سوزان بوسعیدی

 

بەیروت-ڕووداوە خوێناوییەکانی شاری سوەیدای سووریا کە چەند ڕۆژێکی خایاند، لەگەڵ پێشێلکاریی ڕاستیەکانی دژ بە ژنان لەوان ڕفاندن و دەستدرێژی و کۆیلەکردن بوو، لەناو ڕەشبوونەوەی ڕاگەیاندنیەکان سەبارەت بە ڕادەی پێشێلکارییەکان، گیانی سەدان هاوڵاتی مەدەنیشی برد.

 

لە ١٢ی تەمووزەوە سوەیدا شاهیدی یەکێک لە خراپترین شەپۆلەکانی توندوتیژی تائیفی بووە لە ماوەی ساڵانی ڕابردوودا، لەوانە کۆمەڵکوژی و لەسێدارەدان و سووتاندنی ماڵ و دزی و سەدان کوژراو و برینداری بەجێهێشتووە، بەپێی ئاماری سەرەتایی ڕوانگەی سووری بۆ مافەکانی مرۆڤ، هەزار و ٣١١ دانیشتووی ئەو شارە بە بەڵگەوە کوژراون کە ١٩٦ کەسیان لە مەیدانەکەدا لەسێدارە دراون، هەروەها ژنان کەوتوونەتە بەر هێرش، لەوانە کۆیلەکردن و ڕفاندن و دەستدرێژیکردنە سەر ژنان.

 

هەرێمەکە شاهیدی ڕەشبوونەوەی بە ئەنقەستی ڕاگەیاندن بووە سەبارەت بە ڕادەی قوربانییەکان و ئەو پێشێلکاریانەی کە ئەنجامدراون، بەتایبەتی دژی ژنان، ئەمەش بەهۆی ئەو چەواشەکارییە کۆمەڵایەتییەی کە بە خێزانەکانیانەوە بەستراوەتەوە و خواستی دانیشتوانی ناوچەکە بۆ پاراستنی کەرامەتیان دەگەڕێتەوە، سەرەڕای ئەم نهێنییە، تۆڕی کۆمەڵایەتی هەواڵی ڕووداوێکی دڵتەزێنی بڵاوکردەوە کە سێ ژنی بنەماڵەی مەزهەر تێیدا بەشداربوون، تووشی هێرشێکی چەکداری بوون و دواتر کوشتنیان لە شەقامەکەدا، هەردوو ئەنجومەنی نیشتمانی بۆ مافەکانی مرۆڤ و ڕوانگەی مافی کەمینەکان لە سووریا ناوی ژمارەیەک ژن و منداڵی ونبووی دروزیان بەڵگەدار کرد کە کۆی گشتییان ٨٠ کەیس بوو.

 

هەروەها قەیرانی مرۆیی لە چوارچێوەی گەمارۆدانی سیستماتیکی بۆ سەر شارەکە خراپتر بووە و داوای هاوکاریی بەپەلەی مرۆیی لەنێوان نەبوونی پێداویستییە سەرەتاییەکانی وەک کارەبا و ئاو و کەمی خۆراک و دەرمان و شیری منداڵان و ڕەشبوونەوەی ئینتەرنێتی لێکەوتووەتەوە، ئەمەش بووە هۆی ڕەشبوونەوەی بەرچاوی هێرشە بەردەوامەکان.

 

"ئەو ململانێیانەی سووریا شاهیدی بووە، ناوخۆ نەبوون"

سەبارەت بەو ڕووداوە خوێناویانەی کە لە سوەیدا ڕوویاندا، مەروە فەقیە وتی: بە درێژایی مێژووی هاوچەرخ، شاهیدی ئەو گروپانە بووین کە شەڕی هەمووان دەکەن، ئامانجیشیان تەنها دروزەکان نییە، بەڵکو هەموو هاوڵاتییەکی ئازاد بەرگری لە خاک و شەرەفەکەیان دەکات.

