مەدینە مامەدئۆغڵو

 

ئامەد-غوربەتەلی ئەرسۆز، یەکەم بەڕێوەبەری پەخشی گشتی ژنانی تورکیا، لەو ڕۆژەی گیانی لەدەستدا لە ٧ی تشرینی یەکەمی ١٩٩٧ەوە  لێرەدا، بە پێنووسەکەی، ژیانی پڕ لە خەبات و بەرخۆدانی ئیلهام بە ڕۆژنامەنووسانی ژن دەبەخشێت، لە ساڵی ٢٠١٤ەوە وەک ڕۆژی ڕۆژنامەنووسی ژنانی کورد ناسێندرا، ژنانی ڕۆژنامەنووسی کورد کە سەرەڕای هەموو جۆرە فشار و دژوارییەک لە گەڕان بەدوای ڕاستییەکاندا کۆڵ نادەن، ئەمڕۆ دامەزراندنی کۆمەڵەی ژنانی ڕۆژنامەنووسی میزۆپۆتامیا لە ئامەد ڕادەگەیەنن.

 

بێریڤان ئالتان، سەرنووسەری ئاژانسی میزۆپۆتامیا دەربارەی ئەو کۆمەڵەیەی کە تیشک دەخاتە سەر پێشێلکردنی مافەکانی ژنانی ڕۆژنامەنووس قسەی بۆ کردین.

 

"ژنانی ڕۆژنامەنووس تێکۆشان بۆ ڕاستییان خستووەتە ئەستۆی خۆیان"

بێریڤان ئاڵتان ئاماژەی بەوەکرد، بە تایبەتی هەڵبژێردراوە بۆ پێکهێنانی کۆمەڵەکە لە ٧ی تشرینی یەکەم و وتی: ئەم ڕۆژەمان هەڵبژاردووە بۆ میراسی غوربەتەلی ئەرسۆز،  ژنانی ڕۆژنامەنووس چەندین ساڵە لەو بوارەدا کار دەکەن، کاتێک دەڵێین غوربەتەلی ئەرسۆز، خەباتی ژنان، ڕۆژنامەوانی ژنان و کاری ژنان لە نەریتی ڕۆژنامەگەری ئازاددا بەبیردەهێنینەوە، لە تورکیا ئەمڕۆ ڕۆژنامەگەری واتە خەبات دژی هەموو جۆرە فشارێک، گەڕان بەدوای ڕاستیدا، ئەو کەسانەی کە باری ڕاستییان لەسەر شانیان هەڵگرت، ڕۆژنامەوانی ئازاد و ڕۆژنامەنووسی ژن بوون.

 

"ساڵەکان تێپەڕین، خەبات و فشار کۆتایی نەهات"

بێریڤان ئاڵتان ڕایگەیاند، میراسی ئەو ڕۆژنامەنووسانەی کە بۆ ڕاستی تێدەکۆشن بەردەوامە، هەرچەندە کات تێپەڕیوە، بەڵام ئەم فشارە کەم نەبووە، وەک پێشەنگایەتی ژنان بەرەنگاری فشاری زیاد لە پێویست دەبنەوەو وتی: غوربەتەلی ئەرسۆز، ناگیهان ئاکارسەل، کە ساڵی ڕابردوو کوژرا، و هاوڕێ ڕۆژنامەنووسییەکانی دیکەمان پێشەنگی ژنانن کە تیشک دەخەنە سەر زمانی ژنان، ڕاستی ژنان و تێڕوانینی ژنان سەبارەت بە کۆمەڵگەو بەم شێوەیە زمان و ڕەنگی ژنان بە هەواڵەکانیان دەبەخشن، ئەمڕۆ هەوڵ دەدەین بەردەوام بین لەسەر میراسی ئەم پێشەنگانە. کاتێک سەیری ئەوە دەکەین، لە ساڵانی نەوەدەکاندا چەندین کوشتنی بێ ڕوونکردنەوە هەبوون، لەو ساڵانەدا کرێکارانی ڕۆژنامەوانی ئازاد بەرەنگاری ئەم کۆمەڵکوژییە و هەموو جۆرە هەڕەشەیەک بوون، چەند ساڵێک تێپەڕی، بەڵام فشار لەسەر ئەم گەڕانە بۆ ڕاستی هەرگیز کۆتایی نەهات، جارێکی دیکە ڕۆژنامەنووسان لە دژی فشارەکانی حکومەت تێدەکۆشن، کاتێک سەیری ئەم گەڕانە دەکەین بۆ ڕاستی و مێژووەکەی، دەبینین کە بە پرۆسەیەکی زۆر سەختدا تێپەڕیوە.

