بەرژین کارا

 

مەخموور- لە ساڵی ١٩٩٠دا لە شارەکانی باکووری کوردستان، دەوڵەتی داگیرکەری تورکیا سیاسەتێکی بەهێزی لە دژی کوردەکان پەیڕەو کرد و پاسەوانی گوندەکانی بەسەردا سەپاند، لە ئەنجامی ئەم سیاسەتی توندوتیژی و سەپاندنی پاسەوانانی گوندەکان، هەزاران هاوڵاتی لە شوێنەکانی خۆیان کۆچیان کردووە و گواستراونەتەوە بۆ باشووری کوردستان، دوای گۆڕینی چەندین کامپ، بەم دواییانە لە ساڵی ١٩٩٨ لە کامپی پەنابەرانی شەهید ڕۆستەم جودی (مەخموور) نیشتەجێ بوون، لەو ڕۆژەوەی کە لەم کامپە نیشتەجێ بوون و تا ئەمڕۆش هێرشەکانی دەوڵەتی داگیرکەری تورکیا و هاوبەشەکانی پەدەکە لەسەریان بەردەوامە، لەو هێرشانەدا ژمارەیەکی زۆر کەس گیانیان لەدەستداوە و ژمارەیەکی زۆریش بوونەتە خاوەن پێداویستی تایبەت.

 

بە دەرفەتەکانی خۆیان پەروەردە دەبینن

لە ڕووبەڕووبوونەوەی هێرشەکانی دەوڵەتی تورکیا، لە ساڵی ٢٠١٩ ەوە، پەدەکە گەمارۆی بەسەر کامپەکەدا سەپاندووە و هاتوچۆی دانیشتوانی کامپەکە سنووردار کراوە، سەرەڕای ئەم هێرشانە لەلایەن دەوڵەتی تورکیاوە و ئەو بەربەستانەی کە لەلایەن پەدەکەوە دانراون، دانیشتوانی کامپەکە خۆیان ڕێکخستووە، لەو ڕۆژەوەی کە دامەزراوە، کامپەکە پەیوەندی بە نەتەوە یەکگرتووەکانەوە هەیە، بەڵام نەتەوە یەکگرتووەکان بەرپرسیارێتییەکانی جێبەجێ ناکات، دانیشتوانی کامپەکە کۆمیتەیەکیان پێکهێناوە لەگەڵ دەرفەتەکانیان، ئەو کۆمیتەیە بە سیستمی پارادیگمی نەتەوەی دیموکراتیکی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان کاری پەروەردەیی دەکات، لەو سیستەمەدا هەزاران خوێندکار دەرچوون.

 

٥ خوێندنگەی دایک، چوار خوێندنگەی سەرەتایی، دوو ناوەندی و یەک خوێندنگەی ئامادەیی هەیە لە کامپی پەنابەرانی شەهید ڕۆستەم جودی مەخموور کە ساڵی نوێی خوێندن تێیدا دەستیپێکردووە، لە مەخموور نزیکەی سێ هەزارو ٥٠٠ خوێندکار و ١٥٠ مامۆستا هەن، بەپێی سیستمی پەروەردەی مەخموور، کۆنفرانسەکانی لیژنەی پەروەردەی خۆبەڕێوەبەری و لیژنەی پەروەردەی گشتی هەر دوو ساڵ جارێک بە جیا بەڕێوە دەچێت و بەڕێوەبەری نوێ هەڵدەبژێردرێت.

 

مامۆستا بێریڤان کایا، هاوسەرۆکی پێشووی کۆمیتەی پەروەردەی مەخموور، ، سیستمی ڕاهێنانی کامپەکەو ساڵی نوێی پەروەردەی بۆ ئاژانسەکەمان هەڵسەنگاند.

