Panela jinan: Têkoşîna li dijî tundiyê û avakirina civakeke demokratîk
Li Hesekê bi pêşengiya Kongra Star panela “Têkoşîna li dijî Tundiya li dijî Jinan û Avakirina Civakeke Demokratîk” hat lidarxistin.
Hesekê – Kongra Star a Rojava bi hevrêziya Meclîsa Jinan a Kongreya Îslamî ya Demokratîk, Akademiya Jineolojiyê û Rêxistina Sara panelek bi beşdarbûna gelek kesan di bin dirûşmeya "Werin em bi hev re civatek komunal û demokratîk ava bikin ku tundiyê bi dawî bike" de li dar xist.
Çalakî li Parka Meşwar a li taxa Tel Hecer hate lidarxistin û rêxistinên jinan, nûnerên civaka sivîl û gelek siyasetmedar beşdar bûn.
Çalakî bi deqeyek rêzgirtinê ji bo bîranîna şehîdan dest pê kir. Piştî vê yekê, Nahid Suleyman, berdevka rojnameya Hesekê ya Mucadele Star, axaftina vekirinê kir û bernameya rûniştinê parve kir.
Tundiya li dijî jinan
Axaftvana yekem a panelê, ji Koordînasyona Kongra Star Siham Elî tekez kir ku tundiya li dijî jinan ne tenê fîzîkî ye, lê di heman demê de pirsgirêkek kûr e ku bi aliyên xwe yên psîkolojîk, aborî, devkî û dîjîtal hevsengiyên civakî têk dide. Siham Elî diyar kir ku tundî dibe sedema windakirina baweriya bi xwe ya jinan, hilweşîna avahiyên malbatê û bêîstîqrariya civakî. Siham Elî tekez kir ku pêdivî bi xurtkirina rêziknameyên qanûnî û bilindkirina hişmendiya giştî heye.
Rêvebera Rêxistina Sara ya li dijî tundiya li ser jinan, Ferah Muhammed jî tekez kir ku têkoşîna li dijî tundiya li dijî jinan berpirsiyariyek hevpar a civakê bi tevahî ye û tekez kir ku hêzdarkirin û piştgiriya jinan ji bo pêşkeftina civakan girîng e.
Tune hesibandina nasnameya jinan
Endama Akademiya Jineolojiyê Aliya Osman a ku di mijara duyemîn de sernava “Tune hesibandina nasnameya jinan” nirxand rave kir ku çawa di seranserê dîrokê de hewl hatiye dayîn ku nasnameya jinan were jêbirin, bi karanîna mînakên dîrokî û çandî. Aliya Osman diyar kir ku rewşa afirîner û civakî ya jinan ji hêla pergala baviksalar ve bi awayekî sîstematîk hatiye guhertin.
Aliya Osman a got "Pêvajoya ku bi rakirina xwedawendên dayik dest pê kir, nirxa sembolîk a jinan ji holê rakir" destnîşan kir ku qanûnên kevneşopî û şîroveyên olî jî bûne amûrên kontrolkirina jinan. Bi îşaretkirina mînakên dîrokî, Aliya Osman rave kir ku di hin civakan de, mafê jiyanê yê jinan dikare bi veşartina wan bi mêrên wan re an jî, wekî di kevneşopiya satii de, şewitandina wan ji mafê jiyanê bêpar bimîne.
‘Di olê de tundiya li dijî Jinan û têgihîştina newekheviyê’
Endama Meclîsa Jinan a Kongreya Îslamî ya Demokratîk Xelûd Ebo ku sernava ‘Di olê de tundiya li dijî Jinan û têgihîştina newekheviyê’ nirxand tekez kir ku tundiya li dijî jinan di Quran û Sunnetê de nîne. Xelûd Ebo destnîşan kir ku jin di tevahiya dîrokê de ji ber şîroveyên olî yên xelet hatine tepeserkirin, lê Îslam mafên berfireh di derbarê perwerde, mîrat û beşdarbûna di jiyana civakî de dide jinan.
Xelûd Ebo diyar kir ku şîdeta li dijî jinan "êrîşek li ser rûmeta mirovan" e û divê civak pratîkên kevneşopî ji nû ve binirxîne.
Panela jinan bi van pêşniyaran bi dawî bû:
* Zêdekirina bernameyên perwerdehiya olî û hişyarkirinê ji bo jinan.
* Têkoşîna li dijî tundiya dîjîtal û zorbaziya sîber.
* Pêşxistina modelek malbatî ya demokratîk.
* Vekirina navendên parastinê ji bo jinên bêîstîqrar ên derûnî.
* Hêzdarkirina jinan ji hêla aborî ve.
* Pêşkêşkirina perwerdehiya dijî-şîdetê di dibistan û bernameyên medyayê de, ji zarokatiyê ve dest pê dike.
* Parastina mafên jinan û bi bandor bicîhanîna qanûna malbatê.
* Bi awayekî rast bicîhanîna rêbaza demokratîk û dadperwer a Îslamî.
* Parastina mafê mîratê yê jinan.
* Bicîhanîna qanûnên pêşî li êrişa zayendî digire.