ناوەندی هەواڵ

 

ڕێكخراوی خۆراك و كشتوكاڵی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان ناسراو بە "فاو" لە راگەیەندراوێكدا بڵاویكردووەتەوە، بەهۆی بەهێزترین شەپۆلی گەرما لە ماوەی ٤٠ ساڵی ڕابردوودا، هاوکات لەگەڵ کەمی ئاوی کتوپڕ لە ڕووباری فورات، عێراق دووچاری وشكبوونی زۆنگاوەكان بووە، بەخێوکەرانی گامێش و جوتیاران و ماسییەکان زۆرێکیان ناچارن ماڵەکانیان بەجێبهێڵن و بە شێوەیەکی سەرەکی کۆچ بکەن بۆ سەڵاحەدین و نەجەف و کەربەلا و بابل لە بەشی ناوەندی عێراق و شارەکانی دیکە، ئەمەش لەپێناو دابینکردنی ئاوی خواردنەوە و خۆراک و کاردا دەکەن.

 

لە ٧ی تەمموزی ٢٠٢٣، تیمی پڕۆژەی FAO-MOA ڕاپۆرتێکیان پێشکەش کرد، ڕیسان موحسین زیگەر، ئەندامی تیمەکە، ڕاگەیاند کە ئاستی ئاوی ڕووباری فورات تەنها ٥٦ سانتیمەترە و لەناو زەریاکاندا لە سفرەوە بۆ ٣٠ سانتیمەترە، هەروەها ٩٠% وشکبوون.

 

دکتۆر چێدیلی کایولی، پسپۆڕی ئاژەڵداری باڵای فاو لە عێراق وتی: لە ئێستادا ئاژەڵەکان بەهۆی بەدخۆراکییەوە دەناڵێنن و هەندێکیش بەهۆی ئاوی سوێرەوە دەمرن لە زەوییە نزمەکاندا، بارودۆخەکە پێویستی بە کرداری خێرا و بڕیاردەرانە هەیە.

 

بەپێی زانیارییەکانی تیمی ناوچەی FAO-EU-MOA، بۆ چارەسەرکردنی کەمی ئاو لە زەوییەکان و باشترکردنی دەستگەیشتن بە ئاو بۆ گامێشەکان، دەستپێشخەرییەکی حکومی پێشنیاری درێژکردنەوەی کەناڵ و ڕووبارەکان کراوە کە ئاو بە زۆنگاوەکان دەگەیەنن، بەڵام بەهۆی کەمی ئاوەوە، هیچ ئاوێک نەگەشتووەتە ڕووباری فورات بۆ بەرزکردنەوەی ئاستی ئاو، لە ئێستادا سەرچاوەی ئاوی بەردەست تەنها بۆ مەبەستی خواردنەوە تەرخان دەکرێت، ئەمەش ئاڵنگارییەکانی بەخێوکەرانی گامێش و ئیکۆسیستمی زۆنگاوەکان قورس دەکات.

 

ڕێکخراوی فاو لە عێراق داوا لە هەموو لایەنە پەیوەندیدارەکان دەکات کە یەکگرتوو بن لە ڕۆحی هاریکاری و سووربووندا، تا بە وریاییەوە کاربکرێت بۆ پاراستنی زەوییەکان و بەرەنگاربوونەوەی گۆڕانی کەشوهەوا و دڵنیابوون لە خۆشگوزەرانی نەوەکانی ئێستا و داهاتوو کە پشت بەو سەرچاوانە دەبەستن.