بنەڤش ستێرک

 

ئامەد-کۆبوونەوەکە بە ناوی "رێگای ئاشتی: یادەوەری و دادپەروەری" لەلایەن بارەگای کۆمەڵەی مافی مرۆڤ لە ئامەد لە باکووری کوردستان لە ڕۆژانی ٢١-٢٢ی حوزەیران، بە بەشداری  زیانبەرکەوتووان و شایەتحاڵانی شەڕ لەچوار پارچەی کوردستان و نوێنەرانی ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنی ڕێکخرابوو.

 

ئەرەن کەسکین، پارێزەر و هاوسەرۆکی کۆمەڵەی مافی مرۆڤ قسەی بۆ ئاژانسەکەمان کرد و ڕایگەیاند کە ئەوان ساڵانێکە لەنێوان شەڕ و ململانێکانی باکووری کوردستان و بەتایبەت لە کۆمەڵەی مافی مرۆڤدا کار بۆ ئاشتی دەکەن، وتی: ئەمە تەنها لەبەر ئەوە نییە کە ئەمڕۆ چووینە ناو سەردەمێکی نوێوە، بەڵکو هەر لەسەرەتاوە، دامەزراندنی کۆمەڵەی مافی مرۆڤ هەمیشە پێشنیاری چارەسەری بێ چەکمان کردووە، بەڵام لەو قۆناغەی پێی گەیشتوین، دوای ئەو هەموو ئازارە، سەردەمێکی نوێ دەستی پێکردووە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، دەوڵەتی تورکیا خاوەنی ئایدۆلۆژیایەکی فەرمی ڕەگ و ڕیشەی قووڵی هەیە، کۆمارێکی یەکلایەنە کە تەنها لەسەر ناسنامەی تورکیا و موسڵمانانی سوننە بنیات نراوە، هەموو ناسنامە نەتەوەیی و ئایینییەکانی تواوەتەوە، هەڵوەشاندوونەتەوە، یان بەتەواوی لەناوبردوون، کورد تاکە کەسە کە ڕزگاری بووە و بەردەوامە لە خەباتەکەی، هەر بۆیەش ئەم پرسە ساڵانێکە بەردەوامە.

 

"پێشهاتەکانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بووەتە هۆی هاندانی دەوڵەت"

ئەرەن کەسکین بیری هێنایەوە کە ئەمە تەنها بەو جوگرافیایە سنووردار نییە کە ئێمە تێیدا دەژین،وتی: کوردستان جوگرافیایەکە لەنێوان چوار وڵاتی جیاوازدا دابەشکراوە، ڕووداوەکانی ڕوودانی لە یەکێک لەو بەشانە کاریگەرییان لەسەر بەشەکانی دیکەی ناوچەکانی دیکە هەیە، ئەمەش هۆکاری سەرەکییە بۆ ئەو پرۆسەیەی ئەمڕۆ پێیدا تێدەپەڕین، لە ڕۆژئاوا پێشهات هەیە، بە واتایەکی دیکە هەندێک گۆڕانکاری لە سووریا و ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ڕوودەدەن کە پێشتریش دەستیپێکردووە، بە بڕوای من کاردانەوەکانی ئەمە لەسەر پرسی کورد هۆکاری سەرەکی بوو کە وایکرد تورکیا کۆببێتەوە، بەتایبەتی پێشهاتەکانی ڕۆژئاوا و دەستکەوتەکانی کورد لەوێ و ڕۆڵی ئەمریکا و ئیسرائیل.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، دەوڵەتی تورکیا پرۆسەیەکی نوێی دەستپێکردووە، 'دەوڵەت بە بەهێزکردن و یەکخستنی بەرەی ناوخۆ ناوی دەبات'، بەڵام بێ گومان هەموومان دەزانین کە ئەمە تاکە ئامانج نییە، بڕیارمانداوە بۆ ئەو مەبەستە لە ئامەد کۆبوونەوەیەک ئەنجامبدەن، ئەوەی بۆ ئێمە گرنگە ئەوەیە کە دەوڵەت جارێکی دیکە باسی ئاشتی دەکاتەوە، ئەوەی دەبێت ئەم بۆشاییە پڕبکاتەوە کۆمەڵگەی مەدەنییە، بە واتایەکی دیکە مەبەستمان ئەمەیە کاتێک دەڵێین ئاشتی کۆمەڵایەتی، لەبەر ئەم هۆکارەشە وەک بارەگای کۆمەڵەی مافی مرۆڤ، بڕیارماندا کۆبوونەوەیەک لە ئامەد ئەنجام بدەین بۆ بەشداریکردن لە دامەزراندنی ئاشتی لە کۆمەڵگەدا.

