ناوەندی هەواڵ

 

ڕفاندن و تەقەکردن و هەڕەشەی توندوتیژی سێکسی ژنانی پەنابەری ڕۆهینگیا ناچار دەکەن لە ترسدا بژین، زۆرجار ڕێگریان لێدەکات لە ماڵەکانیان دەربچن بۆ ئەوەی دەستیان بە خزمەتگوزارییە گرنگەکان بگات.

 

ژنان ٪٥٢ی زیاتر لە ٩٠٠ هەزار پەنابەری ڕۆهینگیا لە میانمارەوە پێکدەهێنن کە لە کەمپەکانی ناوچەی کۆکس بازاڕی بەنگلادیش دەژین کە گەورەترین شوێنی نیشتەجێبوونی پەنابەرانی جیهانە، سەرەڕای هەڕەشە بەردەوامەکان لە سەر ژنانی بەنگلادیش، ئەو پارە نێودەوڵەتییەی کە پێشکەشکارانی یارمەتی و دەسەڵاتدارانی بەنگلادیش پشتی پێدەبەستن بۆ پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری بۆ ژنان و پشتگیریکردن لە قوربانیانی دەستدرێژی و توندوتیژی جێندەری بەشێوەیەکی بەرچاو کەمبووەتەوە.

 

ئۆکسفام و تیمی وڵاتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە بەنگلادیش هەموویان بە ڕۆژنامەی مرۆیی نوێیان ڕاگەیاندووە کە لە دوای داگیرکردنی ئۆکرانیا لەلایەن ڕووسیا لە شوباتی ٢٠٢٢ەوە بەخشینەکان خاوبوونەتەوە، لەکاتێکدا خزمەتگوزارییەکانی دیکە لە کاتی پەتای کۆرۆناوە پچڕاوە.

 

بەرپرسی باڵای بەرپرسی کەمپەکان، کۆمیساری فریاگوزاری و گەڕاندنەوەی پەنابەران ڕایگەیاندووە: نەبوونی پشتیوانی نێودەوڵەتی شتەکان قورستر دەکات لە کاتێکدا حکومەتی بەنگلادیش بەردەوامە لە بەرەنگاربوونەوەی ئاستی بەرزی توندوتیژی جێندەری و زیادبوونی تاوانکاری لە کەمپەکان.

 

لەسەر بنەمای ئامارە بڵاوبووەکان سەربازی و پۆلیس و میلیشیا ناوخۆییەکان لە کۆتاییەکانی ساڵی ٢٠١٧دا لانیکەم ٦٧٠٠ کەسیان کوشت و دەستدرێژی سێکسییان کردە سەر نزیکەی ١٨ هەزار ژن و ئاسایش لە کەمپەکاندا لە دوو ساڵی ڕابردوودا تێکچووە.

 

یەکێک لە هۆکارەکانی پەرەسەندنی ناسەقامگیرییەکە، بەرزبوونەوەی توندوتیژیی باندەکان بووە لە کەمپەکاندا، ڕاپۆرتێکی مانگی شوباتی وەزارەتی بەرگری بەنگلادیش ڕایگەیاندووە، لە نێوان ساڵانی ٢٠٢١ بۆ ٢٠٢٢ ٦٤ کوشتن لە کەمپەکاندا ڕوویداوە، بە ئاماژەدان بە ١١ گروپی چەکدار، لەنێویاندا سوپای ڕۆهینگیا یاخیبووی ئاراکان و ڕێکخراوی هاوپشتی ڕۆهینگیا.

 

توندوتیژی جێندەری و هاوسەرگیری زۆرەملێ لە مێژە لە شوێنە قەرەباڵغ و فراوانەکانی نیشتەجێبوونی پەنابەران باو بووە و نزیکەی ٢٦ کیلۆمەتری چوارگۆشە دەگرێتەوە و بە بەردەوامی ڕاپۆرتەکان باس لە ڕفاندنی کچان و ژنانی ڕۆهینگیا دەکەن.

 

دوای ماوەیەکی کەم لە دەستپێکردنی هاتنی پەنابەران لە کۆتاییەکانی ساڵی ٢٠١٧، تیمی وڵاتی نەتەوە یەکگرتووەکان لە بەنگلادیش تۆڕێکیان دامەزراند بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی پرسی پێشێلکاری و دەستدرێژی سێکسی کە ئێستا زیاتر لە ١٥٠ ڕێکخراوی ئەندامی لەخۆدەگرێت کە لە کەمپەکاندا کاردەکەن.