ناوەندی هەواڵ

 بەشداربووانی دانیشتنی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی بۆ تاوتوێکردنی پاراستنی ئاشتی و ئاسایش لە ئۆکرانیا جەختیان لەوە کردەوە کە هێرشکردنە سەر هاوڵاتیانی مەدەنی و ژێرخانی مەدەنی بەپێی یاسا مرۆییە نێودەوڵەتییەکان قەدەغەیە.

 

دوێنێ چوارشەممە ١٦ی تشرینی دووەم، ڕۆزماری دیکارلۆ، جێگری سکرتێری گشتی بۆ کاروباری سیاسی و بنیاتنانی ئاشتی، ڕۆژێک دوای مردنی دوو پۆڵەندی لە گوندێکی سەر سنووری پۆڵەندا و ئۆکرانیا، لە هێرشێکی مووشەکیدا، ئاماژەی بەوەدا کە ئەنجوومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکانی ئاگادارکردوەتەوە و لە "بیرخستنەوەیەکی ترسناک" بۆ پێویستی ڕەها بۆ ڕێگریکردن لە پەرەسەندنێکی زیاتر.

 

لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا ئۆکراینییەکان لە شەڕی نۆ مانگەدا تووشی قورسترین بۆردومان بوون و مووشەک و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ڕووسی لە کیێڤ، میکۆلایڤ، چێرنیهیڤ، چێرکاسی، ژیتۆمیر، سومی، خارکیڤ، لڤیڤ، پۆلتاڤا و شوێنەکانی دیکە بۆردومانیان کردووە و ناوچەکانیان وێرانیان کردووە، لەگەڵ پەکخستنی خزمەتگوزارییەکان.

 

نووسینگەی کۆمیساریای باڵای مافەکانی مرۆڤ، لە سەرەتای دەستپێکردنی شەڕی ڕووسیا و ئۆکرانیا لە ١٤ی شوباتەوە، تا ١٤ی ئەم مانگە، ١٦ هەزار و ٦٣١ قوربانیی مەدەنی تۆمارکردووە کە شەش هەزار و ٥٥٧ کوژراو و ١٠ هەزار و ٧٤ بریندارن.

 

ڕۆزماری دیکارلۆ وتی "موشەکەکانی ئەم دواییە ئەو زیانە ترسناکە زیاد دەکەن کە شەڕەکە پێشتر دروستی کرد بوو"، جەختیشی لەوە کردەوە کە هێرشکردنە سەر هاوڵاتیانی مەدەنی و ژێرخانی مەدەنی بەپێی یاسا مرۆییە نێودەوڵەتییەکان قەدەغەیە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، بۆردومانە بەردەوامەکان سەری ئۆکرانیا پێشتر زیانی بە ٤٠٪ی توانای بەرهەمهێنانی کارەبای وڵاتەکە گەیاندووە و کیێڤی پایتەختیش زۆرترین زیانی بەرکەوتووە، زۆربەی بەشەکانی ئێستا بۆ ماوەی ١٢ کاتژمێر لە ڕۆژێکدا بێ کارەبان، جەختیشی لەوە کردەوە کۆتایی شەڕەکە لە چاوەڕوانیدا نییە و مەترسییەکانی و کاردانەوەکانی هەر دەمێننەوە، ئەگەری کارەساتی زۆر ڕاستەقینە هەیە تا ئەو کاتەی شەڕەکە بەردەوام بێت.

 

لەکاتێکدا زیاتر لە ٤٠٠ منداڵ کوژراون، ژمارەیەکی زۆری دیکەش برینداربوون، ئەندامانی خێزانەکەیان لەدەستداوە یان ناچاربوون ماڵەکانیان بەجێبهێڵن و بەپێی پۆرتاڵی "منداڵانی جەنگ"ی حکومەت، تا١٢ی ئەم مانگە ٢٧٩منداڵ بە بێسەروشوێن هەژمارکراون.

 

ڕۆزماری دیکارلۆ وتی: ڕاپۆرتی نیگەرانکەر هەیە سەبارەت بە گواستنەوەی زۆرەملێی منداڵان، لەنێویاندا هەندێکیان لە چاودێری دامەزراوەکاندان، بۆ خاکی ژێر دەسەڵاتی ڕووسیا یان بۆ فیدراسیۆنی ڕووسیا.

 

OHCHR 57 حاڵەتی توندوتیژی سێکسی پەیوەست بە ململانێی بەڵگەدار کردووە، کۆمیسیۆنی سەربەخۆی لێکۆڵینەوەی نێودەوڵەتی لەسەر ئۆکرانیا بەردەوامە لە کارکردن بۆ لێپرسینەوە لە گوایە پێشێلکاری و پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ و پێشێلکردنی یاسا مرۆییە نێودەوڵەتییەکان لە ڕێگەی لێکۆڵینەوە بەردەوامەکانی ناوەوە و دەرەوەی ئۆکرانیا.