 

بواری پەروەردە یەکێک بوو لە بوارەکانی بەرخۆدان

بێریڤان کایا لە سەرەتای قسەکانیدا باسی لە زەحمەتی دانیشتن لە سیستمی پەروەردە لە کامپی مەخموور کرد و وتی: لە ساڵانی ١٩٩٤ەوە، سیستمی پەروەردەی کامپەکە بە شێوەیەکی سیستماتیکی لە دەرفەتی سەختدا دامەزراوە، وتیشی: بێگومان وەک پەروەردەی مەخموور، ئەو پڕۆسانەی کە تێپەڕیوون لە زۆر ڕووەوە سەرکەوتنێکی گەورەیان بەدەستهێناوە لە ڕووبەڕووبوونەوەی بارودۆخی سەخت و کەموکوڕییەکانی ئێستادا، بە تایبەتی، دەتوانین بڵێین کە دەستکەوتی گەورە لە زمانی کوردیدا بەدەستهاتووە، هەزاران خوێندکار خوێندنیان لەو خوێندنگەیەدا تەواو کردووە لەو کامپە جیاوازانەی کە تێیدا بوون، تەنانەت هەندێک لە خوێندکارەکانمان لە زۆرێک لە زانکۆکانی هەرێم خوێندوویانە و لە پیشە جیاوازەکاندا سوودیان هەبووە.

 

"سیستمی جیهانی ئەمڕۆ خوێندکاران لە تێگەیشتن لە ژیان دوور دەکاتەوە"

بێریڤان کایا وتی: سەرەڕای سەختییەکانی ئەمڕۆ لە پەروەردەدا، ئاستەنگی سەرەکی جیاواز هەیە، ئەو سیستمە جیهانییانەی ئەمڕۆ لە تەکنیک و تەکنەلۆژیادا دەیبینین، بە تایبەتی ئامانجیان بەئامانجکردنی سیستمی پەروەردەی ئەمڕۆیە و ڕێگری لە قوتابیانی ئێستا دەکەن لە بیرکردنەوە و تێگەیشتن لە ژیان، سیستمێکی لەبیرکراو سیستمێک دروست دەکات کە تێیدا خوێندکارەکان تەنها دەتوانن لەبیری بکەن و وەک ڕۆبۆتێک تێپەڕن، واتە، لە ڕووی تێگەیشتن، ناسینەوەی و ژیاندان بە زانست، سەرمایەداری پڕۆسەیەکی گەشەپێداوە کە کاریگەری لەسەر گەنجان کردووە لە هەموو لایەکەوە، ئەمەش بەزۆری لەلایەن سیستمی پەروەردەوە جێبەجێ دەکرێت.

 

"کاریگەرییەکی گەورەی تەکنەلۆژیا لەسەر خوێندکاران هەیە"

بێریڤان کایا لە هەڵسەنگاندنەکانیدا تیشکی خستە سەر کاریگەری تەکنەلۆژیا لەسەر خوێندکاران و وتی: خاڵێکی دیکە کاتێک کەسێک سەیری ئەو تەکنەلۆژیایە دەکات کە لە کامپەکەدا هەیە کاریگەری لەسەر دەبێت، بەتایبەتی کاتێک سەیری منداڵان دەکەین لە تەمەنێکی بچووکدا فێری بەکارهێنانی تەکنەلۆژیا دەبن، ئەمەش دەیانخاتە ژێر کاریگەری مۆبایل و ئینتەرنێتەوە بێگومان کاریگەرییەکی گەورەی لەسەر خوێندکاران هەیەو دەبێتە هۆی ئەوەی کە خوێندکارەکانمان لەو جیهانە دوور بکەونەوە کە تێیدا دەژین، لەم بارەیەوە، هەندێک لاوازی هەیە لە نێوان مامۆستایان و خێزانەکان بۆ پەروەردەکردنی منداڵان.

 

"ئەمساڵ کۆنفڕانسەکان بەرهەمدار بوون"

بێریڤان کایا کۆنفڕانسی پەروەردەیی ئەمساڵی بەبیرهێنایەوە و وتی: وەک دەزانرێت هەر دوو ساڵ جارێک پەروەردەی مەخموور کۆنفڕانس ڕێکدەخات، کۆنفرانسەکانی ئەمساڵ دەتوانین بڵێین بەرهەمدار بوون، هەردوو لایەنی سیستمەکە باسیان لە لاوازییەکانی ئێستای خوێندکارەکانمان کردووە، پێویستە پەروەردەی مەخموور بە چ ئاڕاستەیەک دەوڵەمەند بکرێت. لێرەدا هەردوو سیستمی پەروەردەی کامپەکە نوێ دەکرێنەوە و بەڕێوەبەرایەتی پەروەردە نوێ دەکرێتەوە و هەروەها یاسای دوو ساڵی ئێستا نوێ دەکرێتەوە، بەڵام چەند بڕیارێکی نوێ دەدرێت و ئەو بڕیارانە ڕێکخراون، پێم وایە بڕیارەکانی ئەمساڵ لە کۆنفڕانسەکان و ئەو گفتوگۆ گرانبەهایانەی کە ئەنجام دەدرێن، سوودی بۆ خوێندکاران و خێزانەکانیش دەبێت.

