شەهلا محەمەدی

 

ناوەندی هەواڵ- ڕاپەڕینە شۆڕشگێڕەکانی ئەم دواییەی ئێران کە بە پێشەنگایەتیی ژنان دەستیپێکرد و زەمینەی گۆڕانکاری دیموکراتی لە هەموو جیهاندا خۆشکرد لە ساڵی ٢٠٢٢دا، ژنان بە شێوەیەکی سەرەکی لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و زۆربەی بەشەکانی جیهان بوون،  ساڵی ٢٠٢٣ بەردەوام دەبێت بەو دەستکەوتەی کە ساڵی ٢٠٢٢ لە دوای خۆی جێیهێشتووە، لە ساڵی ٢٠٢٣دا  ڕووی سیاسیی گەلی کورد و جوگرافیا و تەنانەت سەدەمین ساڵیادی لۆزانەوە کە بۆ دابەشکردنی کوردستانە گرنگە، بەم مانایە ئەوەی لە هەرێمدا ڕوو دەدات دەبێت بە شێوەیەکی جیاواز بخوێنرێتەوە لەگەڵ نزیکبوونەوەی ڕێککەوتننامەی لۆزان، دەوڵەتی تورک لە چەندین ڕووەوە هێرشەکانی بۆ سەر گاز و ئاو و کارەبا چڕکردۆتەوە.

 

"پێویستە سیستەمی دەوڵەت-نەتەوە بگۆڕدرێت"

بەسێ شاماری، ئەندامی پلاتفۆرمی نەتەوەیی ژنانی ئێران ڕایگەیاند، کە دەبێت ساڵی ٢٠٢٣ببێتە ساڵی چارەسەری لە چوارچێوەی هەموو کێشەکاندا، ئەوەش پێویستی بە چارەسەرە نەک تەنها بۆ گەلی کورد بەڵکو بۆ هەموو گەلانیش، بەڵکو مێژووی مرۆڤایەتیش کە بەسەر خەڵکی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا هاتووە،  بەداخەوە لەدوای ساڵی ١٩٢٣ وەشانی چەوسێنەری نەتەوەکان بەکارهات و لە ئاگری هەموو گەلانی نەتەوەپەرستدا دەستی بە سووتاندن کرد، سیستەمی پارە و سەرمایە ئەمڕۆ لە قەیرانێکی گەورەدا دەژی لە ئێران ئەو ڕاپەرینەی کە بە پێشەنگایەتیی ژنان دەستیپێکرد سیستەمی دەوڵەتی نەتەوە ئازادی ژیانی خۆی لە دەستدا، دوای ئەوەی حکومەت لە مەریوان و تاران شڵێر ڕەسوڵی و ژینا ئەمینی کوشت، لە شاری سلێمانی ناگیهان ئاکارسەل تیرۆر کرا، ئێمە لەم ڕۆژانەی دواییدا بووینە شاهیدی یەکێکی دیکە لە فەڕەنسا، جارێکی تر ئاگادارکراینەوە کە دەبێت کێشەی ئەم ڕووداوانە چارەسەر بکرێت ئەو هەنگاوانەی لە ساڵی ٢٠٢٢دا گیراونەتەبەر کۆماری ئیسلامیان لەناوبرد و پێویستە سیستەمی دەوڵەتی نەتەوە لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بگۆڕدرێت و هیچ ڕێگایەکی تر نییە، لە ماوەی ١٠٠ ساڵدا واتە لە دوای ساڵی ١٩٢٣هەموو مرۆڤایەتی بە تایبەتی بینیمان کە چەند فشار لەسەر ژنان هەیە".

 

"گەلی کورد هەمیشە دابەشبوونی ڕەتکردووەتەوە"

بەسێ شاماری، ئاماژەی بە ئەو ڕاپەڕینانە کرد کە لە ئێران بە پێشەنگایەتی ژنان بەردەوامە و وتی: "فشارەکان دوو هێندە بووە، ژنان حیجابی زۆرەملێیان سوتاندووە،  ئەمە دژ بە ئایین ناکرێت و دەبێت ئێمە ئامێرەکان بەباشی بخوێنینەوە ئەمە ڕاپەڕینێکی ٥ هەزار ساڵەی کۆیلایەتییە،  لە هەموو بەشەکانی جیهان بە تایبەتی لەو شوێنانەی کە گەلانی جیاواز سیستەمێکی سەرمایەدارییان هەیە و ئەوەی لە دەسەڵاتەکەیدا بەکاری دەهێنێت، ئەمە پەرتەش و بڵاوە بوو، لە یەکەم ڕۆژی حوکمی کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە گەلی کورد دەنگیان بە یاسایەک داو ئێستا دوای ٤٤ ساڵ خەڵکەکە جیاوازن و دەڵێن نەخێر".