 

سۆزان زەهرەدین، پەنابەرێکی سوورییە لە لوبنان، جەختی لەوە کردەوە کە گەلی سووریا بەبێ گوێدانە پێکهاتەکەیان، ئاواتەخوازن بۆ ئاشتی، ئەو ململانێیانەی کە سووریا شاهیدی بووە، هەرگیز ناوخۆی نێوان کەسوکار یان هاوڵاتیانی هەمان وڵات نەبووە، بەڵکو دەرئەنجامی دەستێوەردانەکانی دەرەکی بووە.

 

"هاوڵاتیانی سوەیدا بەوپەڕی چاوەڕوانییەوە چاوەڕوانی ئاشتین"

دانا ڕەزوان، ئەکادیمیست لە زانکۆی ئەمریکی لە بەیروت ڕایگەیاند، ئامۆزاکەی و هاوژینەکەی و منداڵەکانی لە سوەیدا کوژراون، ماڵەکەیان هێرش کرایە سەر و دزی لێکرا و لە ناوەوە لەگەڵیاندا سووتێنران، ئامۆزاکەم داکۆکیکاری ئاشتی بووە، لە کاتی نائارامییەکاندا میوانداری ٦ خێزانی کردووە، شوێنی حەوانەوە و هەلی کاریان بۆ دابینکردووە، بەبێ ئەوەی شارەکەی بەجێبهێڵێت و هێرش بکاتە سەر کەس.

 

جەختیشی لەوە کردەوە کە هاوڵاتیانی سوەیدا تامەزرۆی ئاشتین و پێکەوە ژیانیان لەگەڵ ئەوانی تر خۆشدەوێت، ئەوانەی دەکوژرێن لە شارەکانیان کوژراون نەک لە دەرەوەی شارەکانیان، ئەمەش ڕەنگدانەوەی خواستی سەقامگیری و ئاشتییە.

 

پرسیاری کرد: بۆچی ناتوانین بە ئاشتی پێکەوە بژین؟، تەنها شتێک کە ئێمە داوای دەکەین پێکەوەژیان و بەرپەرچدانەوەی ململانێیە، بۆ ئەوەی وڵاتێکی یەکگرتوو بین، بە دەستێک یەکگرتوو بین، چونکە ململانێ بەرەو ئێمە دێت و ئێمەش بەدەستیەوە دەناڵێنین، دەبێت هەموو پێکهاتەکانی گەلی سووریا دابنیشن و گفتوگۆ بکەن و دژی دوژمنانی مرۆڤایەتی یەکبگرن، هیچ ئایین و پەیامێک ناڵێت کە براکەت بکوژە، سەریببڕە، و بیسووتێنێت، با ئایین لە دڵماندا بێت، مرۆڤایەتی سزادار بێت و هەموومان پێکەوە بژین.

 

"دەبێت کۆمەڵکوژییەکان بوەستێن"

حەنان ئەبو نەجم ئەو کۆمەڵکوژییانەی کە لە سوەیدا ڕوودەدەن، شەرمەزاری کرد، بە لەبەرچاوگرتنی ئەوەی کە ئەوانەی هێرشەکان ئەنجام دەدەن پەیوەندییان بە هیچ پێکهاتەیەکەوە نییە، ئەو ژنە بە "ئەندامی بێبەزەیی داعش" پێناسەی کردوون، بێتاوانی ئیسلام لەم کارانە دووپاتکردەوە کە مرۆڤایەتی و ڕەحمیان تێدا نییە، وەک لە فێرکارییەکانیدا هاتووە، داوای لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و لیژنەکانی مافی مرۆڤ و ڕاگەیاندنەکان کرد دەستبەجێ ڕێوشوێن بگرنەبەر، دەبێت ڕاستییەکان بە وردی ڕاپۆرت بکرێن بۆ سنووردارکردنی ململانێ و وێرانکاری، داوای کۆتاییهێنان بەو کۆمەڵکوژییانەی کرد کە گیانی کەسانی بێتاوان لە سوەیدا دەکوژن.