 

"ژنانی ڕۆژنامەنووس ڕووبەڕووی هەراسانکردن و فشار دەبنەوە لەلایەن دەسەڵاتی دادوەرییەوە"

بێریڤان ئاڵتان ڕایگەیاند، ژنانی ڕۆژنامەنووس بەهۆی ئەم هەواڵانەوە هەراسان دەکرێن و دەستگیر دەکرێن، "دیجلە موفتوئۆغڵو هەم ڕۆژنامەنووسی ژن، هەم هاوسەرۆکی DFG یە کە پارێزگاری لە مافەکانی ژنانی ڕۆژنامەنووس دەکات، کاتێک سەیری ئەوە دەکەین کە دیجلە ئەمڕۆ چی کردووە، زۆر بە ڕوونی تێدەگەین بۆچی دەستگیرکراوە.، لە تورکیا هەوڵ دەدرێت بۆ ڕێگەگرتن لە ژنانی ڕۆژنامەنووسی کورد لە کاری ڕۆژنامەوانی و ڕێگریکردن لە هاوکارییان، ئەمڕۆ ئەو ڕۆژنامەنووسانەی کە ڕاپۆرتی پێشێلکردنی مافەکانی هاوڵاتیان دەدەن و بە وێنەگرتنیان ڕاپۆرت بڵاودەکەنەوە، هەندێک جار بۆ چەند مانگێک و ساڵ زیندانی دەکرێن، سەدان نموونە هەیە بۆ ئەمە، بەڵام دەتوانم نزیکترین نموونەی هاوڕێی ڕۆژنامەنووسمان عەبدولڕەحمان گۆک بێنمەوە، عەبدولڕەحمان ئەمڕۆ لە زینداندایە بەهۆی گرتنی وێنەی کەمال کورکوت کە لەلایەن پۆلیسەوە کوژرا، بەداخەوە ئەم ژمارەیە لە زیادبووندایە، سەرەڕای دەستگیرکردنەکان، فشار لەسەر ژنانی ڕۆژنامەنووس لە ناوچەکە بەردەوامە، دەیانەوێت لە ڕێگەی هەراسانکردنی دادوەرییەوە بێدەنگ بکرێن.

 

"ئێمە دەنگی کۆمەڵگەین"

بێریڤان ئاڵتان ئاماژەی بەوەدا، ژنانی ڕۆژنامەنووسی کورد هەم لە بواری هەواڵ و هەم لە بواری ڕۆژنامەگەریی ژناندا هۆشیاری و شۆڕشێکی گەورەیان لە بواری ڕۆژنامەگەریی ژناندا دروستکردووە، ئەم کارە لەلایەن بەشێکی زۆری کۆمەڵگەوە وەک نموونە وەرگیراوە، وتیشی: ئەمڕۆ، کاتێک نموونەی ئایشەنور ئەسلان دەهێنینەوە، ئەو دەستگیرکرا بەهۆی لێدواندان لەسەر پرۆسەی ئاژاوە لە تورکیا، ڕۆژنامەوانی لە تورکیا زۆر قورسە، بەڵام کاتێک دێینە کوردستان، دەبینین کە ئەم فشار و بەربەستانە زۆر زیادیان کردووە، لە چاوی ئەواندا، لەبەردەم ڕۆژنامەنووساندا، هەم کوردبوون و هەم ژنبوون هۆکارێکە بۆ ئەوەی فشارەکان زیاد بکەن، لێرەدا بەدوای ڕاستییەکاندا دەگەڕێین، شوێنکەوتووی ئەو پێشەنگانەین کە چەندین ساڵە خەبات بۆ ئەوە دەکەن، ئێستا پێنووسەکەمان لە دەستی ئێمەدایە، بە ڕای گشتی دەنگی ئەو هاوڵاتیانە ڕادەگەیەنین کە مافەکانیان پێشێل کراوە لە کۆمەڵگەدا و دەیانەوێت دەنگیان ببیسترێت، بابەتی گەڕان بەدوای ڕاستییەکان لێرەوە دێت، ئەمڕۆ ئەو ڕاستییە نیشان دەدەین کە هەندێک کەس نایبینن و هەندێکیش نایانەوێت بیبینن.

 

"تێکۆشانمان لەگەڵ کۆمەڵەکە فراوانتر دەکەین"

بێریڤان ئاڵتان ڕایگەیاند، زۆر بە پەرۆشن سەبارەت بە کردنەوەی کۆمەڵەکە و لە کۆتایی قسەکانیدا وتی: هەروەک چۆن هاوڕێکانمان لە ساڵانی نەوەدەکاندا باری ئەم خەباتەیان لە دژی فشارو کۆمەڵکوژییەکان هەڵگرت، ئێمەش هەوڵ دەدەین باری ئەم خەباتەیان لێ وەربگرین، ٧ی تشرینی یەکەم ڕۆژێکی زۆر گرنگە بۆمان، بۆ فراوانکردنی ئەم خەباتە، ئەو ڕۆژە کۆبوونەوەیەک دەبێت، بە دوو هەستەوە پێکەوە دەژین، زۆر بە پەرۆشین و سەرەڕای هەموو شتێک، زۆر سوورین، هێزی خۆمان لە ئیرادەی خۆمان و پێشەنگایەتی و سووربوونی خۆمان وەردەگرین.