رەجا حەمید ڕەشید

 

بەغدا-ژنانی چالاکوانانی عێراق جەختیان لە گرنگی بەشداری ژنان لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوو کردەوە. ژنان ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕن لە بونیادنانەوەو پێشخستنی کۆمەڵگەکاندا، هیچ پرۆسەیەکی دیموکراتی ڕاستەقینە تەواو نییە بەبێ بەشداری چالاکانەی ئەوان لە ژیانی سیاسیدا، جا چ لە ڕێگەی دەنگدان بێت یان خۆکاندیدکردن بۆ پۆستی گشتی.

 

کۆمەڵەی نیشتمانیی پێشەنگەکانی ژنانی عێراق ڕۆژی ١ی حوزەیران دانیشتنێکی هۆشیارییان لە بەغدا ئەنجامدا، تیایدا تیشک خرایەسەر گرنگی بەشداری ژنان لە هەڵبژاردنەکانی داهاتوو، ئەو ڕۆڵەی کە دەتوانن بیگێڕن لە داڕشتنی داهاتووی وڵاتدا. لە دانیشتنەکەدا چەندین ژنە چالاکوانی عێراقی ئامادەبوون.

 

نادیە فوئاد جەدوعە، ئەمینداری گشتی کۆمەڵەی نیشتمانیی پێشەنگەکانی ژنانی عێراق ڕایگەیاند، ئامانجی کۆمەڵەکە هۆشیارکردنەوە و پەروەردەکردنی ئەندامەکانیەتی لە بوارە جیاجیاکاندا، لەوانە پسپۆڕییە پیشەییەکان، کاری  دەستی بەناوبانگ، خانمانی ماڵەوە. جەختی لە گرنگی چوونی ژنان بۆ سەر سندوقەکانی دەنگدان و بەشداریکردن لە دەنگدان لە پێناو نیشتمان و بنیاتنانی دەوڵەتدا کردەوە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، ڕۆڵی ژنان لە پرۆسەی بەهێزکردنی دیمۆگرافیدا زۆر گرنگە، لە خێزانەوە دەستپێدەکات، دەچێتە چینی کرێکار و پیشەیی، دواجار دەگاتە بەشداری سیاسی. ژنان هەمیشە ڕۆڵێکی کارایان لە ناو ماڵ و کۆمەڵگەدا بینیوە، دەبێت بەردەوام بن لە پاڵپشتیکردنی پرۆسەی چاکسازی و گۆڕانکاری.

 

داوای هاندانی ژنان و گەنجان بۆ بەشداریکردن لە پرۆسەی هەڵبژاردن، چ بە دەنگدان یان خۆکاندیدکردن، بۆ بنیاتنانی دەوڵەتێکی دامەزراوەکان لەسەر بنەمای لێهاتوویی و سەروەری یاسا، دوور لە بیروبۆچوونی پیاوانە کە ڕەنگدانەوەی خواستەکانی کۆمەڵگەی مۆدێرن نییە. جەختی لەوە کردەوە کە ژنان توانای هەڵبژاردنی کاندیدی گونجاویان هەیە بۆ پۆستی گونجاو، ئەمە ڕۆڵی هۆشیارکردنەوە پێش هەڵبژاردنەکان دەکاتە شتێکی چارەنووسساز، بۆ ئەوەی ڕێگە خۆش بکات بۆ قۆناغێکی نوێی بنیاتنانی دەوڵەت لەگەڵ پێشەنگی نوێ و لێهاتوو لە هەردوو ڕەگەزەکە.

 

نادیە جەدوعە ستایشی ئەو جۆش و خرۆش و بەشدارییە گەورەیەی ژنانی ئامادەبوو کرد، چ لەڕووی ئامادەیی ئەوان بۆ بەشداریکردن لە هەڵبژاردنەکان، چ لەڕووی خۆکاندیدکردن بۆ پۆستەکان، جەختی لەوە کردەوە کە ژنان وەک هاوبەشی ناوەندی و لایەنگری حکومەت لە پرۆسەی بنیاتنانی نەتەوەدا دەمێننەوە.

 

مەروە شەمار، چالاکوانی مەدەنی، پێشەنگی ڕێکخراوی مرۆیی خەیرات الغد، جەختی لە گرنگی بەشداری ژنان لە پرۆسەی سیاسی کردەوە، کە ژنان مافی خۆیانە لە هەڵبژاردنەکاندا دەنگی خۆیان بدەن، بە چوون بۆ بنکەکانی دەنگدان، بەشداریکردن لە بڕیاردان بەشێوەیەکی کاریگەر بەشداری بکەن.

 

ئەزهار عەبدول زەهرە، بەرپرسی دەزگای خێرخوازی نور زەهرر بۆ چاودێریکردنی بێ دایکان و باوکان، ڕوونیکردەوە کە ژنان ڕۆڵێکی سەرەکی دەگێڕن لە کۆمەڵگەدا، بەو پێیەی نوێنەرایەتی بناغەی هەردوو خێزان و کۆمەڵگە دەکەن، وەک دایک و خوشک و ژن. دەبێت ئامادەیی بەهێزیان هەبێت لە هەڵبژاردنەکاندا، بە لەبەرچاوگرتنی پرۆسەی هەڵبژاردن بە پڕۆژەیەکی نیشتمانی و ئایندەیی کە بەشدارە لە بنیاتنانی بناغەکانی کۆمەڵگە و پێشکەوتنەکانی.