ڕوناهی درەوشایەوە و ئاسمانی ڕۆژهەڵاتی تێکەڵ بە عەشق کرد
ناوەندی هەواڵ
له ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان، شاری ماكو، شاری به‌رخۆدانی و ره‌نج، له ناكاو ئه‌ستێره‌یه‌ک دره‌وشایەوە و ئاسمانی ڕۆژهه‌ڵاتی ڕووناك و تێكه‌ڵ به ڕووناكی عه‌شق و خۆشەویستی خۆی كرد.
به‌ڵێ! ئه‌و روناهی بوو، ژنێك له رۆژهه‌ڵاتی كوردستان، ژنێك له چیا سه‌ركه‌شه‌كانی ئارارات، له باوه‌شی ئارارت دا له‌دایكبوو و له باوه‌شی قه‌ندیل واتای به ژیان به‌خشی و گه‌یاندییه حه‌قیقه‌ت، له شاهۆیش له ڕێگای حه‌قیقه‌ت بووه وزه‌یه‌كی ئه‌به‌دی و به‌سه‌ر ئاسمانی ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستاندا باڵی كرده‌ووه.
ئه‌و ڕوناهی بوو، كچی ڕه‌نج و عه‌شق، مه‌حه‌به‌ت و هه‌ڤاڵێتی، ئه‌و به عه‌شقی ئازادی پێشوازی له ژیان كرد، هه‌ڤاڵێكی ڕاسته‌قینه بوو بۆ ژنان له ڕۆژهه‌ڵاتی كوردستان.
ئه‌و ڕوناهی بوو كه حه‌سره‌ت و خواستی بەرزی فڕینی هه‌بوو، یه‌ك چركه‌ش ئارامی نه‌بوو بۆ گه‌یشتن به ئامانج، ته‌نانه‌ت گه‌وره‌یی چیاكانی ئارارات، قه‌ندیل و شاهۆش بەرامبەر ئه‌و هه‌موو هه‌یه‌جانه‌ی ئه‌و خۆیان ڕانەدەگرت.
به‌ڵێ! ئه‌و ڕوناهی بوو كه ته‌نها گه‌یشتن به سه‌رچاوه‌ی ڕوناكی ده‌یتوانی ئارامی پێ ببەخشێت، ڕوناهی سیمبولی ڕاستگۆیی و هه‌ڤاڵێتی بوو، مسۆگه‌ر نه‌یدەتوانی بەبێ ئەڤینی هه‌ڤاڵێتی بتوانێ ژیان بکات، ئه‌و جه‌وهه‌ری هه‌ڤاڵێتی و هۆگری بوو كه تۆوەکەی له دڵی خۆیدا چاندبوو، هۆگری و هه‌ڤاڵێتی له ڕێبه‌ری گەلی کرد عەبدوڵا ئۆجالان فێر ببوو، بۆ سه‌لماندن و پاراستنی ئه‌م جه‌وهه‌ر و ناوه‌ڕۆكه ئامادەبوو گیانی خۆیشی فیدابکات، ئازادی، هه‌ڤاڵێتی و هۆگری له پەپولەوە فێربوو و هەر وه‌هاش ژیا.
به‌ڵێ! ڕوناهی سووتا و بوو به ڕوناكی بۆ هه‌موو ژنان، هه‌ڤاڵانی و گه‌له‌كه‌ی، وه‌كوو ئارارات به‌رخۆدێر و به وێنه‌ی شاهۆ خۆڕاگر، به‌وێنه‌ی قه‌ندیل په‌ناگا و پەسێو بۆ هه‌موو بێ په‌نایەك، وه‌ك كه ده‌ڵێن: "بێده‌نگی پڕه له نه‌گوتراوه‌كان"، شۆڕشگێر و پاکڕەو ڕوناهیش بێده‌نگیه‌كی پڕاوپڕ له نه‌گوتراوه بوو، قسه و كرده‌وه‌ی یه‌ك بوون، ئه‌و باش فێر بوو بوو كه زانین و زانابوونی ژیان له فه‌لسه‌فه‌ی رێبه‌ری گەلاندا یه‌كبوونی قسه و كرده‌وه‌یه، كه‌سایه‌تی به‌هێز و بێده‌نگیه به‌نرخه‌كانی مامۆستای فێربوونی ئه‌زموونی ژیان بوو، مامۆستایه‌ك كه هاوكات خوێندكار بوو، فێر ده‌بوو و فێریشی ده‌كرد، ته‌نیا ساڵێك به‌سه‌ر به‌شداربوونی بۆ نێو ڕیزه‌كانی ته‌ڤگه‌ری تێپه‌ڕی بوو، به‌ڵام ئه‌زموون و تێگه‌یشتنی چه‌ند ساڵه‌ی هەبوو، وه‌كو دیوارێكی بەهێز بوو كه به‌خۆ باوه‌ڕبوونی ده‌به‌خشی.
