ناوەندی هەواڵ

 

لەنێوان پەرەسەندنی سەرکوتەکان لە دوای شەڕی ئەم دواییەی نێوان ئێران و ئیسرائیل، دەسەڵاتداران پێکهاتەکانی وەک بەهایی و جووەکانیان کردۆتە ئامانج و سەدان کەسیان بەبێ دادگاییکردنی دادپەروەرانە دەستگیرکردووە، لەنێویاندا ژمارەیەکی زۆر ژن کە بە ئارەزووی خۆیان دەستگیرکراون و سزایان بەسەردا سەپێنراوە.

 

ڕۆژی ٧ی تەمووز، ڕێکخراوی مافی مرۆڤی هێنگاو لە ڕاپۆرتێکی نوێدا پێشێلکارییەکانی مافی ژنانی لە شارە جۆربەجۆرەکانی ئێران لە ماوەی مانگی جۆزەردان ئاشکرا کرد، ئاماژەی بەوەدا کە چەند ژنێک بە دەستی بنەماڵەکانیان کوژراون و دەیان ژنی دیکەش بە هۆکاری ئاسایشی و سیاسی دەستبەسەر کراون.

 

لە ڕاپۆرتەکەدا ئاماژە بەوە کراوە کە دوو ژن (حەفیزە بەلوشزای و تەڵعەت سەبزی) لە حوزەیرانی ساڵی ڕابردوودا لە زیندانەکانی قەزڵ حسار لە کەرەج و قوم لە سێدارە دراون، دوای ئەوەی تۆمەتی ئەندامبوون لە گروپە ئیسلامییە توندڕەوەکان و کوشتنی بە ئەنقەست یان لەسەر تۆمەتبار کراون. ئەوەشی خستۆتەڕوو، هێزە ئاسایشییەکان لانیکەم ١٢ چالاکوانیان لە شارە جۆربەجۆرەکاندا دەستبەسەر کردووە، لەوانە چالاکوانی بەهایی و کورد، هەروەها هاوڵاتیانی تاران، شیراز، سەقز، کرماشان، سەبزوار، دهلران، بیرجند،  قائم شهر.

 

لە ڕاپۆرتەکەدا ڕوونکراوەتەوە کە لە ماوەی یەک مانگدا ١٤ ژن کە ١١ ژنی بەهایی بوون بە گشتی ٤٧ ساڵ و هەشت مانگ زیندانییان بەسەردا سەپێنراوە.

 

ڕاگەیاندنەکانی ئێران بڵاویانکردەوە، لە سەرەتای دەستپێکردنی شەڕی ئێران و ئیسرائیلەوە شەپۆلێکی بەربڵاوی دەستگیرکردنی هاوڵاتیان لە ئێران بە بەهایی و جوولەکەدا هەبووە، بەڵام ئەم هەڵمەتە بەردەوامە بە تایبەتی کۆمەڵگەی بەهایی کە یەکێکە لە گەورەترین کەمینە ئایینییە کە موسڵمانین لە ئێران کراونەتە ئامانج، لە دوای شۆڕشی ١٩٧٩ەوە بە شێوەیەکی سیستماتیک گۆشەگیرییان لەسەر کراوە، بەڵام لە ماوەی یەک ساڵی ڕابردوودا فشارەکانی هێزە ئاسایشی و دادوەرییەکانی وڵات توندتر بووە.

 

١١کەیسی کوشتنی ژنان

لە ڕاپۆرتەکەدا ئاماژە بەوە کراوە کە لە ماوەی مانگی حوزەیراندا ١١ ژن لە شارە جۆربەجۆرەکانی ئێران کوژراون کە زۆربەیان لەلایەن کەسانی نزیک لە قوربانییەکان و لەنێویاندا هاوژینەکانیان ئەنجام دراون، دووپاتی کردەوە کە زۆرینەی کەیسەکان لە تاران تۆمار کراون، لەگەڵ تۆمارکردنی پێنج کەیس، دوو کەیس لە خۆراسان ڕەزوی و یەک کەیسی لە هەریەک لە خۆراسانی باکوور، برز، ئیلام و مازەندەران تۆمارکراون، لە هەمان کاتدا، لانی کەم یەکێک لەو تاوانانە بە بیانووی شەرەف ئەنجامدراوە، لە کاتێکدا پێنج تاوانی دیکە لە ئەنجامی ناکۆکی خێزانی بوون.

 

ڕاپۆرتەکە جەختی لەوە کردووەتەوە کە ئامارێکی ڕەسمی ورد لەبارەی کوشتنی ژنان لە ئێراندا نییە، دەسەڵاتداران زۆرێک لەو تاوانانە بە ناکۆکی بنەماڵەیی پۆلێن دەکەن.

 

لە کۆتایی مانگی تشرینی دووەم، ڕۆژنامەی "هامیهان" بڵاویکردەوە، لە سێ مانگی یەکەمی ساڵی ٢٠٢٢-٢٠٢٣-٢٠٢٤دا، لانیکەم ٨٥ ژن و کچ بە دەستی هاوژینەکانیان، باوکیان، براکانیان، یان پیاوە نزیکەکانیان کوژراون، ئاژانسەکانی ڕاگەیاندن و چالاکوانان چەندین جار هۆشدارییان داوە کە ژمارەیەکی زۆر لە کەیسەکانی کوشتنی ژن لە زۆر ناوچەی ئێران ڕوودەدەن و ڕاپۆرتە گشتییەکان بێهیوا دەکرێن، ئەم تاوانانە بە بێدەنگی لە هەواڵەکاندا ماونەتەوە.