ناوەندی هەواڵ

 

ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ لێدوانەکانی فایزە هاشمییان شەرمەزار کرد و ڕایانگەیاند، کە ڕاپۆرتە بەڵگەدارەکانی ئەشکەنجەدان، مامەڵەی خراپ و ڕەتکردنەوەی چاودێری پزیشکی بۆ زیندانییەکان پشتگوێ خستووە، داوای پشکنینی سەربەخۆی زیندانەکان دەکەن.

 

کورتە ڤیدیۆکە لە دەزگاکانی ڕاگەیاندنی هێزە ئاسایشییەکانی ڕۆژهەڵاتی کوردستان و ئێران بڵاوبووەوە، کە تیایدا ڕاگەیاندراوێکی فائزە هاشمی، ڕۆژنامەنووس و ئەندامی پێشووی ئەنجومەنی ئێران، تیایدا وتی: زیندانی ژنانی ئێڤین وەک هۆتێلێک وایە و پێویستی زۆری تێدایە، دواتر ئەم فیدیۆیە لە پلاتفۆرمە فەرمی و نافەرمییەکان و هەروەها لە تۆڕی کۆمەڵایەتیدا بڵاوکرایەوە، کاردانەوەی زۆری بەدوای خۆیدا هێنا، بەتایبەتی لەنێو زیندانیانی سیاسی پێشوو و خێزانەکانیان.

 

"کاردانەوەکانی زیندانیان و ڕەخنەگرانی سیاسی"

کۆمەڵێک لە زیندانیانی سیاسی پێشوو لەگەڵ چالاکوانانی مافی مرۆڤ و ماڵپەڕەکانی تۆڕی کۆمەڵایەتی کە پشتیوانی لە دەستگیرکراوەکان دەکەن، پێناسەکردنی زیندانی ئێڤینیان بە "هۆتێل" ڕەتکردەوە، هەڵوێستی خۆیان لەسەر بنەمای چەندین ڕاپۆرت دانا کە ئەشکەنجەدان، ڕەتکردنەوەی چاودێری پزیشکی و فشارە ئاسایشییەکانی بەردەوام لەناو زیندانەکەدا بەڵگەدار بوون، ئەم پێناسەیەیان بە هەوڵێکی دەسەڵاتداران بۆ "فریودانی" ڕاستەقینە زانی.

 

هەروەها ئەو چالاکوانە ژنانەی کە ئەزموونی دەستبەسەرکردنیان هەبووە، جەختیان لەوە کردەوە، کە گێڕانەوەی باو بە هیچ شێوەیەک "ڕەنگدانەوەی" ئەزموونەکانیان نییە، ئەمەش ئاماژەیە بۆ ئەوەی کە بڵاوبوونەوەی لە ڕێگەی دەزگایەکی ڕاگەیاندنی نزیک لە ئامێری ئاسایشیەوە هیچی تر نییە لە "پڕوپاگەندە" کە ئامانج لێی ڕەتکردنەوەی تۆمەتەکانی پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤە.

 

ئەم کاردانەوەیانە لە چوارچێوەیەکدا دێن کە ڕەخنەگران لە مێژە تیشکیان خستۆتە سەر، بەرپرسان هەندێک جار هەوڵیان داوە وێنەیەکی ئایدیالیزەکراوی زیندانەکان بخەنەڕوو بە ڕێکخستنی سەردانی هەڵبژێردراو یان پەخشکردنی ڕاپۆرتی ستراکتۆرکراو- پراکتیکێک کە زیندانیانی سیاسی و گروپەکانی مافی مرۆڤ پێشتر بە "نمایشکردنی هێز" پێناسەیان کردووە.

ڕەخنەگران ئاماژە بەوە دەکەن، کە بڵاوکردنەوەی ئەم جۆرە ڤیدیۆیانە لەلایەن کەسایەتییە دیارەکانی ناو بنەماڵەی دەسەڵاتدارەوە دەتوانێت کاریگەری دوو ڕووی هەبێت، کە ناڕەزایەتییە مەدەنییەکان بێلایەن دەکات و یاسای بە سیستەمی زیندانەکانی ئێستاش دەدات.

 

"فائزە هاشمی و چوارچێوەی سیاسی لێدوانەکانی"

فائزە هاشمی، ئەندامی پێشووی پەرلەمان و کچی سەرۆککۆماری پێشووی ئێران، لە ساڵانی ڕابردوودا چەندین جار سەبارەت بە بارودۆخی زیندانەکان نووسیویەتی و بە ئاشکرا لەگەڵ زیندانیانی سیاسیدا ناکۆک بووە، بۆیە پێویستە هەندێک لە بۆچوونەکانی ئێستای لە ژێر ڕۆشنایی ئەم مێژووەدا سەیر بکرێت، هەندێک لە ڕاپۆرت و شیکارییەکان ئاماژە بەوە دەکەن، کە هەڵوێستەکانی هەندێکجار ڕەخنەی کۆمەڵێک زیندانی دژبەری حکومەتیان لێکەوتووەتەوە و ناوبەناو دووبەرەکی لەناو ئۆپۆزسیۆندا دەرکەوتووە، سەرەڕای ئەوەش ڕەخنەگران وتیان بەبێ گوێدانە ناکۆکییە ناوخۆییەکان، "بلۆکی دەسەڵات" و داڕشتنی گێڕانەوەی فەرمی سەبارەت بە زیندانەکان نابێت ڕاستی پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤ ئاڵۆز بکات.

