بەراورد بکەین چونکە ئامانج یەک ئامانجە.

 

دەستی خستەسەر پەیوەندییەکانی نێوان ژنە نووسەرانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و باکووری ئەفریقا و پشتیوانی یەکتریان، ئاماژەی بەوەدا کە ژیانی ئەدەبی بە پەرتووکێکی بەکۆمەڵ بە ناوی "عاشرهن" دەستیپێکردووە، کە لەلایەن نۆ نووسەری ژنەوە بە هاوکاری بۆ بەرهەمهێنانی ڕۆمانێک کە ئازادانە ئەزموونەکانیان دەرببڕێت، وەلید ئەحمەد فەرشيشی، ڕۆژنامەنووس و نووسەر سپۆنسەری ئەم پڕۆژەیەی کردووە، هەروەها یەکێکە لە دیارترین لایەنگرانی ئەدەبی ژنان لە تونس لە ڕێگەی دەزگای چاپ و بڵاوکردنەوەی "ئارکادیا"وە.

 

ئەم ئەزموونە، زنجیرەیەک چیرۆکە، بەشدارییەکانی هەردوو فریلانسەری نێر و مێ لەخۆدەگرێت، چیرۆکی پیاوێک دەگێڕێتەوە کە کاریگەری نەرێنی لەسەر ژیانی هەریەکەیان بەجێهێشتووە، وەک چەوتێکی نەرجسی هەستیان پێدەکرێت، ئەم ژنانە هەوڵیان دەدا نمرەکانیان لەگەڵیدا یەکلایی بکەنەوە، نەک بە شەیتانکردنی، بەڵکو بە تێگەیشتن لە لایەنی دەروونی کەسایەتییەکەی، چارەسەرکردنی ئەو هۆکارانەی کە وایان لێکردووە بەم شێوە زیانبەخشە مامەڵەیان لەگەڵ بکات.

 

نەسرین موئەدەب باسی لە ئارەزووی هەندێک لە ژنان کرد بۆ نووسین و ترسەکانیان لە کاردانەوەی کۆمەڵایەتی یان شکستهێنان و ئاڕاستەی ئەم پەیامەی خوارەوەی کرد: من باوەڕم بە بانگەوازی ڕۆح هەیە، ئەگەر هەست دەکەیت نووسین ڕێگای تۆیە، دوودڵ مەبە لە ڕۆیشتن لەسەری، دەنگە نائومێدکەرەکان پشتگوێ بخە، بەردەوام بە گوێگرتن لە هەستی خۆت، چونکە دەستگرتن بە خەونەکە گرنگە، دەبێت پەروەردە بکرێت و گرنگی پێبدرێت بە دابینکردنی هەلومەرجی گونجاو بۆ سەرکەوتن.