 

"دەزانرێت کە گەلی دیموکراتی بەدیلە"

بەسێ شاماری تیشکی خستە سەر یەکڕیزیی گەلی کورد و وتی: "یەکێتی لە ناو خەڵکدا ئەوە نیشان دەدات کە رێگایەکی باشی تێکۆشانیان هەڵبژاردووە لە مەیدانەکاندا، ئەم تێکۆشانە لە زیندان و هەموو شوێنێک سەرەڕای کۆمەڵکوژی و فشار چوار مانگە بەردەوامە، هاوکات لەفەرەنسا خەڵاتی بوێری بەخشرایە ژینا ئەمینی و  ئەمڕۆ ئەوانەی لەبنەمادا ژینا ئەمینین لە فەرەنسا دەکوژرێن، ئەم ڕێککەوتننامەیە کە لە یەکگرتنی ژنان دەترسێت، بە نێودەوڵەتی بووە، هەرچەندە لە ئێرانیش پیشان دەدرێت سیستەمی سەرمایەداری ٥٠ ساڵە ناسراوە کە ئەڵتەرناتیڤەکە نەتەوەیی دیموکراتیکی ژنانە و دەیانەوێت بەهەموو توانایانەوە ئاستەنگی بۆ دروست بکەن".

 

"ژنان سیستەمی سەرمایەیان هەژاند"

بەسێ شاماری، بە دروشمی "ژن ژیان ئازادی" قسەی کرد و وتی: "لە ماوەی چوار مانگدا هیچ شوێنێک لە ئاستی نێودەوڵەتیدا نەمابوو بەبێ دروشمی "ژن ژیان ئازادی"، ئەم فەلسەفەیە لە ئێران وەڵامی ئەو پروپاگەندە سیاسییەی داوەتەوە کە شێوێندراوە و  سیستەمەکە بە قازانجی خۆی وەڵامی دایەوە بۆ ئەوەی بە پارە و سیستەمی سارد ڕێگری بکات، ئەم هێڵە و ئەم دروشمە ناوەندییە، تەنیا کوردستان و ژنانی ئێران و سیستان و بەلووچستان چیتر یەکگرتوو نین، لە هەمان کاتدا هەموو ژنانی جیهان یەکگرتوون و ژنان ئێستا داوای مافی هاوبەشی دەکەن، ئەم دروشمە ئەمڕۆ شۆڕشێکی عەقڵیی دروست دەکات و ئەمەش سیستمی سەرمایەداری هەژاندووە".

 

بەسێ شاماری تیشکی خستە سەر ئەو تاوانانەی کە تالیبان لە ئەفغانستان ئەنجامیان دەدات و وتی: "دەسەڵاتی تاڵیبان لەو وڵاتەدا لە یەکەم ڕۆژەوە هەتا ئێستا سنورداری لەسەر ژنانی ئەفغانی کردووە و ئازادی ژنانی سنووردار کراوە".

 

"یەکگرتنی زیاتر مەرجێکە"

بەسێ شاماری لە قسەکانیدا تیشکی خستە سەر ئامارەکانی کۆچبەران کە لە ساڵی ٢٠٢٢ لەلایەن نەتەوە یەکگرتووەکانەوە ڕاگەیەندرا و ڕایگەیاند کە زیاتر لە ١٠٠ ملیۆن دیاردەی کۆچکردن هەیە و وتی: "پێویستە لە ساڵی ٢٠٢٣هەنگاو بەرەو ئاشتی بنرێت ئەمساڵ نەک تەنیا پلاتفۆرمی نێونەتەوەیی ژنان، بەڵکو دەبێت هەموو ڕێکخراو و لایەنەکانی دیکە گرنگی بە ئازادی و یەکسانی و پاراستنی خواست بدەن، هەموو ئازادیخوازان و هەموو خەڵکیش لەناو یەکێتییەکەدا بن، پێویستە هەنگاوی پراکتیکی بگیرێتە بەر لە ساڵی ٢٠٢٣دا گرنگە کۆتایی بە سەدەی فشار و سەدەی هێرش و سەدەی مەرگ و پەیماننامەی لۆزان لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستدا بهێنرێت، لەبواری جیۆپۆلەتیکدا پێگەی ئێران گرنگ بوو گۆڕینی سیستەمەکە لەوێ واتە گۆڕینی سیستەمەکە لە سەرتاسەری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست و پاشان لە جیهاندا،  بە واتایەکی تر، ٢٠٢٣ دەکرێت بە ساڵێکی یەکلاکەرەوە دابنرێت کاتێک سیستەمی سەرمایە خۆی هۆشداری دەدات، بۆ ئەو مەبەستەش دەبێت دەزگاو ڕێکخراوەکانی وەک پلاتفۆرمی نێونەتەوەیی ژنان لە بەرنامەکانیاندا بێت بەتایبەتی ژنان و هەموو بەشەکانی کۆمەڵگە دەبێت هانی هۆشداری و کەسایەتی و هەوڵەکان بدەن بۆ گەشەپێدانی سیاسی و کۆمەڵایەتی".