ڕوناهی گیان؛ هه‌ر چی باسی ئەڤین، عه‌شق، هه‌ڤاڵێتی، ڕه‌نج، فیداكاری و پێشه‌نگ بوونت بكه‌م، هه‌رگیز ناتوانم چروسكێكیش له جه‌وهه‌ری ڕاستی تۆ باس بكه‌م، بۆ ناسینی ڕوناهی، پێویسته وه‌كوو ڕوناهی ژیان بكه‌ی، پێویسته هه‌ر ئه‌و كاتانه بژیت تاكوو بزانی تینووی زانست و فێربوون واتای چیه و ڕوناهی به هه‌موو هه‌بوونی خۆیه‌وه ئه‌وه‌ی هه‌ست پێكرد و له لێگه‌رینی دا بوو، پێویسته له قووڵایی ئۆقیانۆسی به‌رینی هه‌ڤاڵێتی و ڕاستگۆیی ڕوناهی دا نقوم بیت تا بزانی "هه‌ڤاڵێتی چییه؟" تێبگه‌ی و پێناسه‌ی بكه‌ی.
هه‌ندێ جار كه بیر له‌و ڕۆژانه ده‌كه‌مه‌وه، به خۆم ده‌ڵێم ئایا پێنووس هێزی ئه‌وه‌ی هه‌یه كه رۆژانی پڕ له بیره‌وه‌ری قه‌ندیل و شاهۆ و هه‌روه‌ها ڕۆژانی پڕ له ئه‌شكه‌نجه و به‌رخۆدانی له زیندانه تاریك و پڕ لە تۆقاندنی ئێران له‌سه‌ر لاپه‌ڕه‌ی كاغه‌ز بنووسێته‌وه؟ یانیش ئایا ده‌توانێ له‌و به‌رخۆدانیه مێژووییه كه ئه‌شكه‌نجه‌كارانی کۆماری ئیسلامی ئێرانی بەچۆکدا هێناوە، بنووسم؟...
ڕوناهی گیان؛ هاوڕێی ڕۆژانی خۆشی و میهره‌بانی، كه هه‌بوونت هۆكاری جووڵانه‌وه و مه‌عنه‌ویاته، جووڵانه‌وه‌ی تۆ له قووڵایی تاریكی شه‌و له‌سه‌ر به‌رزایی چیاكانی شاهۆ، هه‌ورامان، مه‌ریوان چۆن ئه‌توانم پێناسە بكه‌م كه هه‌ر هه‌نگاوێكت باسی هه‌زاران بیره‌وه‌ری نه‌گوتراو، ماندووبوون، هه‌ڤاڵێتی و بانگەشەی ئازادی هه‌یه، پێ له هه‌ر كوێی ده‌نێم، باسی تۆ و هه‌ڤاڵێتیت ده‌كه‌ن، كانی، گرد، دار، به‌رد، چۆله‌كه، ئه‌شكه‌وت و له هه‌مووی گرنگتر چاڵه‌كانی به‌فر به زمانی بێ زمانی باسی ڕۆژانی پڕ له میهر و خۆشەویستی تۆ ده‌كه‌ن، كۆڵانه‌كانی كامیاران و ئه‌و منداڵانه‌ی كه به ڕویانەوە پێكه‌نیبووی، ئه‌و كچانه‌ی كه هیوای ئازادی و ڕوناكیت پێ دابوون، چییان پێ بڵێم؟ ئایا هێزی ده‌ربڕینی گه‌ورەیی كه‌سایه‌تی تۆم هه‌بێت؟ مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی ته‌نیا چیا ئازاده‌كان باسی چركه و كاته مێژوویه‌كانی تۆ بکەن، ئه‌ویش گه‌وره‌یی ئه‌وان ئه‌سته‌مه له‌به‌رده‌م ئاشكراكردنی ئه‌م ڕازانه، چونكه به ملیۆنان ڕازی نه‌گوتراوی وه‌كوو ڕوناهیان له‌دڵدا شاردراوه‌یه.