 

"بە گوێنەدان بە ئازارەکانی کورد"

ئەرەن کەسکین ئاماژەی بەوەدا کە کاتێک ئەم کارەیان کرد، دەیانویست ئەکتەرەکانی ناو ژینگەی شەڕ و ململانێ لەگەڵ یەکتردا قسە بکەن، ئەویش باسی لە ئامانجی کۆبوونەوەکە کرد: چونکە ئازارەکان ئەوەندە لەیەک دەچن، دەوترێت ئازار و فرمێسک هیچ ڕەنگ و زمانێکیان نییە، ئەمە ڕاستە، بەڵام کاتێک دەوڵەت ئازارەکانی لایەنێک لە باوەش دەگرێت، ئەوا چاوپۆشی لە ئازارەکانی لایەنەکەی دیکە دەکات، ئەمەش ئازارەکانی لایەنی دیکەی کورد، ئەوەی ئێمە لێرەدا ویستمان ئەوە بوو کە ئێمە قسە لەگەڵ یەکتر بکەین، ویستمان زۆر دەستوەردان نەکەین، شوێنیان پێ بدەین لەم کۆنگرەدا، ڕەنگە بە وردی سەیری ئازارەکانی یەکتری هاوسۆزی سەرهەڵبدات.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، لەساڵی ١٩٩٠وە خەبات بۆ مافەکانی مرۆڤ دەکەن، وتی: هەوڵیانداوە هەموو ئەو پێشێلکاریانەی مافی مرۆڤ و کۆمەڵکوژی و بێسەروشوێنکردنی زۆرەملێ و تاوانی سووتاندنی گوندەکان ئاشکرابکەن کە لە باکووری کوردستان لە ماوەی ساڵانی نەوەدەکاندا ڕوویانداوە، ئەوان تاکە ڕێکخراو بوون کە توانیان لەو کاتەدا هەموو شتێک ڕاپۆرت بکەن، ئێمە شاهیدی ئەوەندە ڕووداو بووین، هەرگیز نەمبینیوە کوردێک کە ئازاری چەشتبێت وشەی 'تۆڵەکردنەوە' بەکاربهێنێت، ئەوان هەمیشە دەیانوت ئاشتی، هەمیشە ئاشتی، بەڵام لایەنی تورکیا، بە دڵنیاییەوە لەژێر کاریگەری سیاسەتەکانی دەوڵەتدا، هەرگیز بەو شێوەیە قسەی نەکردووە، ویستمان ئەمە ببینن! چەندە ئازارمان چەشتووە! باشە ئێوەش ئازارتان چەشتووە، بەڵام بەڕاستی ویستمان لەڕێگەی ئەم کۆنگرەشەوە ئازارەکان ببینن لە دیوەکەی تردا،بپێموایە کە وەک یەکەمجار لەم ڕووەوە زۆر سەرکەوتوو بوو.