 

بۆچی ڕەخنەگران بە "پڕوپاگەندە" ناوی دەبەن؟

چاودێرانی ئۆپۆزسیۆن سێ هۆکاری بۆ پۆلێنکردنی ڤیدیۆکە بە "پڕوپاگەندە" دەهێننەوە: لەلایەن دەزگایەکی میدیاییەوە بڵاوکراوەتەوە کە مێژووی پەیوەندییەکی نزیکی لەگەڵ ئامێری ئاسایشدا هەیە، "گومان لەسەر بێلایەنی گێڕانەوەکە دروستکردووە"، چەندین بەڵگەنامە و ڕاپۆرتی سەربەخۆی پێشووی زیندانی ئێڤین و ناوەندەکانی دیکەی دەستبەسەرکردن "لەوانەش گەواهی زیندانیانی سیاسی و ڕاپۆرتی ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤ" ئاماژە بە ئەشکەنجەدان، ڕەتکردنەوەی چارەسەری پزیشکی گونجاو و دەستبەسەرکردنی درێژخایەن لە ژێر بارودۆخی سەختدا دەکەن، بڵاوکردنەوەی وتەی "هۆتێل" لەلایەن ئەندامێکی بنەماڵەی دەسەڵاتدارەوە دەتوانێت ئاماژەیەک بێت، چ لە ئاستی ناوخۆیی و چ لە ئاستی نێودەوڵەتیدا، بۆ لادانی تۆمەتە نێودەوڵەتییەکانی پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ دژی زیندانییەکان.

 

"میدیا و کاریگەرییە یاساییەکان"

پەخشی سەرەتایی ئەم ڤیدیۆیە لە تۆڕە دەوڵەتییەکان دوو گێڕانەوەی ناکۆکی بەهێزتر کرد، لایەنگرانی حکومەت بە "سەلماندنی بارودۆخی دروست" پێناسەییان کردووە، لەکاتێکدا نەیاران و بنەماڵەی زیانبەرکەوتووەکان بە هەوڵێکی سیستماتیکی بۆ شاردنەوەی بەڵگەکانی پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ سەیریان کردووە.

 

پارێزەرانی سەربەخۆ وتیان بە لەبەرچاوگرتنی ئەو ڕاپۆرت و بەڵگەنامە زۆرانەی کە ئاماژە بە فشاری دادوەری و ڕەتکردنەوەی چاودێری پزیشکی و پراکتیزەکردنی تۆڵەسەندنەوە لە زیندانەکاندا دەکەن، بڵاوکردنەوەی لێدوانی هەڵبژێردراوی کەسایەتییەکی دیار کە مێژووی زیندانیکردنی هەیە بە هۆکاری دیکە نابێت وەک بنەمایەک بۆ بڕیاردان لەسەر دۆخی گشتی زیندانەکان بەکاربهێنرێت.

 

لەلایەکی دیکەوە، سێ چالاکوانی سیاسیی ژن- پەخشان عەزیزی، وریشە مورادی و زەهرا شەهباز تەباری- لە زیندانەکانی ئێراندا سزای لەسێدارەدانیان بەسەردا دەسەپێندرێت، بەخشان عەزیزی و وریشە مورادی ئێستا لە زیندانی ئێڤین زیندانی کراون.

بەشێکی زۆری چالاکوانانی مافی مرۆڤ و زیندانیانی سیاسی پێشوو پێیان وایە کە ڤیدیۆی ئەم دواییە "ڕاپۆرتێکی بێلایەن" نییە، بەڵکو بەشێکە لە گێڕانەوەیەک کە ئامانج لێی کەمکردنەوەی سکاڵای گشتی بەڵگەدار و ڕاپۆرتە نێودەوڵەتییەکانە، جەخت لەوە دەکەنەوە کە باشترین وەڵام لەلایەن حکومەتەوە بریتییە لە دابینکردنی ڕوونی و ڕێگەدان بە چوونە ناوەوەی سەربەخۆ بۆ زیندانەکان و کۆتاییهێنان بە سیاسەتی ئازادکردنی زیندانییەکان بە پاڵنەرە سیاسییەکان و چارەسەرکردنی ڕاپۆرتەکانی پێشێلکردنی مافەکانی مرۆڤ، نەک بەرهەمهێنان و بڵاوکردنەوەی ئەو گرتە ڤیدیۆییانەی کە تێڕوانینێکی هەڵبژێردراو بۆ ڕاستی دەخەنە ڕوو.