نورشان عەبدی

 

کۆبانێ- گەلی کورد لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا دوای دەستپێکردنی شەڕ ڕێگەی سێیەمی بۆ ئایندەی سووریا پەسەند کرد، ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا کە سەرەتا ڕۆژئاواو پاشان دێرەزوور و ڕەققە و تەبقا و مەنبجی لەخۆگرتبوو، سیستمێکی دیموکراسییان لەسەر بنەمای یەکسانی جێندەری دامەزراند.

 

لە ١٥ی ئەیلوولی ٢٠٢٤دا هێرشی کردە سەر شاری کۆبانێ، بەڵام شەڕڤانانی سەر بە هێزەکانی پاراستنی گەل و هێزەکانی پاراستنی ژنان لە ناویاندا خەڵکی مەدەنی دژی ئەو هێرشانە شەڕیان کردووە، ئم بەرخۆدانە پشتیوانی گەلانی جیهانی وەرگرتووە، چونکە ئەم خەباتە شەڕێکی چارەنووسساز بوو کە نەک هەر ناوچەکە، بەڵکو هەموو جیهانی لە هەڕەشەکانی داعش ڕزگار کرد.

 

ئەم بەرخۆدانە بۆ ماوەی ١٣٤ڕۆژ بەردەوام بوو و ژنان ڕۆڵی هەرە گرنگیان لەم بەرخۆدانەدا بینی، شەڕەکان شارەکەیان بە وێرانەیەکی گەورەوە هێشتەوە، بەڵام ناوچەکە هەر وەستابوو و وەک شایەتحاڵێک وەرگیرا کە چی بەسەر شارەکە و خەڵکەکەیدا هاتووە، مۆزەخانەی بەرخۆدان یادگاری پەیامی شەڕڤانانی تێدایە کە بە خوێن لەسەر دیوارەکان نووسراون، گۆڕەپانی ئازادی و گۆڕەپانی ئاشتی و ئەو شوێنانەی کە یادی تێکۆشەرانی یەکینەکانی پاراستنی ژنانی تێدا دەکرێتەوە، هێمای ئەم بەرخۆدانەن.

 

گۆڕستانی شەهید دیجلە: میراسی قارەمانانی بەرخۆدانی کۆبانێ

گۆڕستانی شەهید دیجلە لە باشووری شاری کۆبانێ شوێنێکی پیرۆزە بۆ گەلی کۆبانێ و ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا، ئەم گۆڕستانە گۆڕی زیاتر لە هەزارو ٢٠٠ ژن و پیاوی شەڕڤانی تێدایە کە جیهانیان لە گەورەترین هێزی تیرۆریستی ڕزگار کرد، هەروەها لەم گۆڕستانەدا مۆزەخانەیەک هەیە.

 

ناوی شەڕڤانەکە کە ناوی کۆدی "دیجل"ە، لە گۆڕستانەکەدا هاتووە، ئەم شەڕڤانە کە ساڵی ١٩٦٨ لە گوندی کۆر عەلی سەر بە شاری کۆبانێ لەدایک بووە و لە ساڵی ١٩٨٥ پەیوەندی بە تەڤگەری ئازادی کوردستانەوە کردووە و لە ساڵی ١٩٨٩ شەهید بووە.

 

"بەرخۆدانێکی داستانی"

ئەقلیما شەڤکەت دەمیر، ئەندامی ئەنجومەنی بنەماڵەی شەهیدان لە کۆبانێ، وەک ژنێکی بەشداری لە بەرخۆدانەکەدا وتی: کۆبانێ بوو بە ناوچەیەکی مێژوویی بەرخۆدان کە کورد کاری قارەمانانەی مێژوویی لە دژی هێرشە دڕندەکانی داعش نووسی، بۆ گەیشتن بە سەرکەوتنی ئەم بەرخۆدانەش شەڕی خوێناوییان ئەنجامدا کە داعشی تێکشکاند، ئەمڕۆش هێرشەکانی تورکیا لە ناوچەکەمان بەردەوامن، هۆکاری ئەمەش هەوڵێکە بۆ گەیشتن بەو ئامانجانەی کە داعش نەیتوانی بەدەستی بهێنێت، کاتێک داعش هێرشی کردە سەر کۆبانێ، هێزەکانی داگیرکەری تورکیا پشتیوانیان لێکردن، ئەم هێزانە کە لە شەنگالەوە هێرشیان کردە سەر ناوچەکانمان، بە بەرخۆدانی کۆبانێ شکستیان هێنا، کۆبانێ بناغەی لەناوبردنی داعشی لە تەواوی ناوچەی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا دانا.

 

ڕۆڵی پێشەنگانەی یەکینەکانی پاراستنی ژنان

 

ئەقلیما شەڤکەت دەمیر هەروەها تیشکی خستە سەر ڕۆڵی ژنان و یەکینەکانی پاراستنی ژنان "یەپەژە" لە بەرخۆدانی کۆبانێ و وتی: یەپەژە ڕۆڵێکی پێشەنگی گرنگی هەبوو لەم شەڕەدا، ئەم ڕۆڵە لە ڕێگەی چالاکی خۆنەویستانەی بێمان عەلی لە خوێندنگەی سەرزۆری زیاتر دەرکەوت، خەباتی یەکینەکانی پاراستنی ژنان لە کردەوەی خۆنەویستانەی ئارین میرکان تا ئەمڕۆش بەردەوامە.

 

بیری لە یادەوەرییە پڕ لە ئازارەکانی خۆی لە بەرخۆدانی کۆبانێ کردەوە و دەریخست کە شانازی بە بەشداریکردنی لە بەرخۆدانی کۆبانێ دەکات وتی: من لەگەڵ شەهیدان بووم؛ من لە یادەوەرییەکانیاندا دەژیمم سەرقاڵی دورینی کفن و شۆردنی تەرمەکان و بردنیان بۆ دوا شوێنی پشوودانیان بووم، ئەمە یادەوەری سەخت بوون کە لە هەموو ژیانماندا هەرگیز لەبیرمان ناچێتەوە.

 

لە کۆتاییدا یادەوەرییەکی بەم وشانە دەربڕی: شەڕڤانانی یەپەژە بە ناوی شەهید ئازدا بریندار بوو و هاتە بەرچاومان، بە ڕۆحی خۆشی خۆی هیوای بە هەمووان بەخشی، لەگەڵیدا زۆر پێکەنین. بەڵام دوای ئەوەی برینەکەی چارەسەر کرا، چووە شەڕەوە، دوای چەند کاتژمێرێک تەرمی ئەو کچە هێنرایە لای ئێمە، شەهیدبوونی شەڕڤانان کاریگەری لەسەر ئێمە هەیە، بەڵام ئەم دۆخە بەرخۆدان و تێکۆشانمان بەهێزتر دەکات، ئێمە ئەمڕۆ لێرەین، بەهۆی بەخشندەیی ئەوانەوە، شەڕ دەکەین بۆ ئەوەی خەونەکانیان بەدی بهێنین.