ناوەندی هەواڵ

 

هەموو ساڵێک لە ٢٥ی تشرینی دووەم، جیهان ڕۆژی جیهانی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان بەڕێوەدەبات، لەم ڕۆژەدا ژنان پابەندبوونی خۆیان بۆ درێژەدان بە خەبات لە دژی هەموو جۆرەکانی توندوتیژی و هەڵاواردن دووپات دەکەنەوە، بانگەوازی خۆیان بۆ یەکسانی زیاتر و کۆمەڵگەیەکی دادپەروەرانەتر نوێ دەکەنەوە.

 

بەبۆنەی ڕۆژی جیهانی نەهێشتنی توندوتیژی دژی ژنان، کۆردیناسیۆنی کۆنگرەی ستار ڕۆژی ٢٥ی تشرینی دووەم ڕاگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و تیایدا هاتبوو: ئەمڕۆ خوشکە بوێرەکانمان لەبیرە کە لەڕێگەی خەباتیان لەدژی دەسەڵاتدا، میراسێکی بەرخۆدان و قوربانیدانیان بە میراس بۆ کردین، هەروەها ئەوە هەوڵەکانیان بوو کە بووە هۆی هەڵبژاردنی ئەم ڕۆژە وەک ڕۆژی خەبات دژی توندوتیژی، بە ئیلهام وەرگرتن لە نموونەی ئەم ژنە خەباتکارانە و خودی مێژوو، هەموو پاڵەوان و شەڕڤانان و پێشەنگەکانمان لەبیر ناکەین، وەک ڕۆزا لۆکسمبۆرگ، ساکینە جانسز، شیلان کۆبانێ، سۆسەن بیرهات، یوسرا، لێمان، ئارین ماکو، گوڵستان تارا، هێرۆ بەهادین، هەزاران ژنانی تێکۆشەری دیکە کە ناویانمان نەهێناوە، هەروەها هەوڵەکانمان دوو هێندە دەکەین بۆ پاڵپشتیکردنی دۆزیان.

 

لە ڕاگەیەندراوەکەدا ڕوونیکراوەتەوە کە وەک کۆنگرەی ستار لەسەر میراسی بەرخۆدانی ئەو کەسانە پێشکەوتووین و گەشەمان کردووە کە قوربانییان لە پێناو ئازادیدا داوە، میراسی خەبات و بەرخۆدانیان پاراستووە و ئەمڕۆش بە هەموو دەسەڵاتی سیاسی و کۆمەڵایەتی و ئابووری کە لەبەردەستماندایە خەباتێکی بێهاوتای دژی ئایدیۆلۆژیای جیهادی توندڕەو ئەنجام دەدەین، هەروەها عەقڵیەتی زاڵ لە بیست و یەکەمدا سەدە هێرشی زۆری کردووەتە سەر کۆمەڵگە، وێنەی ژن وەک ئاماژەیەک بۆ ئەمە بەکاریهێناوە، ئێمە ئەم هێرشە بە شێوەیەکی ڕاستەوخۆ و جەستەیی و دەروونی و سیاسی دەبینین، لە ڕۆژین کابایش و گوڵستان دۆکو و نارین کورانەوە تا ئشنا خەسرەو و لە ژینا ئەمینیەوە بۆ ژنانی کەنارەکانی سووریا و تەنانەت ژنانی سوەیدا.

 

ئاماژە بەوە کراوە، کە تەنها لەمساڵدا سەدان ژن کوژراون، لەگەڵیدا گەشەکردنی دەسەڵات و ڕێکخستنی ژنان، هێرشە سیستماتیکییەکان زیادیکردووە، لە سووریا ئەو ڕژێمەی دەستی بەسەر دەسەڵاتدا گرتووە، سیاسەتێکی ڕاستەوخۆ پەیڕەو دەکات کە ژنان دەکاتە ئامانج و بێدەسەڵاتیان دەکات، ئەمەش بە ڕوونی لەو یاسایانەدا دیارە کە بە پێچەوانەی ئیرادەی ژنان دەردەچن، هەروەها ئەمەش لە نەبوونی بەشداری ژنان لە سیاسەت و کایەکانی دیکەی ژیاندا ڕەنگ دەداتەوە، لەو فشارانەی کە ڕووبەڕوویان دەبێتەوە سەبارەت بە بزووتنەوە و جل و بەرگەکانیان، لە سووریا ئەمڕۆ عەقڵیەتێکی سەدەی ناوەڕاست زاڵە، لە لایەک سیستەمی دەسەڵاتداری سەربەخۆمان هەوڵدەدات لە ڕێگەی خەبات و توانای بۆ ڕزگارکردنی ژنان، لە لایەکی دیکەوە ڕژێمێک کە لەلایەن جیهادیستەکانەوە بەڕێوەدەبرێت، هەوڵدەدات زیاتر ژنان لە کۆمەڵگە ژێردەستە بکات و داببڕێت.