 

"خێزانی سەربازەکان دەیانویست بێن بەڵام دوودڵ بوون"

ئەرەن کەسکین ڕوونی کردەوە کە بە خێرایی دەستیان گەیاندە هەموو گروپە زیانلێکەوتووەکان لەلایەنی کوردییەوە، وتی: ئەوان لە هەموو شتێکدا بەشداربوون ، بەڵام لەلایەنی تورکیاوە، کە خێزانی سەرباز و ئەفسەری پۆلیس، یان ناسیاوی ئەو کەسانەی لە ململانێی پەکەکەدا گیانیان لەدەستداوە، ئاسان نییە پێیان بگات، چونکە ترسیان هەیە، قسەمان لەگەڵ زۆرێک لە خێزانە سەربازەکان کرد، ئەوانیش وتیان بەڕاستی حەز دەکەن ئامادەبین بەڵام دوودڵن، لەبەر ئەم هۆیە، بەشداری خێزانی سەربازەکان لە کۆبوونەوەکەدا کەم بوو، بەڵام ئاساییە هێشتا یەکەم جارە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ئەمە ڕێک ئەوەیە کە ئەوان دەیانەوێت بیکەن، سەیری ئازارەکانی یەکتر بکەن بەبێ ئەوەی بوار بۆ ڕق و کینە بمێنێتەوە، هەموومان تووشی هەمان ئازار بووین، ئەم شەڕەش دەبێت کۆتایی بێت، چونکە ئێمە لە ئێستاوە لە یەک شوێن پێکەوە دەژین، لە خێزانەکەماندا کورد و تورک و هاوڵاتیانی نەتەوەی جیاواز زۆرن، بە واتایەکی دیکە ئێمە مرۆڤێکی پەیوەست بە یەکترەوەین، هەر بۆیە دەبێت دان بە ئازارەکانی یەکتردا بنێین.

 

"ڕاگەیاندنی فەرمی ئەمە نیشان نادات"

 ئەرەن کەسکین چیرۆکی دایکی رۆزەرین چوکوری وەبیرهێنایەوە کە لە کاتی قەدەغەی هاتووچۆدا لە پارێزگای سور لە ئامەد گیانی لەدەستدا، رۆزەرین کاتێک کوژراوە جل و بەرگی خوێندنگەی لەبەردا بووە، ئەمە زۆر مانادار بوو، بەشێکی زۆری ئەم ناوچەیە چیرۆکی ڕۆزەرین چوکور نازانن، یان نایانەوێت بیزانن، بەڵام دایکی بە مانایەکی زۆرەوە قسەی کردووە، کەمێک ڕەخنە لە وتارەکەیدا هەبووە. وتی: 'کەس گوێی لە ئێمە نەبووە'، ئەو پێی ڕاگەیاندین کە چەند ڕۆژێک دواتر گەیشتوونەتە پرسەی کچەکەی زۆر ترسناکە بیستنی ئەم شتانە، بەڵام ڕاگەیاندنی سەر بە دەوڵەت نیشانیان نادەن.

 

ئەرەن کەسکین لە کۆتایی قسەکانیدا ڕووی لە کرێکاران کردو وتی: کاتێک باس لە بەرقەرارکردنی ئاشتی کۆمەڵایەتی دەکەین، پێمان وایە بیرۆکەی ئاشتی لەلایەن کۆمەڵگەوە قبوڵکراوە و دەوڵەت داوای دەکات، بە واتایەکی تر چینی کرێکار دەبێت لە ناوەندی ئەم داواکارییە بێت بە بڕوای ئێمە، چونکە کرێکاران و زەحمەتکێشان ئەوانەن کە زۆرترین زیانی ئەم شەڕەیان پێدەکەوێت، ئەم دەوڵەتە نانیان دەدزێت و پارە خەرجدەکات بۆ چەک، بەڵام چینی کرێکار و ناوەندەکان لە تورکیا دەنگی خۆیان بە شێوەیەکی پێویست بەرز ناکەنەوە، ئەمەش ئەوەیە کە ئێمە هەوڵی بەدەستهێنانی دەدەین و هەر لەبەر ئەم هۆکارەش هاوکاری ڕێکخراوەکانی کۆمەڵگەی مەدەنیش دەکەین.