حەنان حارت

 

مەغریب-سەرەڕای ئەو دەستکەوتانەی کە ژنان لە مەغریب بەدەستی دەهێنن، هێشتا ڕێگایەکی دووریان ماوە بیبڕن، چونکە هەوڵدەدەن هەموو یاسا جیاکارییەکان بگۆڕن و هەموو ئەو کردارانە نەهێڵن کە ژنان بێزار دەکەن، بۆ بەدەستهێنانی یەکسانی و یەکسانی، کە هێشتا بەدی نەهاتووە.

 

سەعیدە واعد، ئەندامی سەندیکای کرێکاران جەختی لەوە کردەوە کە یەکسانی ڕەگەزی مافێکی بنەڕەتی مرۆڤە و ٨ی ئادار وێستگەیەکە بۆ جەختکردنەوە لەسەر هەموو داواکارییەکان، وتیشی: ڕۆژی جیهانی ژنان دەرفەتێکە بۆ کۆکردنەوەی ئەوەی لە بواری بەرگریکردن لە مافەکانی ژنان بەدەست هاتووە و چی بکرێت بۆ بەدەستهێنانی پێگەی ڕاستەقینەی ژنان.

 

"قەیرانی ئابووری کاریگەری لەسەر ژنان هەیەو کارەکانیان لەدەستداوە"

سەبارەت بە کاریگەری قەیرانی ئابووری لەسەر ژنان، وتی: ناکرێت باس لە بارودۆخی ژنان لە هەرێمەکەدا بکرێت کە دابڕاوە لە قەیرانی جیهانی و کاریگەرییەکانی لەسەر ژنان، چونکە ئەوانن کە لە کاتی قەیرانەکاندا کاریگەرییان لەسەرەو ژمارەیەکی زۆر لە کرێکاران کارەکانیان لەدەستداوە، بەرگریکردن لە مافەکانی ژنان تەنها بۆ ٨ی ئادار سنووردار نییە، بەڵکو خەباتێکە بەدرێژایی ساڵ لە هەموو وێستگەکاندا، سەرەڕای ئەمە، لەم ڕۆژەدا هەوڵ دەدەین داواکارییەکان نوێ بکەینەوە، کە گرنگترینیان مافی یەکسانی و چێژ وەرگرتن لە هەموو ئەو مافانەیە کە سەرچاوەیەکی جیهانییان هەیە و پەیوەندییان بە پەیماننامە نێودەوڵەتییەکانەوە هەیە.

 

سەعیدە واعد ئاماژەی بەوەشکرد، ئێستا داوا لە حکومەتەکان کراوە کە پەیماننامەکە پەسەند بکەن و لەگەڵ یاسا نیشتمانییەکاندا بگونجێت، چونکە ئەمە یەکەم ستانداردی یاسایی نێودەوڵەتی بوو کە ئامانجی پاراستنی ژنان بوو لە شوێنی کارەکانیان وتیشی: پەیماننامەی ١٩٠ کۆمەڵێک بڕگەی جۆراوجۆری توندوتیژی دژ بە ژنان لە شوێنی کاردا لەخۆ دەگرێت، هەموو ئەو هەوڵانەی کە لەلایەن یەکێتییەکان و ڕێکخراوەکانی مافی مرۆڤەوە ئەنجام دراون لە چوارچێوەی بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی بە هەموو شێوەکانیەوە دێت.

 

کار بۆ گۆڕینی چەند یاسایەک دەکرێت

بوشرا عەبدو، پارێزەری مافەکانی مرۆڤ بوچرا ئاماژەی بەوەکرد، مەغریب وەک وڵاتانی دیکە ، ئەنجامەکانی مافەکانی ژنان هەڵدەسەنگێنێت کە بە کوێ گەیشتووە، ئەمساڵ ڕۆژی جیهانی مافەکانی ژنان لە مەغریب هاوکات دەبێت لەگەڵ چەندین وۆرکشۆپ و گفتوگۆی کراوە لەناو کۆمەڵگەدا بۆ گۆڕینی چەند یاسایەک بۆ بەرەوپێشبردنی مافەکانی ژنانی مەغریب بۆ گەیشتن بە یەکسانی ڕاستەقینە لە نێوان ژنان و پیاواندا، هیوادارین ئەم وۆرکشۆپانە هەنگاوێک بگرنەبەر بۆ بەدەستهێنانی مافەکانی ژنان، بزووتنەوەی ژنان و مافەکانی مرۆڤ و حیزبە سیاسییەکان توانیویانە لە ماوەی ساڵێکدا کار بکەن بۆ ئەوەی داواکارییەکانیان لەسەر هەموارکردنی یاسای خێزان دابنێن و هەمووان چاوەڕێی یاسایەکی نوێ دەکەن کە وەڵامی خواستی مەغریبیەکان بداتەوە و ئەو پێگەیە بدات بە ژنان کە شایەنین.

