هالە حاشدی

یمن-  برخی از سنن و عادات منفی کماکان متداول بوده و به تشدید میزان خشونت مساعدت می‌نمایند. با این وجود، با ارتقاء سطح آگاهی در خصوص مسائل مرتبط با زنان و تمرکز بر حقوق و حمایت از آنان در مواجهه با بهره‌کشی، امید به تغییر این سنن و عادات وجود دارد.

مها معوض، فعال حقوق بشر و ریاست بنیاد وجود برای امنیت انسانی، نمونه‌ای برجسته از تعهد به تحول اجتماعی می‌باشد. او مسیر حرفه‌ای خویش را با کسب آموزش و تجربه از طریق همکاری با سازمان‌های جامعه مدنی آغاز نمود. وی در زمینه دفاع از حقوق بشر و حقوق زنان تخصص یافته و وقت قابل توجهی را صرف مطالعه نقش سازمان‌های جامعه مدنی در ایجاد تغییر نموده‌ است.

ایده تأسیس بنیاد وجود برای امنیت انسانی به سال ٢٠١٢ میلادی باز می‌گردد. هدف از تأسیس این نهاد، ایجاد تأثیری عمیق در جامعه بوده است که آنان را قادر می‌سازد به نحوی مؤثر فعالیت نمایند. این بنیاد بر مبنای تجارب اندوخته شده در عرصه فعالیت‌های مدنی، با تمرکز بر چالش‌های پیش روی زنان به فعالیت پرداخته است.

وی تشریح نمود که زنان با چالش‌های فزاینده‌ای مواجه هستند که ناشی از وخامت شرایط اجتماعی، همزمان با تداوم وضعیت جنگی و انباشت بحران‌ها می‌باشد. این شرایط منجر به استقبال جامعه از تغییرات فرهنگی منفی گردیده است که محدودیت‌های اعمال شده بر حقوق زنان را تشدید می‌نماید.

وی اشاره کرد که فضای مجازی یکی از بسترهایی است که فرهنگ مردسالارانه استبدادی را تقویت نموده و به ترویج کلیشه‌های منفی درباره زنان مساعدت می‌نماید. این ابزارها گاه جهت سرکوب فعالیت‌ها و نقش‌های مؤثر زنان در جامعه مورد استفاده قرار می‌گیرد، علی‌رغم آنکه آنان توانسته‌اند به جایگاهی تأثیرگذار و از منظر اجتماعی مقبول دست یابند. این امر منجر به تعارض فزاینده میان حامیان این تحولات و نیروهای مخالف آن گردیده است.

او توضیح داد که نیروهای مخالف، از جمله برخی گروه‌های مذهبی افراطی، گفتمانی صریح و مستقیم را به کار می‌گیرند که با حقوق زنان، آنگونه که در شریعت اسلام تصریح گردیده است، مغایرت دارد. آنان با فعالیت سازمان‌هایی که در پی تقویت حقوق زنان هستند مخالفت می‌ورزند، زیرا این امر با تفکر سنتی و میراث فرهنگی غالب در تضاد می‌باشد.

او افزود که زنان نقشی حیاتی در عرصه‌های خدماتی و بشردوستانه ایفا نموده‌اند. آنان از ابتدای همه‌گیری کووید-19 در خط مقدم فعالیت‌های امدادی حضور داشته و نقشی برجسته در مواجهه با چالش‌ها ایفا نموده‌اند. در موارد منازعات مسلحانه، زنان به عنوان پیشگامان در امور بشردوستانه متمایز گشته و صدایی قدرتمند در مطالبات برای صلح و تدوین ابتکارات با هدف نیل به ثبات بوده‌اند.

 

وضعیت فعلی در زمینه اعمال خشونت و تبعیض علیه زنان

او چنین ابراز نمود: «در برهه کنونی، ما در محیطی به سر می‌بریم که به شدت مستعد بروز خشونت‌های مبتنی بر جنسیت می‌باشد، علی‌الخصوص خشونت علیه زنان در محیط‌های شغلی و عرصه‌های عمومی. این امر بە دلیل تنزل سطح مسئولیت‌پذیری و تعمیم فرهنگ عدم مجازات مرتکبین می‌باشد. لذا، ما بر اهمیت تدارک حمایت‌های لازم به عنوان پاسخی در قبال این رفتارها تأکید می‌ورزیم.»

او در ادامه اظهارات خود چنین افزود: «اوضاع حاکم، زمینه‌های وسیعی را برای ظهور کلیه اشکال خشونت و تبعیض، من جمله آزار و اذیت، مهیا ساخته است. ما با فقدان سازوکارهای پاسخگویی جهت تعقیب قضایی عاملین این اعمال مواجه هستیم، که این امر منجر به عدم حمایت کافی از زنان در محیط‌های کاری می‌گردد. ضرورت عاجل برای جرم‌انگاری صور مختلف خشونت، از قبیل آزار و اذیت، در سطوح عمومی و خصوصی به وضوح احساس می‌گردد.»

 

اهمیت حمایت و دفاع از حقوق زنان

او بر اهمیت فعالیت جمعی در قالب سازمان‌های جامعه مدنی تأکید نمود، نه فقط آن دسته که تحت هدایت زنان قرار دارند، بلکه همچنین نهادهایی که مردان مدافع حقوق زنان در آنها مشارکت می‌جویند: «ما مستمراً خواستار حمایت از زنان در مقابل خشونت هستیم. علاوه بر این، بر اهمیت نظارت و مستندسازی به سبب نقش مؤثر آنها در برجسته‌سازی موارد نقض حقوق زنان تأکید می‌ورزیم.»

وی تشریح کرد که سنن و آداب اجتماعی کماکان بر زنان مسلط می‌باشند، لیکن در سایه مشقاتی که آنان در شرایط دشوار متحمل می‌گردند، رو به زوال می‌نهند. این امر آنان را در معرض انواع تعدیات قرار می‌دهد، به ویژه در مورد زنان آواره و بازماندگان. این مسئله بر اهمیت حمایت از زنان شاغلی که در راه احقاق حقوق خویش و کسب احترام تلاش می‌نمایند، صحه می‌گذارد. لذا، ضرورت عاجل برای احیای جنبه‌های مثبت سنن و آداب که جایگاه زنان را در جامعه تقویت می‌نماید، محسوس است. او اشاره کرد که خشونت علیه زنان بر وجوه مثبت این سنن و آداب غلبه یافته است، حال آنکه فرهنگ مردسالاری بسط یافته است.

او با تأکید اظهار داشت: «ما می‌بایست صدای مدافع این مسائل باشیم، و وجود سازوکارهایی برای گزارش‌دهی، نظارت و مستندسازی کلیه وقایع و عدم اغماض از آنها ضروری می‌باشد. ما نیازمند ایجاد اتحادیه‌ها در محیط‌های کاری جهت صیانت از زنان در برابر تبعیض و خشونت مبتنی بر جنسیت هستیم. همچنین، ضرورت وجود اتحادیه‌هایی برای حمایت از حقوق ایشان احساس می‌گردد.»