نور ئەحمەد 

 

ڕەققە- کانتۆنی ڕەققە لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا تۆزی داعش و ئایدۆلۆژیاکەی هەژاند و ناوچەکەی بۆ چەندین سەدە دواخست و جوانترین ساڵەکانی ژیانی منداڵانی دزی، بەڵام بەو پاڵپشتییەی کە لەلایەن خۆبەڕێوەبەریەوە پێشکەش کراوە، هونەر جارێکی دیکە پێکهاتە هەمەچەشنەکانی هەرێمەکەی یەکخستووە. 

 

هونەر لە باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بایەخێکی زۆری پێدەدرێت، دامەزراوە تایبەتمەندەکان کاردەکەن بۆ ڕاکێشانی بەهرە هونەرییە هەمەچەشنەکان و گرنگییەکی زۆر بە ڕۆڵی ژنان تێیدا دەدەن، بە سوودوەرگرتن لە مێژووی هونەری دێرینی ناوچەکە و ڕۆڵی ژنان لە دۆزینەوە شوێنەوارییەکان کە سەما و هونەریان بە هەموو فۆرمەکانیەوە پیرۆز کردووە. 

 

ئاهین محەمەد، ژنێکی گەنجی کوردە، تەمەن ١٨ ساڵە ، لە ژینگەیەکدا گەورە بووە کە ڕێز لە هەمەجۆریی دەگرت و تەنانەت سەرسامیشی دەکرد، ئەمەش لە گۆرانی وتن و تەنانەت قسەکردنیشیدا دیارە، کە زاراوەی عەرەبی ناوخۆیی لەگەڵ زاراوەی کوردییەکەی تێکەڵ دەکات، کە بۆ پەیوەندیکردن لەگەڵ دراوسێ و هاوڕێ عەرەبەکانی بەکاریدەهێنێت. 

 

گۆرانی کوردی و لاوانجنەوە دەڵێتەوە، هەروەها جوانترین گۆرانییەکانی میراسی عەرەبی دەهێنێتەوە، وتی: دەنگە شیرینەکەی لە خێزانەکەیەوە بە میرات گرتووە، هەر لە منداڵییەوە سەرسام بووم بە گۆرانی وتن، هەمیشە گۆرانی دەڵێم بۆ پڕکردنەوەی کاتەکانم، هەروەها بە دەنگم بەشداری لە پۆلەکانی گۆرانی وتن لە قوتابخانەکاندا دەکەم، هەروەها لە تەمەنی ١٣ ساڵیدا دەستمکرد بە زیاتر گرنگیدان بە بەهرەی گۆرانی وتنم. 

 

هاندان و پشتگیرییەکی زۆری لەلایەن خێزانەکەی و دەوروبەری وەرگرت، کە باوەڕیان بە بەهرەکەی هەبوو، ئەم بەهرەیە گەشەی کرد کاتێک پەیوەندی بە ناوەندی ڕۆشنبیرییەوە کرد، وتی: کاتێک ناوەندی ڕۆشنبیری و هونەر کرایەوە بۆ پەرەپێدانی بەهرەی گۆرانی وتنی ژنانی گەنج، یەکسەر پەیوەندیم پێوەکرد، دواتر چوومە هیلالی زێڕین بۆ ئەوەی زیاتر خولیاکەم پەرە پێبدەم و بتوانم لەسەر شانۆ دەربکەوم، کاتژمێرەکانی بەیانیانم لە قوتابخانە بەسەر دەبرد، دوای تەواوکردنی خوێندن، بەرەو ناوەندی هیلالی زێڕین دەڕۆیشتم بۆ تەواوکردنی خولی  گۆرانی وتن، قوڕگم ڕادەهێنم بۆ پێشکەشکردنی نۆتی ئەو گۆرانیانەی کە دەیڵێم، بە پشتبەستن بە مەودای دەنگیم کە ریە. 

 

سەبارەت بەو سەرسامی و کارلێکەی دەنگی بەدەستیهێناوە، ڕوونیکردەوە، کە لە ڕێگەی نمایشەکانییەوە بەهرەکەی پاڵاوتە کردووە و لەسەر شانۆ بوێرتر بووە، وتی: بەشداریم لە زۆرێک لە فێستیڤاڵەکانی گۆرانی وتن کردووە و گۆرانی جۆراوجۆرم بە زیاتر لە زمانێک پێشکەش کردووە، سەرەتا هەستم بە سەرلێشێواوی و ترس دەکرد، بەتایبەتی یەکەمجار کە هەنگاوم ناوە سەر شانۆ، بەڵام کاتێک دەستم بە گۆرانی وتن کرد، ترسەکەم نەما، هاندانەکانیش هانی منیشیان دا، ئەوان بوونە سەرچاوەیەکی گرنگ بۆ من لە درێژەدان بە ژیانی پیشەیی خۆم، ئەمەش پاڵنەرێک بوو بۆ ئەوەی هەنگاو بنێم بۆ پێشەوە. 