 

وتیشی: هەروەها ئاڕاستەیەک هەیە بەرەو گۆڕینی یاسای سزادان و داکۆکی  دەکرێت بۆ هەموارکردنەوەی یاسای ١٠٣/١٣ لەسەر بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان. یاسای سزادان زۆر کۆنە و هێشتا لەگەڵ دەستووری مەغریب یان پەیماننامە نێودەوڵەتییەکاندا هاوسەنگ نەکراوە، کۆمەڵێک کەلەبەری تێدایەو لاوازی پاراستنی ژنانی نیشان داوە، یاسایەک پێویستە بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دیجیتاڵی، بەتایبەتی لەو کاتەوەی کە چەندین حاڵەت لەم دواییانە تۆمارکراون.

 

 هەروەها داواکارییەکی دیکە هەیە پەیوەست بە چالاککردنی ڕاستەقینەی یاسای کرێکارانی ماڵەوە کە لە هەژاری و لاوازیدا دەژین و بەبێ ماف کار دەکەن، ئەمڕۆ کاتی چالاککردنی ڕاستەقینەی ئەم یاسایەیە و ڕۆڵی چاودێریکردن و چالاککردنی ئەم یاسایە بە پشکنەری کار بدات.

 

بوشرا عەبدو داوای هەموارکردنەوەی یاسای نەتەوەیی کرد بە بەخشینی ڕەگەز بە بیانییەکان، بەتایبەتی ئەوانەی هاوسەرگیرییان کردووە، بۆ ئەوەی ئەو منداڵانەی لە ئەنجامی ئەو هاوسەرگیرییەوە لەدایک دەبن هەمان مافی منداڵی باوکانی مەغریبیان هەبێت، بەتایبەتی بۆ ئەو بیانیانەی کە بۆ چەندین ساڵ لە مەغریب ماونەتەوە.

 

"مافەکانی ژنان لە چەمکی یەکسانیی ڕەگەزییەوە گۆڕاوە بۆ چەمکی نەهێشتنی جیاکاری"

بەجات رازی، چالاکوانی مافەکانی پێی وایە ئەو دەستکەوتانەی ئەمڕۆ لە بەرژەوەندی ژناندا بەدەست هاتوون ئەنجامی خەباتی بزووتنەوەی ژنانن لە سەرانسەری جیهاندا، بەڵام ڕاستییەکە هێشتا تاڵە و ژنان لە ناوچەکەدا هێشتا ئازار دەچێژن، مافەکانی ژنان لە چەمکی یەکسانیی جێندەرییەوە گۆڕاوە بۆ چەمکی نەهێشتنی جیاکاری دژ بە ژنان بۆ بەرەنگاربوونەوەی توندوتیژی دژی ژنان، سەرەڕای باشتربوونی بارودۆخی ژنان بە بەراورد لەگەڵ ڕابردوودا، کۆسپی کۆمەڵایەتی، کولتووری، یاسایی هەیە.

 

٨ی ئاداری بە "ڕۆژی خەبات و بەردەوامبوونی خەباتی ژنان لە پێناو ئەو مافانەی بەدەستیان هێناوە" پێناسە کرد، چونکە یادی ئەو ڕۆژەیە کە هەزاران کرێکاری ژن لە شاری نیویۆرک دژی جیاکاریی کرێ بارودۆخی کارکردن کرد کە ناچارکرابوون کار بکەن خۆپیشاندانیان کرد، هەروەها یادی ڕۆژێکی مێژووییە کاتێک ژنان هاتنە دەرەوە بۆ خۆپیشاندان دژی کەرامەتی ژنان، لەم ڕۆژەدا یادی خەباتی دەکرێتەوە، هەروەها بۆنەیەکە بۆ یادکردنەوەی داواکارییەکانی ژنان و بەرزکردنەوەی دەنگیان بۆ ناڕەزایەتیدان بەو یاسا و کردارە جیاکارییانەی کە ماونەتەوە.