ناوەندی هەواڵ

 

پرسی هەژاری خۆراک لە ناو بەتەمەنەکانی ئێراندا، ڕەنگدانەوەی پەرەسەندنی ئاڵەنگاری کۆمەڵایەتی و ئابوورییەکانە، بە تایبەتی لە ناو ژنانی بەتەمەندا، کە ڕێژەی نائاسایشی خۆراکی زیاتر لە پیاوان تووشی دەبن، ئەمەش مەترسیی دابڕانی کۆمەڵایەتی و هەژاری دارایی زیاتر دەکات.

 

جێگری بەرپرسی مەڵبەندی نەتەوەیی دانیشتووانی ئێران لە ڕاپۆرتێکی نوێدا ڕایگەیاند، کە ٧ ملیۆن و ٥٠٠ هەزار کەس لە ئێران تەمەنیان لە سەرووی ٦٥ ساڵەوەیە.

 

بەگوێرەی ڕاپۆرتەکە، بەرزبوونەوەی نرخی خۆراک، دابەزینی توانای کڕین، نەبوونی داپۆشینی بیمەی گونجاو، خانەنشینی ناتەواو لە گرنگترین هۆکارەکانی بەشدارن لە بڵاوبوونەوەی هەژاری خۆراک لەنێو ئەم گروپە لاواز و پەراوێزخراوەدا. ڕاپۆرتەکە جەختی لەوە کردووەتەوە کە نائاسایشی خۆراکی توند کەیسێکە کە کەسێک بە بەردەوامی دەستی ناگات بە خۆراکی پێویست و بەسوود و مەترسی بەدخۆراکی و لاوازبوونی سیستەمی بەرگری لەش و نەخۆشییە درێژخایەنەکان و تەنانەت مردنی پێشوەختەی لەسەرە.

 

دەسەڵاتی نیشتمانی دانیشتووان داوای گرنگیدانی دەستبەجێ لەلایەن دەزگاکانی پشتیوانی و پلاندانانی بودجە و چاکسازی لە سیستەمی خانەنشینیدا کرد، بۆ کەمکردنەوەی فشار لەسەر ژنانی بەساڵاچوو.

 

هەژاری و بەتەمەن بوون داڕمانی سیستمی پشتیوانی خێزان

ژنانی بەتەمەن لە ڕیزی ئەو گروپانەن کە زۆرترین مەترسییان لەسەرە بۆ هەژاری، بە لەبەرچاوگرتنی هەلی کارکردنی فەرمی سنووردار، لە ئەنجامدا نەبوونی خانەنشینی یان بیمەی خانەنشینی گونجاو. زۆرێکیان تووشی دابڕانی دارایی و کەمئەندامی دەبن لە دوای مردنی هاوژینەکانیان یان کۆچی دوایی منداڵەکانیان.

 

لەگەڵ زیادبوونی کۆچی گەنجان و کەمبوونەوەی ژمارەی منداڵان، ژنانی بەتەمەن بە تەنیا و بێ سەرچاوەی داهات دەمێننەوە. سیاسەتەکانی گەشەی دانیشتووان، ئەگەر پشتگیری کۆمەڵایەتی لەگەڵدا نەبێت، بارگرانییەکی زیاتر دەخاتە سەر ژنان.

 

ناسکی سیستمی ئاسوودەژیانی و کاریگەری ڕاستەوخۆی لەسەر تەندروستی

پشتگیری حکومەت و بیمە و خزمەتگوزارییەکان بۆ بەتەمەنەکان بەس نین، زیاتر جەخت لەسەر خێزانە گەنجەکان یان ئەو کەسانە دەکرێتەوە کە منداڵیان هەیە. ژنانی بەساڵاچوو کە زۆرجار لە نێو گروپە "بێدەنگەکان"دان، لە پلانە گەورەکەی کۆماری ئیسلامیدا پشتگوێ دەخرێن.

 

هەژاری خۆراک دەبێتە هۆی بەدخۆراکی و لاوازی جەستەیی و خەمۆکی و زیادبوونی نەخۆشییە درێژخایەنەکان و تەنانەت کەمبوونەوەی تەمەنی تەمەن. تێچووی پزیشکی داهاتوو کە لە ئەنجامی بەدخۆراکییەوە دێتە ئاراوە، بارگرانییەکی قورس دەخاتە سەر سیستەمی چاودێری تەندروستی ئێران.