ته‌نیا دیواره‌كانی زیندان شایەتی حه‌قیقه‌تی شاردراوه‌ن و ته‌نیا ئه‌وان ده‌توانن ئه‌وه‌ی كه ڕویداوه وه‌كوو خۆی باس بكه‌ن، به‌ڵام بەهێز بوون و خۆڕاگری ئه‌وان زۆرتر له‌وه‌یه كه ده‌م بكه‌نه‌وه بۆ وتنی ئه‌م ڕۆژ و كاتانه، ره‌نگه ئه‌وانیش ده‌ترسن له باسكردنی ئه‌م ڕاستیانه و ئاشكراكردنیان، ده‌ترسن كه زه‌وی بەرگەی ئه‌و هه‌موو حه‌قیقه‌ته‌ی كه له قووڵایی بێ دادی ڕۆژگار خنكاوه نه‌بێت، ده‌ترسن كه ئۆقیانۆسه‌كان سه‌رهه‌ڵده‌ن، چیاكان شەق ببەن، ئاسمان بنركێنێت، ڕووباره‌كان بخرۆشێن و هاوار و ناڵه ده‌ربڕن، به‌ڵێ! حه‌قیقه‌تێكی تاڵتر له تاڵی كه ته‌نانه‌ت گه‌ردوونیش تاقه‌تی دیتن، گوێ گرتن و هه‌ست كردنی نییه.
ڕوناهی كچە سه‌رهه‌ڵدێرەکەی چیاكانی ئارارات و قه‌ندیل، مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی كه ته‌نیا تۆ و دیواره‌كانی زیندان بزانن كه چیت به‌سه‌ر هات، ئه‌و كاتانه‌ی كه به ته‌نیایی له‌گه‌ڵ ئه‌شكه‌نجه‌كارانی ده‌مامكدار و له ژوورێكی تاریك كه به هه‌ر لێدانی قامچی، تێهه‌ڵدان و مسته له دوای یه‌كه‌كان كه لاشی بێ گیان و لاوازی تۆی ئازار داوه و تێكه‌ڵاوی خوێنی كردووه، مه‌گه‌ر ئه‌وه‌ی تۆ و ئه‌و دیوارانه بتوانن ئه‌م ڕاستیانه باس بكه‌ن و بیڵێنه‌وه، یانیش ئه‌و مشكانه‌ی كه له ترسی نركاندنی دێوئاسای ئه‌شكه‌نجه‌كاراندا خۆیان خستووەته كونێکی تاریك و به هێواشی شایەتی چیرۆكێكی تاڵ و له‌بیر نه‌كراو بوون، ئه‌و كاتانه كه مێژوو ده‌یتوانی ببێته زمانی ڕاستی ئه‌و كاتانه، هاوبه‌نده‌كانت له زینداندا هێشتاش كاتێك باسی تۆ و به‌رخۆدانی و هه‌ڤاڵێتی تۆ ده‌كه‌ن، بوغزی گریان گەروویان ده‌گوشێت، ئه‌وانیش هێزی ده‌ربڕینی ڕاستیه‌كانی ئه‌و ڕۆژانه‌یان نییه.
به‌ڵێ! هاوڕێی چیاو ده‌شت، خۆشی و ناخۆشی، هه‌ڤاڵی ڕۆژه گه‌رم و سارده‌كانی شاهۆ، به‌فر و باران، ماندووبوون و ... هه‌رچی بڵێم و بنووسم، توانای وێناکردنی ته‌نیا یه‌ك چركه له‌و كاتانه‌ی كه له‌گه‌ڵ تۆ بووم، نییه. ئه‌و كاتانه‌ی كه هه‌مه لایه‌نه بوون و قه‌ت و قه‌ت له‌بیر ناكرێن.
به‌ڵێ! ئه‌و ڕوناهی بوو، كچی عه‌شق، كچی چیا سه‌ركه‌شه‌كانی ئارارات، ڕوناهی بوو به زیلان، ڤیان و شیلانی ڕۆژهه‌ڵات، ئه‌و شیرین بوو شیرینێك كه فه‌رهاده‌كه‌ی، وڵات و گه‌له‌كه‌ی بوو و له‌گه‌ڵ ئه‌وان په‌یمانی به‌ستبوو و ژیانێكی ئه‌به‌دی و مێژوویی له‌دوای خۆی به جێهێشت.
یادت هه‌میشه زیندوو و جاویدان هه‌ڤاڵی ڕۆژانی فه‌رامۆش نه‌كراو.