XEDÎCA ŞÊXNA

Nûakşot – ‘Sûka Jinên Hevberdayî’ ya li paytext Nouakchotta Morîtanyayê, modelek bêhempa ya aboriya hevgirtina jinan temsîl dike. Bazar, di salên 1980'yî de wek bersivek bêdeng a li hember veguherînên kûr ên civakî, bi taybetî jî zêdebûna rêjeyên berdayî û zêdebûna lawaziya jinan, derketiye holê. Bazar, ji bo jinan wek derfetek ji bo ji nû ve avakirina jiyana xwe ya piştî serpêhatiya veqetînê tê dîtin. Ev bazar, stargehek aborî û civakî peyda dike.

Ev sûk berê wek "Sêka Mercy" an "Sêka El-Rehmê" dihat nasîn. Niha jî veguheriye platformek bi tevahî ya jinan a ji bo firotina mobîlya, amûr û cil û bergên bikarhatî bi bihayên erzan. Hem bala xelkên herêmî û hem jî geştiyaran dikşîne.

Jin aboriya xwe ava dikin

Fatimê Bint El-Muxtar ku bazirganek li sûkê ye da zanîn ku ev cîh serxwebûna darayî û pergalek piştgiriyê daye wê da ku pêdiviyên wê yên rojane bicîh bîne û wiha axivî: "Li vir, em ne hewceyî sermayeyek mezin in. Em parve dikin û hevkariyê dikin, hem jinên berdayî û hem jî yên zewicî. Em bêyî tevliheviyan derfetan diafirînin û qezenc dikin. Tiştê ku bazara berdayî ji bazarên din cuda dike, ev karsaziyek hêsan e ku sermayeyek mezin hewce nake.”

Ayşe Bîlal piştî veqetîna xwe, ji bo xwendina zarokên xwe ket sûkê. Meryem Ehmed jî dibêje ku nebûna sermayeyê rê li ber vekirina dikanekê girtiye, ji ber vê yekê wê bazar wek derfetek dîtiye ku tiştên xwe yên bikarhatî bifroşe û bi lêçûnek kêm dahatê çêbike.

Bazar hemû jinan digre nav xwe

Sûk tenê bi jinên ji hevjînên xwe veqetiyayî ne sînordar e, her wiha jinên ji paşxaneyên cûrbecûr jî dihewîne. Di nav wan de yên ku perwerdehiya zanîngehê nedîtine, her wiha yên ku xwedî bawername ne lê nekarîne karên nivîsgehê bibînin jî hene. Ew cîhek alternatîf a belaş e ku dihêle jin bi bazirganiyê re mijûl bibin, bêyî ku ji sînorkirinên civakî û burokrasiyê derkevin.

Çima bi navê sûka ‘Jinên hevberdayî’ tê nasîn?

Ev sûk ji ber hejmareke mezin ji jinên berdayî yên ku ji bo firotina mobîlyaya malên xwe diherikin wir, ji ber vê wek "Sûka Jinên Hevberdayî" hatiye binavkirin. Morîtanya yek ji rêjeyên jinberdanê yên herî bilind li Afrîkayê ye û jinên berdayî pir caran red dikin ku vegerin malbatên xwe, li şûna wê dixebitin û xweserbûna xwe îlan dikin.

Pirsgirêkek ku mezin dibe û bandorên wê yên civakî hene

Morîtanya di cîhana Ereb de rêjeya herî bilind a jinberdanê heye, ku ji sedî 31’ê zewacan derbas dibe. Ji sedî 60’ê van jinberdanan di nav 5 salên pêşîn de çêdibin. Ev diyarde ku bi faktorên çandî û aborî ve girêdayî ye, bandorên kûr li ser jin û zarokan dike, bi taybetî jî ji ber nebûna torên piştgiriya saziyan. Jinên ji aliyê hevjînê xwe ve hatine berdan pir caran ji hev nayên vegerandin û neçar dimînin ku xwe biparêzin.

Ev yek jî sûka jinên hevberdayî ji cîhek firotanê bêtir, cîhek ji bo jiyan û vejînê, dibînin.
Ew tiştê ku bazara "Jinên berdayî" cuda dike ne tenê xwezaya wê ya aborî ye, di heman demê de rola wê wek toreke hevgirtina jinan e. Jin ezmûnan parve dikin û di rûbirûbûna dijwariyan de piştgiriyê didin hev. Ew mîkrokozmosek aboriyeke civakî ya jinan e jî. Têgehên kar, jiyan û rûmetê di çarçoveyek herêmî de ku ji avahiyek civakî û aborî ya nazik dikişîne ji nû ve pênase dike.