 

جەخت لەوە کراوەتەوە لەماوەی چەند ساڵی ڕابردوودا دەسەڵاتداران سەرنجیان خستۆتە سەر لێبوردەیی ئایینی و هەڵاواردنی ڕەگەزی بۆ قووڵکردنەوەی هەڵاواردنی هەنووکەیی لەسەر بنەمای ڕەگەزی، توخمەکانی ئیسلامی توندڕەو ڕۆڵێکی بەرچاویان لەم کارەدا هەبووە، لە ئەفغانستان تاڵیبان هەر لەبەر ئەم هۆکارە هەتەشەی لە سوریا دامەزراند و ڕێگەی بۆ فراوانبوونی خۆشکرد، ئەمڕۆ لە ژێر ئەو تەڤگەریانەدا، ئیرادەی ژن تا ناوەڕۆک دەچەوسێنرێتەوە، بێ ناسنامە و بێ ئیرادە دەمێنێتەوە و ژنانیش تیرۆر دەکرێن بۆ ئەوەی لە ماڵەکانیان دەرنەچن، ئەگەر ژنان ڕێکخراو نەبن، ناچار دەبن ملکەچی یاساکانیان بن، له باره ی ژنانی سوەیدا و که ناراوه کانی سووریادا، به ڕوونی بۆمان دەرکووتووەکە ژنانی ناڕێکخراوە ڕووبرڕووی چی دەبن، وەک ژن دەبێ لەوە تێبگەین کە هیچ دەوڵەتێک پشتیوانی لە ئازادی ژن ناکات، هیچ دەوڵەتێک نایەوێت ژنان دەزگایان هەبێت، ئەمەش لە نموونەکانی ئەم ناوچانەدا بە تایبەتی ئەمساڵ دیار بووە.

 

ئاماژە بەوەشکراوە، ئەو پێشێلکارییانەی لە سوەیدا بەسەر ژناندا دەچن، هەروەها کوشتن و ڕفاندن و فرۆشتنی ژنان لە کەناراوەکانی سووریا، نوێنەرایەتی شەرمەزارییەک دەکەن کە جیهان پەڵەی پێدەدەن و پەڵەیە لەسەر هەموو مرۆڤایەتی، تەنانەت لە بەرامبەر ئەم تاوانانەشدا، ئەو ژنانەی ئەو کارانە ڕەتدەکەنەوە، دەبێت توڕەیی خۆیان دەرببڕن و بە زۆر ڕووبەڕوویان ببنەوە، بێدەنگییش شەرمەزارییە، کەمتر مەترسیدار نییە، بەکارهێنانی وزەکانمان لە کار و خەباتدا، ئەنجامێکی بەرجەستە و ڕاستەقینە بەدەست دەهێنێت.

 

کۆردیناسیۆنی کۆنگرەی ستار لە ڕاگەیاندراوی کۆتاییدا، ڕایگەیاند، لەم پڕۆسەیەدا دووپاتیدەکەینەوە کە ئێمە وەک ڕێکخراوەکانی ژنان نوێنەرایەتی گەورەترین و بەهێزترین وەڵام دەکەینەوە بۆ دەسەڵات، لەم ڕۆژەدا وەک ڕێکخراوەکانی ژنان یەکدەگرین بۆ ڕاگەیاندنی هەڵوێستێکی یەکلاکەرەوە دژی ڕژێمی ڕەگەزپەرست، ئێمە وەک ژنانی سووریا درک بەوە دەکەین کە یەکڕیزیمان ڕێگای چارەسەری کۆتاییە، با یەکبگرین بۆ بونیادنانی کۆمەڵگەیەکی یەکگرتووی دیموکراتیک بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستێکی دیموکراتیک و کۆتایی بە توندوتیژی سیستماتیک بهێنین.