ناوەندی هەواڵ

 

بەپێی توێژینەوەیەکی نوێ کە لە ئێرلەندای باکوور ئەنجامدراوە، ٪ ٧٥ی کچانی تەمەن ١٦ ساڵان لانیکەم جارێک لە ژیانیاندا تووشی هەراسانکردنی سەر شەقام بوون و لە هەر پێنج ژن چواریان پێش تەمەنی ٢٠ ساڵی بۆ یەکەمجار تووشی توندوتیژی سێکسی بوون.

 

بەپێی ئەم توێژینەوەیە لە مانگی یەکی ساڵی ٢٠١٣ تا مانگی حوزەیرانی ٢٠٢٣ نزیکەی سێ مانگ جارێک ٤٢ ژن لە ئیرلەندای باکوور کوژراون.

 

ئەم توێژینەوەیە کە لەلایەن توێژەرانی ئێرلەندییەوە ئەنجامدراوە، سەرنجی زیاتری بۆ پێویستی فێرکردنی کارامەیی ژیان و پەیوەندی تەندروست و ڕێزدار ڕاکێشاوە و ڕایگەیاندووە، کە پێویستە گەنجان بەشداری بکەن لە پەرەپێدانی بەرنامەی پەروەردەیی بۆ پەیوەندییە سۆزداری و سێکسییەکان بۆ قوتابخانەکان.

 

بە سەرنجدان بەوەی کە ئێرلەندای باکوور تاکە بەشە لە بەریتانیا کە لە ئێستادا ستراتیژی تایبەتی EVAWG "کۆتاییهێنان بە توندوتیژی دژی ژنان"ی نییە، خزمەتگوزاری شارستانی ئەم وڵاتە بەرنامەیەکی لە ژێر ناوی "چوارچێوەی ستراتیژی" پێشکەش بە پەروەردە و ڕێکخراوەکانی تری پەروەردەیی، دادوەری و پەیوەندیدار بە ژنان کردووە.

 

چوارچێوە پێشنیار کراوەکە ئامانجی "کۆمەڵگەیەکی گۆڕاوە کە تێیدا ژنان دوور لە هەموو جۆرەکانی توندوتیژی و دەستدرێژی و زیانگەیاندن لەسەر بنەمای جێندەری بژین".

 

جین برادی، بەرپرسی خزمەتگوزاری شارستانی ئێرلەندای باکوور، وتی: "کۆتاییهێنان بە توندوتیژی دژی ژنان و کچان یەکێکە لە ئاستەنگە قورسەکانی ئەمڕۆی کۆمەڵگاکەمان و بە دڵنیاییەوە یەکێکە لە گرنگترین ئاستەنگەکان."

 

ئەم بەرنامەیە بۆ مامەڵەکردن لەگەڵ توندوتیژی دژی ژنان، توندوتیژی چەندین ڕەفتار دەگرێتەوە وەک: ژنکوژی ڕۆژانە، زیانگەیاندن بە نۆرمەکانی کۆمەڵایەتییەوە تا دەگاتە ڕەفتاری نەخوازراوی زیانبەخش و تاوانە تاوانکارییە گەورەکان، بەپێی ئەم چوارچێوەیە، ئەم جۆرە پراکتیزانە "بە زۆری بەڵام بە تەنیا نا" لەلایەن پیاوانەوە ئەنجام دەدرێن.

 

هەروەها لە بەرنامە پێشنیار کراوەکەدا هاتووە کە زۆرێک لە خراپ بەکارهێنان و زیانەکان هەرگیز ڕاپۆرت ناکرێت، بۆیە ئەوەی ڕاپۆرت دەکرێت "تەنها نوکی شاخێکی سەهۆڵینە".

 

پێشنیار دەکرێت ٢٢ کردار لە ساڵی یەکەمدا لە بەرنامە پێشنیار کراوەکەدا جێبەجێ بکرێت

لەنێو ئەم ڕێوشوێنانەدا دەتوانرێت باس لە دانانی کۆمەڵەیەک بکرێت بۆ "بڕیاردان لەسەر چۆنیەتی فێرکردنی پەیوەندییە تەندروست و ڕێزدارەکان لە قوتابخانە"، بەڵام ڕێبازی ئێرلەندای باکوور لە ژمارەیەک ڕاپۆرتی ئەم دواییەدا ڕەخنەی زۆری لێ گیراوە.

