ŞEHLA MUHEMMEDÎ

Navenda Nûçeyan – Di 28’ê Hezîranê de li Frankfurta Almanya ji bo balkişandina ser rewşa girtiyên siyasî li cîhanê konferansek hate lidarxistin. Çalakvana mafên mirovan û dayika Reyhane Cebbari ku di sala 2014’an de hate darvekirin, Şale Pakrovan ku wekî axaftvan beşdarî konferansê bû, ji bo ajansa me konferansê û rewşa girtiyên li Îranê nirxand.

Şale Pakrovan got ku armanca konferansê ew e ku malbatên girtiyan û parêzvanên mafên mirovan bîne cem hev û bibe dengê girtiyan û wiha axivî: “Nêzîkî sî axaftvan beşdarî konferansê bûn, ku piraniya wan ezmûnên xwe yên wekî girtiyên berê parve kirin. Girîngiya sereke li ser zêdebûna zextê û hişyariyan bû ku darvekirinên salên 1980’an dikarin dubare bibin. Civaka cîhanî êdî nikare ji van mijaran bêxeber bimîne. Wekî din, konferansê derfetek afirand da ku bi hevdîtinên rû bi rû bi çalakvanan re têkilî û hevkariyên xurt ava bike. Îro, komên piçûk û çalakvanên serbixwe hewce ne ku li dijî rejîma Îranê, darvekirin û îşkenceyê bibin yek, da ku hêzek mezintir were avakirin."

'Rejîm di rêvebirina qeyranê de têk çû'

Şale Pakrovan behsa êrîşên li ser girtiyên Girtîgeha Dîzel Abad a Kirmaşanê kir û diyar kir ku rayedarên Îranê ji êrîşa li ser Girtîgeha Evînê haydar bûn û got: "Êrîşeke Îsraîlê li ser Girtîgeha Diesel-Abad çênebû; girtiyan ji ber neewlehiya hawîrdora şer û daxwazên xwe yên dîtina malbatên xwe nerazîbûn nîşan dan. Lêbelê, di bersiva van daxwazan de, hêzên polîsên taybet gule berdan, ku di encamê de mirin çêbûn. Li Girtîgeha Evînê, rayedar ji êrîşê haydar bûn lê girtiyan bernedan û leşkeran hişyar nekirin; rayedaran herêm terikandin. Di teqînê de hin girtî birîndar bûn û malbat bi rojan nizanibûn ka çi qewimîbû. Rejîm di rêveberiya krîzê de bi tevahî têk çû; pêşwext tu amadekarî nehatin kirin û heta ji mirovan re stargeh jî nehat dayîn. Ji bo krîza girtîgehê tu amadekarî nehat kirin, tu alarm nehat dayîn û tu agahdariya fermî nehat parvekirin. Piştî teqînê, girtî bi lez û bez û ji nişka ve hatin veguhastin Girtîgehên Feshafuye û Qarchak; ev tevger tenê piştî ku malbatan nerazîbûn nîşan dan û piştî ku girtiyan nûçe wergirtin, hate eşkerekirin."

Çala Tarî: Zindana Karçak

Şale Pakrovan ku Girtîgeha Karçakê dişibihe "embarê", destnîşan kir ku şert û merc nemirovane ne û got, "Ne kursiyên ji bo siyê hebûn, ne jî pencereyên ji bo hewakirinê. Şert û merc nemirovane bûn; ava şor û ne tendurist, nebûna tuwaletan, germahî û jîngeha girtî rewşê xirabtir dikir. Xuyabûna wê baştir bû, lê hundir ji ya ku malbatan didîtin pir xirabtir bû. Girtiyên jin ên siyasî Karçakê wekî "çalek tarî" bi nav kirin. Nêzîkî 1800 jin di nivînên duqatî yên sê qatî û doşekên li erdê belavbûyî de dijiyan, û heta di korîdoran de jî girtî hebûn. Ev qerebalixî bi taybetî di serdema koronavirusê de pirsgirêkên mezin çêkir."

Ji bo girtiyan banga têkoşînê kirin

Şale Pakrovan bal kişand ser rewşa girtiyên nexweş û destnîşan kir ku girtî nikarin bigihîjin dermankirinê û ev yek veguheriye krîzeke mirovî. Şale Pakrovan wiha domand:

"Bo nimûne, Rahele Rahmipur a 75 salî du caran felc derbas kiriye û gelek nexweşî hene; heta li Girtîgeha Evînê jî, ew nikare dermankirina rast bistîne. Yekîneyên tenduristiyê li girtîgehan tenê bi navê xwe hene. Doktor kêm in, tesîsên tenduristiyê pir xirab in. Nexweşiyên hêsan demek dirêj dom dikin û zû vediguherin epidemiyan. Çalakvanan di girtîgehê de kampanyayên wekî 'Bila Dilên Wan Nesekinin' dest pê kirine, lê hîn jî şopandina bêtir hewce ye. Girtiyên asayî jî bi pirsgirêkên cidî yên laşî û psîkolojîk re rû bi rû dimînin, lê ew dermankirinê nabînin. Girtiyên wekî Arash Sadrî, Alireza Rajaei, Behnam Mahjûbî, Afshin Asanlou, Hedî Saber û Baktaş Abtîn ji ber xemsariya di dermankirinê de jiyana xwe ji dest dan. Zextên li ser doktoran û rêveberiya xirab a ji hêla hêzên ewlehiyê ve hovîtîyek eşkere ye li hember girtiyan."

Şale Pakrovan bal kişand ser girîngiya hevgirtinê di navbera çalakvanên mafên mirovan de û got, "Ji ber ku ne tenê girtiyên siyasî, lê di heman demê de girtiyên sûc jî ji mafên xwe yên herî bingehîn ên mirovî û tenduristiyê bêpar in. Em bang li her kesî dikin ku beşdarî kampanyayên nerazîbûnê yên li dijî şert û mercên girtîgehan bibin û ji rewşa hemû girtiyan re hesas bin. Kampanyayên çalak ên wekî 'Jana' hene ku ji hêla Eniya Rizgariya Îranê ve hatine destpêkirin. Ger hûn li Îranê ne, hûn dikarin rûyê xwe veşêrin û xwepêşandan bikin. Ji kerema xwe beşdarî van kampanyayan bibin û bi hev re ji bo maf û rûmeta girtiyan têbikoşin."