بەرچەم جودی

 

کۆبانێ-ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و جیهان بە گشتی لە قەیرانێکی سیاسی و سەربازی گەورەدا دەژین، لە هەمانکاتدا قەیرانی مرۆیی و ئابووری و ئیکۆلۆژیش سەرهەڵدەدات، بەتایبەت لەم پڕۆسەیەی جەنگی جیهانی سێیەمدا کە خەریکە نەخشەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەگۆڕێت، دەبینین کە مرۆڤ و هێزێک کە سەردەمانێک قوربانی بوون، ئەمڕۆ وەک هێز و ئەجێندایەکی سەرەکی لە بەدیهێنانی پرۆژەی ئەم سەدەیەدا سەریان هەڵداوە.

 

سەبارەت بە پێشهاتەکان و پێشکەوتنەکان و پرۆسەی ئێستا، ئایشە ئەفەندی، ئەندامی دەستپێشخەری ئازادی فیزیکی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان تێبینی و هەڵسەنگاندنەکانی خۆی خستەڕوو.

 

"زلهێزەکانی ڕۆژئاوا کاریان کرد بۆ گۆڕینی نەخشەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست"

ئایشە ئەفەندی بەر لە شیکردنەوەی تەوەری سەرەکی ئەو ڕووداو و ڕۆژەڤانەی زلهێزەکانی ڕۆژئاوا پەرەیان پێداون بەم شێوەیەی بەبیرهێنایەوە: سەدەکانی ڕابردوو زیاتر بە سیاسەتی جینۆساید و نکۆڵیکردن لە کەمینەکان و پێکهاتەکان بەسەر دەبرد، لەم ڕووەوە زلهێزەکانی ڕۆژئاوا پڕۆژەکانیان بەسەر گەلانی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا سەپاند، کە دەرئەنجامەکانیان لەم ڕۆژانەدا دەبینین. زیاتر بە بەکارهێنانی ئایین و بیروباوەڕی کۆمەڵایەتی بۆ جێبەجێکردنی ئەو پلانانە ئەم گروپانە کە لەژێر ناوی ئیسلامدا کاریگەری خۆیان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا جێگیر کردووە، وەکو قاعیدە، حزبوڵڵا، ئیخوان موسلیمین و هتد، لەلایەن زلهێزە باڵادەستەکانەوە ڕێکخرابوون و لە جێبەجێکردنی پرۆژەکانیاندا بەکاریان هێناون و لە ئێستادا چەتەکانی داعش زۆرترینیان لە کارنامەی جیهاندا هەیە، ئەوان پاشماوەی زیندانەکانی وڵاتانی ڕۆژئاوا و ئەوروپان جێگەیەکی گرنگ لە پرۆژەکانیاندا داگیر دەکەن.

 

"سەرەڕای هەموو ئاڵۆزییەکان و پیلانگێڕییەکان، پڕۆژەکە پاشەکشەی کرد"

ئایشە ئەفەندی باسی لەوەشکرد، پڕۆژەکانی زلهێزە باڵادەستەکان بەو شێوەیەی کە پلانی بۆ دانرابوو نەڕۆیشتن و وتی: ڕاپەڕینی گەلان کە لە سەرانسەری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست ڕوویدا و ڕووخانی وڵاتانی عەرەبی یەک بە یەک یەکێک بوو لە زنجیرەی ئەو پڕۆژانە، زلهێزەکانی ڕۆژئاوا وڵاتانی عەرەبییان لە ناوەڕۆکەکەیان بەتاڵکردەوە و وایکرد تا ئێستا نەتوانن یەکبگرن، پڕۆژەیەکی سەد ساڵە بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و ئێستا ئامادەکراوە ململانێکان لەسەر بنەمای ئەم پڕۆژەیە ئێمە وتەیەکی بەناوبانگمان هەیە، دەڵێن ‘حساباتی موڵک و بازاڕ ناتوانرێت وەک یەک بێت.’ ئەم وتەیە ئێستا ڕاستە، ئەو زلهێزانەی کە سەرکردایەتی پڕۆژە نوێیەکە دەکەن، ڕووبەڕووی قەیرانێکی گەورە بوونەتەوە لە بواری ئابووری، سیاسی و خاکی بە واتایەکی تر، پڕۆژەکەیان پاشەکشەی کرد، ڕووبەڕووی ئاستەنگی گەورە بوونەتەوە و ئەو نەخشەڕێگایەی کە کێشرابوو، لە لایەکی ترەوە، پڕۆژەی بەدیل بەدی نەهات، بۆیە خودی داڕمانەکە ململانێکانی ئێستای زیاتر کرد.

