NEXEM KERACÊ

Xeza – Ji destpêka şerê di 7’ê Cotmeha 2023’an de destpê kir ve, jineke Filîstînî di çerxek êş û berxwedanê de dijî. Ev çerx her roj mirovahî û berxwedana wê diceribîne. Hanîn el-Mabhouh, dayîkek Filîstînî ya 34 salî ye. Niha tenê bîranînan di dilê xwe de hildigre. Dengê teqînek di saet 3:30’ê sibehê de, jiyana wê her û her guherand. Mala wê li bakurê Geliyê Xezayê bi mûşekekê hate lêdan. Dayîka Hanîn, da zanîn ku di vê êrîşê de çar keçên wê mirine û ew jî bi lingê xwe yê qutkirî, laş û canê xwe yê perçebûyî sax maye.

Pitika wê ya çar mehî di hembêza wê de mir

Hanîn el-Mabhouh li yek ji deverên herî xeternak ên Zîvala Xezayê dijî. Ew bi dengekî westiyayî dibêje ku “Min qet xeyal nedikir ku ew şev dê ya dawîn be ku ez ê keçên xwe bibînim. Çar meh berê, min keça xwe ya piçûk Rîmî, anîbû dinyayê. Ez hîn jî di serdema zayînê de bûm. Wê şevê Rîmî li ser sînga min radiza, min bêhna wê hîs dikir. Sê yên din li odeya din, di xew de bûn."

Rûtîna rojane ya dayîkan a di dema şer de, duakirin, bêdeng mayîn û di quncikan de veşartin bû. Lê wê şevê, şansê revê tunebû.

Hanîn di berdewama gotinên xwe de wiha behsa wê şeva reş kir: "Min hîs kir ku dinya bi dawî bûye. Dema ku min çavên xwe vekirin, min xwe li mala cîranan dît. Ez nizanim ku çawa gihîştim wir. Ez nîv-hiş bûm, lê dengek di hundurê min de diqîriya: 'Rîmî li ku ye? Keça min li ku ye?' Min dixwest wê careke din bibînim, wê di nav destên xwe de bigirim..."
Lê Rîmî li wir tune bû. Sê keçên din jî tunebûn... Her çar jî çûn. Hanîn nikarîbû xatir ji wan bixwaze. Li gel wan, wê xewnên xwe yên biçûk, pêlîstokên xwe, dengvedana kenê wan veşart. Bi gotinên "Min ew bi salan yek bi yek mezin kirin. Min ew qet ji bo demekê bi tenê nehişt" mîna ku duh ev tişt qewimîne vegot û çavên wê ji ronahiyê dûr ketin.

Jiyana wê, mîna laşê wê perçe perçe bû

Teqînê ne tenê keçên wê, di heman demê de laşê wê jî birin. Lingê wê yê rastê ji bin çokê ve hat qutkirin û lingê wê yê çepê şikestinên tevlihev hebûn û pêdivî bi plakek hebû. Destê wê yê çepê jî bi giranî zirar dît. Êdî nikare wê bigerîne. Lê birîna wê ya herî kûr ew e ku ew ne dikare bibîne û ne jî dikare were pêçan.

"Ez hîn jî rûyên wan di xewnên xwe de dibînim" ew bi girî dibêje û wiha didomîne: "Ew ber bi min ve direvin, dikenin, dûv re di nav mijê de winda dibin. Dema ku ez şiyar dibim, ez li wan digerim, lê tiştê ku ez dibînim kursiya bi teker a ku ez lê rûniştibûm e. Tiştê ku herî zêde min diêşîne ev e ku ez nekarîm wan di kêliyên wan ên dawîn de hembêz bikim."

‘Dixwazim biçim cem wan, ne ku werim zextkirin’

Îro, Hanin al-Mabhouh di kursiya bi teker de dijî, bêhêvî ye ku derman bibe. Bijîşk dibêjin ku ew dikaribû lingê protez lê bihata danîn, lê şert û mercên li Xezayê rê li ber vê yekê girtin.
"Ez tenê dermankirinê dixwazim," dibêje û wiha didomîne: "Ev ne dilovanî ye. Ez dixwazim dîsa bimeşim. Ez dixwazim bi lingên xwe ber bi gorên keçên xwe ve biçim, ne li ser kursiyek ku ji hêla kesên din ve tê pêlkirin. Ger ez bikaribim rawestim, ez ê hîs bikim ku ew hîn jî li benda min in."

Çîroka Xezeyê, di êşa dayîkek de veşartî

Piştî şerê ku di 7’ê Cotmeha 2023’yan de dest pê kir, Xeza yek ji karesatên mirovî yên herî xirab ên dîroka nûjen dijî. Li gorî daneyên ku ji hêla Wezareta Tenduristiyê ya Xezayê û Ofîsa Neteweyên Yekbûyî ya ji bo Koordînasyona Karûbarên Mirovî ve di nîvê Tîrmeha 2025’an de hatine weşandin, zêdetirî 90 hezar kes mirine, bi qasî 17 hezar û 900 ji wan zarok û 11 hezar jî, jin in.

Ev hejmar ne tenê îstatîstîk in - ew jiyanên winda, navên jibîrkirî û xewnên ku neqediyayî mane nîşan didin. Dayîkên mîna Hanîn di rewşek bendewariya bê derman de berdewam dikin. Rûyê Hanîn çîroka hemû jinên Xezayê vedişêre: jinên li beravê jiyanê, yên ku êşê mîna zarokan mezin dikin, yên ku sebirê mîna çarenûsê hildigirin…

"Min dev ji hezkirina jiyanê bernedaye," ew bi dengekî nizm dibêje. "Tenê hinek dem bidin min; bila ez xwe dîsa bibînim."

Îro, Hanîn el-Mabhouh jiyanek dijî ku windakirin û berxwedan li hev dicivin. Ew barê maleke wêrankirî, kenê bêdeng û çîrokên neqediyayî hildigre. Di her awirek de, çîroka gelê ku hîn jî li ber xwe dide dibiriqe.

Dayîkek... çar keçên xwe winda kirin, lê ew hîn jî dengê wan di hundurê xwe de hildigire. Û dibe ku ew deng dengê hêviyê be ku dê ji xweliya Xezayê bilind bibe.