 

هەروەها کۆبوونەوەیەکی ڕاوێژکاری کە پێشتر سەبارەت بە ستراتیژی EVAWG بەڕێوەچوو، گەیشتە ئەو ئەنجامەی کە چاکسازییەکان لە بەرنامەی پەروەردەیی بۆ پەیوەندییە سۆزداری و سێکسییەکان، دەبێت لە بەرنامەی کاردا بن.

 

ئەم پلانی کارە هەنگاوە یەکەمەکانی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان لە ناوەندەکانی خوێندن و شوێنی کاردا لەخۆگرتبوو و دەریخست کە بۆ باشترکردنی ئەو خزمەتگوزارییانەی پێشکەش بە قوربانییەکان دەکرێت، پێویستە شیکارییەک بۆ ئامادەکارییە سەرەتاییەکان بکرێت، کە بریتییە لە زیادکردنی متمانەی قوربانییەکان بە سیستەمی دادوەری.

 

ئەزموونێکی زەبربەخشی دادپەروەری

لەنێو ئەو ڕێوشوێنانەی لە چوارچێوەی ستراتیژی ئەم توێژینەوەیەدا خراوەتەڕوو، فێرکردنی پەیوەندییە تەندروستەکانە بۆ منداڵان لە ساڵانی سەرەتایی ژیانەوە و کارکردن لەگەڵ گەنجان بۆ دروستکردنی پەروەردەییەکی تەندروست بۆ پەیوەندییە سۆزداری و سێکسییەکان.

 

لەم بەڵگەنامەیەدا هاتووە: "گەنجەکانمان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان ڕووبەڕووی پەیامی نەرێنی دەبنەوە"، ئەو چەمکانەی کە ژنان بە نرخێکی کەمتر دەزانن و هەروەها مەیلی پۆرنۆگرافی لە تەمەنێکی بچووکەوە زیاد دەکەن، جگە لەوەش گەشەی کاریگەرەکانی ئۆنلاین کاریگەری نەرێنی قووڵی لەسەر پیاوانی کۆمەڵگا هەیە و کاریگەری لەسەر تێڕوانینەکانیان بۆ ژنان هەیە.

 

لەم بەڵگەنامەیەدا هاتووە کە ڕێکخراوەکانی گەنجان و ڕێکخراوە ئایینی و وەرزشییەکانیش پیاوان لە بەرنامەکانی مامەڵەکردن لەگەڵ توندوتیژی دژی ژنان بەشدار بکەن.

 

زۆرێک لە قوربانییەکان ئەزموونی خۆیان لەگەڵ سیستەمی دادوەریدا بە زەبربەخش وەسف کردووە و ئەزموونی وەک "پێشکەشکردنی بەڵگە لە ڕێوشوێنی دژایەتیکردن و لێکۆڵینەوە تەقلیدییەکاندا"یان هەبووە، بۆیە زۆرێک لە قوربانییەکان پێیان باشە هەرگیز تێکەڵ بە سیستەمی دادوەری تاوانکاری نەبن.

 

لە نێوان ستراتیژییە پێشنیار کراوەکانی تردا دەتوانین ئاماژە بە ناسینەوەی کەسانی کاریگەر بکەین بۆ دروستکردنی گۆڕانکاری لە هەڵوێستی گشتی کۆمەڵگادا، ئەم چوارچێوەی توێژینەوە و پلانی کارکردنە بە هاوکاری لەگەڵ کۆمەڵێک ڕێکخراوی بەرفراوان دادەڕێژرێت، لەوانەش ڕێکخراوەکانی داکۆکیکاری ژنان و دەزگاکانی سەرچاوە و گەشەپێدانی ژنان، ڕاوێژکاری سەبارەت بە چوارچێوە و پلانی کارکردن تا ٣ی تشرینی یەکەم بەردەوام دەبێت.