 

هەرچەندە کوردە، بەڵام بە قوڵی پەیوەستە بە زمانی عەرەبی و گۆرانی نەریتی لە مۆدێرن بە باشتر دەزانێت وتی: هەروەها بە زمانی عەرەبی گۆرانی دەڵێم، گۆرانییە فۆلکلۆرییە کۆنەکانیش هەڵدەبژێرم کە گوزارشت لە میراس دەکەن، چونکە نوێنەرایەتی ناسنامەیەکی کولتووری دەکەن، بەشداریشم لە زیندووکردنەوە و پاراستنیدا. 

 

دەنگی ئەو نوێنەرایەتی هەموو ژنێک دەکات 

ئەهین محمد جیهانی گۆرانی وتن بە دەنگ و ئاوازەکانی ژیان پێناسە دەکات، بۆ ئەو جۆرێکە لە ئاسان، ڕێگایەکە بۆ دەربڕینی هەستەکانی لە هەموو حاڵەتەکانیاندا، چ خۆشی بێت یان دڵتەنگی و لە ڕێگەیەوە پەیامێکی ڕاستەقینە و ڕاستی زیندوو دەگەیەنێت، ئەوەی لەم چەند ساڵەدا بەدەستی هێناوە بە دەستکەوتێکی تەواوی ژیانی دەزانێت، وتی: لە گۆرانی وتن وانەیەک فێربووم، ئەویش ئەوەیە کە ژنان بەهێزن و توانای سەلماندنی بوونی خۆیان لە هەموو گۆڕەپانەکانی ژیاندا هەیە، و بە ئیرادەی بەهێزی خۆیان لە شوێنییان، بەربەستی ڕەخنەی وێرانکەرانە لە ڕۆڵ و تەماحی خۆیان دەشکێنن، و ئەوەی ئامانجیان هەیە بەدەستی دەهێنن. 

 

دووپاتی کردەوە، کە شۆڕشی ١٩ی تەمووزی ٢٠١٢ یارمەتی ژنانی دا بۆ بەرزکردنەوەی دەنگ و داوای ماف و داخوازییەکانیان و شکاندنی دیواری ماڵ و سەلماندنی خۆیان، وتی: ژن هەمیشە لە ماڵ و منداڵدا قەتیس بووە، ئەمڕۆ ژنان لە پێشەنگی زانست و ڕۆشنبیریدان، بە دەنگی خۆیان بەشدارن بۆ ئەوەی پەیامێک بە جیهان بگەیەنن، کە هەر بارودۆخ و ئاڵەنگاریەک ڕووبەڕوویان دەبێتەوە، خۆیان بەدەستەوەنادەن، بەڵکو بۆ گەیشتن بە ئامانجەکانیان شەڕ و تێکۆشان دەکەن، ئەگەر شتێکیان بوێت ئەوا دەیکەن، هەروەها خەریکی ڕووناکییەکە لەسەر ڕێگاکانی ژیان دەدرەوشێنەوە. 

 

ناوچەکانی باکوور و ڕۆژهەڵاتی سووریا بە پەیکەری کۆمەڵایەتی ناوازە جیا دەکرێنەوە، ئەمەش لە پێشکەشکردنی گۆرانییەکانی ئەهین محەمەد بە زیاتر لە زمانێک دیارە، وتی: ژنان ڕۆڵیان بینیوە کە بەشدارییان کردووە لە دامەزراندنی یەکسانی ڕەگەزی و نەخشاندنی وێنەیەکی مۆزایک لە نێوان پێکهاتەکانی ناوچەکەدا، ئەمەیە کە من لە ڕێگەی گۆرانییەکانمەوە بە زمانە ناوچەییەکانی عەرەبی و کوردی و سریانی کار بۆ گەیاندن و بەرەوپێشبردنی دەکەم. 

 

سەرچاوەیەک بۆ ئیلهام 

ئاهین محەمەد ئاواتەخوازە زیاتر پەرە بە بەهرەکەی بدات و دەنگی خۆی بگەیەنێت بە هەموو ژن و ژنێکی گەنجی ئازاد لە جیهاندا، وە ببێتە سەرچاوەی ئیلهام بۆیان، هانیان دەدات بەربەستی دوودڵی بشکێنن، و نمونەیەک بێت بۆیان، گۆرانی بڵێت لەسەر شانۆکانی جیهان، وتی: داوا لە هەموو ژنان دەکەم، بەتایبەتی ژنانی گەنج و ئەوانەی خاوەنی بەهرە و خولیای شاراوەن، خۆیان بەدەستەوەنادەن بەرامبەر ئەو ڕەخنانەی کە هەوڵی تێکدانی ئیرادەیان دەدات، هانیان دەدەم پەیوەندی بەو ناوەندە هونەرییانە بکەن کە کار بۆ پەرەپێدانی بەهرەی گۆرانی وتنیان دەکەن و پاڵپشتی و بەرزکردنەوەی ڕۆڵییان لە کۆمەڵگەدا، هەروەها ژنان هێزی خۆیان نیشان دەدەن کاتێک لەسەر شانۆ وەستاون و ئەوەی دەیانەوێت لەڕێگەی تێکستی گۆرانییەکانیانەوە دەیگەیەنن.