 

"سیستمی پەروەردەمان لەسەر بنەمای پارادایمی نەتەوەی دیموکراتیک بونیاد نراوە"

بێریڤان کایا ڕایگەیاند کە ڕێگری پەدەکە بۆ کامپەکە زۆرترین کاریگەری لەسەر پەروەردەی خوێندکاران هەبووە و وتی: لە ساڵی ٢٠١٩ەوە گەمارۆیەک لەسەر کامپەکە هەیە و ئەم ڕێگایە زۆرترین کاریگەری لەسەر خوێندکارەکانمان هەبووە، حکومەتی هەرێم زانکۆکانی لە خوێندکارەکانمان قەدەغە کردووەو خوێندکارەکانمان ئەم دۆخە وەک هەڕەشەیەک بۆ سەر خۆیان دەبینن، لەو ساڵەوە سەدان خوێندکارمان لە زانکۆ دابڕاون.

 

وتیشی: گەڕان بەدوای جێگرەوەی جیاوازدا ئەنجامدرا، بەڵام زۆرترین شت کە گەیشتینە ئەنجامەکە لەم کۆنفرانسانەدا ئەوە بوو خۆمان وەڵامی خوێندکارەکانمان دەدەینەوە، پێویستە خوێندنگە پیشەییەکان و ئاستی پەروەردە لە پەیمانگاکەدا بەهێز بکرێت، ئەو بەشە پیشەییانەی کە هەر کرێکارێک دەتوانێت خۆی بەگوێرەی سوودی خۆی دەرببڕێت و پیشەیەکی نوێی هەبێت، بە دڵنیاییەوە ئەمە هیوایەکە بۆ خوێندکاران و هەروەها جێگرەوەیەکە بۆ سیستمەکانی دەوروبەری، چەندین ساڵە دەڵێین کە ئەو پەروەردەیەی ئێمە لە کامپەکە دابینی دەکەین پەروەردەیەکە لەسەر پارادایمی نەتەوەی دیموکراتیک، خۆیان ڕێکخست و لە هەمان کاتدا لەگەڵ بیرۆکەیەک بۆ ناسینەوەی خۆیان و سروشتی خۆیان و ئازادییەکانیان، واتە ئێمە بناغەیەکی بەهێزمان هەیە بۆ پەروەردەمان.

 

"ساڵی نوێی خوێندن بە بەشداری سێ هەزارو ٥٠٠ خوێندکار دەستیپێکرد"

لە کۆتایی قسەکانیدا، بێریڤان کایا داوای لە خێزانەکانی خوێندکارەکان کرد کە منداڵەکانیان هانبدەن بۆ پەروەردەکردن و وتی: بەم شێوەیە کاری فراوان دەستیپێکردووە، ساڵی نوێی خوێندن بە بەشداری سێ هەزارو ٥٠٠ خوێندکار دەستیپێکرد بە دڵنیاییەوە، لەوانەیە ئەمە زیاد بکات لە کاتێکدا تۆماری منداڵان و داواکارییە نوێیەکانی خوێندکاران بەردەوام دەبن، چونکە تازە چووینەتە ساڵی نوێی پەروەردەوە، لەم بارەیەوە، لە مەخموور کاری فراوان هەیە لە بواری پەروەردەدا، داوا لە هەموو خێزانەکانی خوێندکارەکانمان دەکەین کە یارمەتی منداڵەکانیان بدەن لە سیستمی پەروەردەدا و منداڵەکانیان لەو سیستمە سەرمایەدارییەی ئێستا دوور خستووەتەوە.