"کورد و کوردستان بە خاک سپێردرا"

ئایشە ئەفەندی دەرئەنجامەکانی دابەشبوون و نکۆڵیکردنی گەلی کورد و کوردستانی بەم شێوەیە خستەڕوو: وەک گەلی کورد کە قەوارەیەکی کاریگەرن لەم سەدە نوێیەدا، نەچووینە ناو ململانێکانی ئێستا، چونکە پڕۆژەیەکمان هەبوو، بێگومان نابێت ئەوەمان لەبیر بچێت کە نەخشەی سەدەی ڕابردوو لەسەر حیسابی گەلی کورد جێبەجێ کرا، و چارەنووسی سەدەیەک بە دابەشبوونی گەلی کورد دیاری کرا، کوردستان و ملکەچکردنی گەلی کورد لەبری ئەوەی ژیان و سیاسەت و ئابوری و سەربازی و هتد کاریگەری لەسەر نیشتمان و ناسنامە هەبێت، بە پێچەوانەوە بۆ ئەو دوژمنەی کە خاکی ئێمەی داگیرکردبوو، بەکارهێنران، بۆ ئەمەش نکۆڵیمان لێکرا، قڕکراین، ئاوارەکراین و داگیرکراین ئەمەش ڕاستەوخۆ ناسنامەی کوردانی ئاسمیلە کردو و وێران کرد.

 

"کورد وەڵامی جینۆساید و نکۆڵی دایەوە و ئێستا هێزێکی گەورەی هەیە"

ئایشە ئەفەندی جیاوازی بارودۆخ و هەلومەرجی گەلی کورد لەم سەردەمەدا بەراورد بە سەدەکانی پێشووی خستەڕوو وتی: ئەو ڕاپەڕینانەی لەم سەدەیەدا ڕوویدا و نەخشەی نوێ، لە ئاستی یەکەمدا دەتوانم وەک ڕاپەڕین و بوژانەوەی دۆزی کورد پێناسەی بکەم، بەتایبەتی بە ڕێبەرێتی ڕێبەر ئاپۆ لەم ٥٢ ساڵەدا، چارەنووسی گەلی کورد و نەخشەی نوێ گۆڕانی بەسەردا هات. ڕێبەر ئاپۆ کە ١٨ ساڵ لە سوقریا مایەوە، دەستی بپ واقیعی کورد لە سەدەی پێشوودا درێژکرد، بۆیە کورد بە سەرپەرشتی پەروەردەی ڕێبەر ئاپۆ ڕاوەستا و خۆی ڕێکخست و وتی ئێمە بوونمان هەیە، کاتێک دەڵێین ئێمە کوردی ڕابردوو نین، مەبەستمان ئەم واتایە نییە، چونکە کورد لە سەدەی ڕابردوودا قوربانیی پڕۆژەکانی زلهێزە هەژموونەکان بوو، بەڵام لەم سەدەیەدا کورد بەرەنگاری ئەو سیاسەتە بووەوە و بوو بە هێزی سەرەکی لە گۆڕینی چارەنووسی سەدەدا. ئەمەش بە تێکۆشانی چەکداری و بەرخۆدانی ٤١ ساڵ بەدیهات. بۆ ئەوەی بە سادەیی بوونی کورد و کوردستان قبوڵ بکەین، بۆ ماوەی ٤١ ساڵ بەردەوام بووین لە خەباتی چەکداری. لە سایەی ئەمەوەیە کە ئەمڕۆ هەمووان دەڵێن کورد بوونی هەیە.

 

"ئێمە لە پڕۆژەکانماندا خاوەن بڕیارو بە ئیرادەین"

ئایشە ئەفەندی، ئەندامی دەستپێشخەری ئازادی جەستەیی ڕێبەر عەبدوڵا ئۆجالان، لە کۆتایی هەڵسەنگاندنەکەیدا پێداگری گەلی کورد لەسەر ڕاستکردنەوەی نەخشەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەم شێوەیە دەربڕی: دوای ئەوەی پێناسەی بوونی خۆمانمان کردەوە، ئێستا هەوڵەکانمان بۆ بونیادنانی کوردانی ئازادە، هەروەها ڕێبەر ئاپۆ ئەو زیندان و گۆشەگیرییەی کە تێیدا دەژیا، گۆڕی بۆ ئەکادیمیایەکی زانستی و فەلسەفی. چۆن ڕێبەرێکی ئەم ئاستە و بەو متمانەیە زۆرەوە بە دەسەڵاتەکەی جارێکی تر بکەوێتەوە قوربانی پڕۆژە و نەخشەیەکی نوێ؟ هەر لەبەر ئەم هۆکارە هەڵوێستی ئێمە ڕوونە، ئەو ڕووداو و سیاسەتانەی لە سەدەکانی ڕابردوودا بەسەرماندا سەپێندراون، لەم سەدەیەدا یان ئەوانەی لە پێشمانن دووبارە نابێتەوە. بارودۆخ و هێزو پێگەی ئێستا، بە گەلی کوردیشەوە، جیهان و هێزە پیلانگێڕەکان و هەموو بازنەکانی سەرسوڕمان کردووە. کارەکانمان لەسەر ئەم بنەمایە بەردەوامە، هێزی ئایدیۆلۆژی و سیاسی خۆمان بۆ ڕاستکردنەوەی هەموو نەخشە و پڕۆژەکان بەکاردەهێنین.