زەینەب عیسا 

 

قامیشلۆ-ژنان لە کۆمەڵگەدا ڕووبەڕووی چەندین جۆری توندوتیژی دەبنەوە، لە توندوتیژی خێزانی و چەوساندنەوەی کۆمەڵایەتییەوە تا دەگاتە ڕەتکردنەوەی مافە سەرەتاییەکان. تا چەند میکانیزمەکانی ئێستا کاریگەرن لە وەڵامدانەوەی ئەم حاڵەتانە و دابینکردنی پاراستنی پراکتیکی کۆنکرێتی؟.

 

ماڵی ژنان گرنگییەکی تایبەتی هەیە، بەو پێیەی یەکێکە لەو دەستپێشخەریانەی کە هەوڵدەدات لە ڕێگەی پەروەردە و سەردانی ماڵەوە و سیمیناری هۆشیارکردنەوە ژنان بپارێزێت، ئەم پەروەردە و سیمینارانە نەک تەنها باس لە دەرئەنجامەکانی توندوتیژی دەکەن، بەڵکو کاردەکەن بۆ ڕێگریکردن لێی بە هۆشیارکردنەوە و دروستکردنی متمانە و دابینکردنی ئامرازی پێویست بۆ پاراستنی مافەکانی ژنان و چارەسەرکردنی کێشەکانیان لە ڕێگەی میتۆدی یاسایی و کۆمەڵایەتی بەردەوامەوە، ئەم ڕۆڵە دەرگایەک دەکاتەوە بۆ تێگەیشتنێکی قووڵتر لە دۆخی ئێستای پاراستنی ژنان و کاریگەریی هەوڵەکان بۆ وەرگێڕانی پەروەردە و پشتیوانی بۆ گۆڕانکاری ڕاستەقینە لە ژیانی ژناندا.

 

مەبروکە ئیبراهیم، بەڕێوبەری ماڵی ژنان لە قامیشلۆ، ​​میکانیزمەکانی ماڵی ژنان بۆ پاراستنی ژنان بۆ ئاژانسەکەمان باسکرد.

 

هاوسەرگیری منداڵان زیادی کردووە

مەبروکە ئیبراهیم باسی ئەو سەختییانەی کرد کە ژنان لە کۆمەڵگەدا ڕووبەڕوویان دەبێتەوە، ژنان لەلایەن خێزان و هاوژین و مالىاتی هاوژینییەوە ڕووبەڕووی چەندین سەختی دەبەنوە، لە کۆمەڵگەدا زۆر داب و نەریت ژنان دەبەستنەوە و مافەکانیان لێ زەوت دەکەن. لە هەندێک ڕووەوە ژنان لە ژنان نیگەران دەبن کاتێک پیاوان فرەژنی جێبەجێ دەکەن، ئەمە یەکێکە لە هۆکارە سەرەکییەکانی ڕووخانی ژنان. ژمارەی حاڵەتەکانی هاوسەرگیری منداڵان لە کۆمەڵگادا زیادی کردووە. ژنی گەنج چۆن لە تەمەنێکی وا بچووکدا بارگرانی پیاو و خێزانێک هەڵبگرێت؟ هۆکاری ئەم هاوسەرگیریانە خێزانە. خێزانەکە فشار دەخەنە سەر ئەو ژنە گەنجە و بەپێچەوانەی ویستی خۆی هاوسەرگیری پێدەکەن، کێشەی زۆر لەگەڵ ئەم هاوسەرگیرییەدا سەرهەڵدەدەن. لە یاسای ئێمەدا ژن تەمەنی لە ١٨ ساڵ کەمتر بێت نابێت هاوسەرگیری بکات، کاتێک تەمەنی گەیشتە١٨  دەتوانێت هاوسەرگیری بکات. بۆ ئەوەی ئەو ژنە بزانێت چۆن خۆی بەڕێوە ببات و خێزانێک بە ژیانێکی هاوبەشەوە دروست بکات. هەندێک ژن هەن کە تەمەنیان لانیکەم ١٨ ساڵ بووە، کاتێک هاوسەرگیریان کردووە، ژیانیان هەمیشە پڕ بووە لە کێشە، "ئەو ژنانە دێنە ماڵی ژنان گلەیی دەکەن. دەڵێن ناتوانن مامەڵە لەگەڵ ژیانی هاوسەرگیریدا بکەن یان ناتوانن بارگرانی منداڵەکان هەڵبگرن.

 

پەروەردەی ژنان و پیاوان

مەبروکە ئیبراهیم میکانیزمەکانی پاراستنی ژنانی لە کۆمەڵگەدا ڕوونکردەوە، ئاماژەی بەوەشکرد، زۆرێک لە کێشەکانی ژنان لە ڕێگەی ئەو میکانیزمانەوە چارەسەر دەکرێن و لە درێژەی قسەکانیدا وتی: ئێمە میکانیزمی پاراستنمان هەیە بەمەبەستی چارەسەرکردنی ئەو کێشانە لە کۆمەڵگەدا، پەروردەو سیمیناری هۆشیاری و پانێڵ ڕێکدەخەین. لە ڕێگەی ئەم میکانیزمانەوە ژنان لە کۆمەڵگە دەپارێزین بۆ ئەوەی ژنان بتوانن خۆیان بپارێزن، پەرە بە ئامادەبوون و ئیرادەی خۆیان بدەن، و بڕیاری خۆیان بدەن بۆ ئەوەی ژنان بتوانن بتوانن چارەسەری ئەو کێشانە بکەن، جێگەی خۆیان بگرن لە بڕیاردان ئێمە ئەم پەروەردانە لە ڕێگەی کۆمینەکان و ئەنجومەنەکانەوە ڕێکدەخەین و ئەو ڕۆژانە ڕێکدەخەین کە پەروەردەکان یان سیمینارەکان ئەنجام دەدرێن، و کۆمینەکە بەو پێیە مامەڵە دەکات و ژنان کۆدەکاتەوە، بەشدارییەکی گەورەی ژنان هەیە خۆیان زۆرێک لە کێشەکانیان چارەسەر دەکەن، لەم دۆخانەدا هۆشیاری لە کۆمەڵگەدا زۆر بە وردی بەرز دەبێتەوە لە زۆر حاڵەتدا، ئێمە پەروەردە ڕێکدەخەین "هەروەها فێری پیاوان دەکەین کە چۆن هەڵوێستی پیاوسالاری لە کۆمەڵگە دووربخەنەوە و بتوانن ژیانێک پێکەوە لەگەڵ هاوبەشەکانیان بژین. هەروەها پەروەردەکانمان بۆ پیاوان زۆر سوودبەخش بوون.