«تحمیل زبان فارسی و تضعیف زبان کوردی ظلمی مضاعف برای سه میلیون کورد در شمال شرقی ایران است»
زیلان احمدی می‌گوید: عدم آزادی بیان در بین فعالین فرهنگی، شکنجە، تهدید و بازداشت آنها بدون مراتب قضایی و اعلام احکام بدون مبنای قانونی و حقوقی در خراسان از جمله موارد نقض سیستماتیک حقوق بشر و زیر پا گذاشتن آشکار ارزش‌های انسانی است.
سویدا خراسانی
خراسان- زبان مادری مهم‌ترین عنصر هویت نژادی و ملیتی است، آگاه شدن به هویت ملی یعنی بیداری از خواب گران، یعنی جلوگیری از نابودی خود، یعنی اعتراض به سرکوب زبان مادری در خانه، کوچه، خیابان، آموزش و پرورش و زنده نگه‌داشتن اصالت و هویت کوردی و انتقال به نسل بعدی و افتخار نسل‌های آینده به نژاد و اصالت و کورد بودنشان، حق مسلم و طبیعی که سالیان سال است توسط حاکمیت مستبد استحاله شده و تا سر حد نابودی پیش رفته است و خراسان نیز از این امر مستثنا نگردیده و تحمیل زبان فارسی و تضعیف زبان کوردی ظلمی مضاعف برای سه میلیون کورد در شمال شرقی ایران است که چندین سال است تبدیل به بزرگترین دغدغه برای اساتید زبان کوردی و زبان‌شناسان این منطقه شده است در این خصوص با یکی از زنان فعال در زمینه زبان و فرهنگ کوردی در خراسان مصاحبه‌ای انجام شده است.
«سرکوب‌ها و خفقان اجتماعی با عناوین و سیاست‌های مختلف در خراسان کماکان ادامه دارد»
این فعال فرهنگی با نام مستعار زیلان احمدی در مورد قدمت زبان کوردی در خراسان می‌گوید: زبان کوردی خراسان را دستکم می‌توانیم به ۵ قرن گذشته ارجاع دهیم، بر اساس اسناد و کتب تاریخی، از تمام ایلات و طوایف نژاد کورد کورمانج در دوران شاهان صفوی که با نیرنگ وسیاست‌های مختلف طی سه دوره تبعید جهت مقابله با اقوام مهاجم ازبک، به شمال شرقی ایران ، خراسان فرستاده شدند و پس از غلبه بر مهاجمان و بیرون راندن آنان از مرزهای شمال شرق ایران، در گستره وسیعی از شمال خراسان ساکن شدند؛ هرچند برخی پژوهشگران و تاریخپژوهان بر این باور هستند که پیشینه حضور کوردها در خراسان به قرنها پیش از صفویه بازمیگردد. با این حال می‌توان گفت این زبان کە در روژهلات، باکور، باشور و روژاوا کوردستان، قدمتی چندین هزار ساله دارد.
متأسفانه سرکوب‌های مستقیم و غیر مستقیم و خفقان اجتماعی با عناوین و سیاست‌های مختلف در فضای بسته خراسان کماکان ادامه دارد، عدم آزادی بیان در بین فعالین فرهنگی در این منطقه، بازداشت فعالین این عرصه بدون مراتب قضایی و اعلام احکام بدون مبنای قانونی و حقوقی و شکنجه و تهدید دلسوزان و فعالین زبان و فرهنگ کوردی در خراسان از جمله موارد نقض سیستماتیک حقوق بشر و زیر پا گذاشتن آشکار ارزش‌های انسانی است که می‌توان به آن اشاره کرد.
در ادامه این فعال فرهنگی در مورد نا امنی‌ها و تهدیدهای حکومت برای فعالین فرهنگی با اشاره به زیر نظر بودن تمام فعالان توسط حاکمیت می‌گوید: شدت این نظارت‌ها به حدی زیاد است که اگر یکی از فعالین فرهنگی به شهرهای کوردستان در روژهلات، روژاوا، باکور و یا باشور به هر دلیلی مسافرتی داشته باشد مطمئنا بعد از بازگشت به خراسان به اداره اطلاعات منطقه احضار و مورد بازجویی قرار می گیرد .
«با وجود سرکوب و تهدید فعالین، آنها به فعالیت‌هایشان ادامه می‌دهند»
وی ادامە می‌دهد: اگر بخواهیم در مورد علل و دلایل آسیمیله شدن زبان کوردی در خراسان صحبت کنیم به طور کلی مشکل اصلی و اساسی نژادهای غیر فارس و ملیت‌‌ها در ایران عدم اجرای اصل ۱۵ و ۱۹ قانون اساسی ایران است که طبق این ماده قانون به ما حق تحصیل و تدریس به زبان مادری خود را در محل سکونت می‌دهد که متأسفانه با زورگویی و سرکوب و نقض قانونی که نوشته خود حاکمیت است با آسیمیلاسیونی تحمیلی سعی در نابودی و ذوب کردن سه میلیون کورد در شمال شرق ایران را دارند.
وی در خصوص تدابیری کە فعالین فرهنگی خراسان برای زندە نگەداشتن زبان کوردی پیشە کردەاند گفت: به طور کلی اگر بخواهیم به این فعالیت‌ها اشاره کنیم در حال حاضر مدتیست در خراسان تنها چند انجمن ادبی و فرهنگی جلسات هفتگی برگزار می‌کنند با توجه به اینکه حدود دو سال است اساتید و فعالین خراسان با تلاش‌های فراوانی توانسته‌اند حق تدریس و آموزش زبان کوردی در مدارس را در مجلس اسلامی ایران به تصویب برسانند اما بنظر من این هم فریبی سیاسی بیش نیست و فکر نمی‌کنم این طرح اجرایی شود.
انجمن‌هایی که در خراسان در حال حاضر فعالیت دارند نیز خلاصه فعالیت‌شان بحت وتبادل‌نظر در مورد شعر و موسیقی کوردی است و با وجود اینکه خودجوش هستند قطعا زیر نظر حاکمیت هستند و اساتید نمی‌توانند آزادانه در مورد برخی از مسائلی که می‌تواند تلنگری باشد برای بیداری و خودشناسی خلق خراسان صحبت کنند و در حال حاضر فضای مجازی تنها روزنه امید خلق خراسان برای تبلیغ و آگاهی دادن به مردم است که چند سالیست فعالین فرهنگی از این طریق توانسته‌اند گام‌های مؤثری را در این مسیر بردارند و با وجود تشدید سرکوب بیشتر فعالین به دلیل واقف بودن در خطر انقراض و مرگ زبان مادری در خراسان تهدیدها را به جان خریده و به فعالیت‌هایشان در این زمینه ادامه می‌دهند و با برگزاری دوره‌های آموزش خواندن و نوشتن به زبان کوردی فعالیت‌های زیادی انجام می‌دهند و استقبال مردم از این دوره‌های رایگان در فضای مجازی نیز روز به روز بیشتر می‌شود .