ناوەندی هەواڵ

 

کۆمسیۆنی یاسا و مافەکانی مرۆڤی هەدەپە بەبۆنەی ٢٦ی حوزەیران، ڕۆژی پشتیوانی بۆ ئەوانەی ئەشکەنجە دەدرێن، بەیاننامەیەکی نووسراوی بڵاوکردەوە، لە بەیاننامەکەدا هاتووە کە تورکیا پشتیوانی لە پەیماننامەی دژ بە ئەشکەنجە و کردەوە دڕندانەکانی دیکە دەکات، وەک نامرۆڤانەیی یان شکاندنی شەرەف یان سزادان، هەروەها ئەو دەوڵەتانەی کە پەیماننامەکە بەڕێوە دەبەن بەرپرسیارن لە خەباتێکی کاریگەر دژی هەموو جۆرەکانی ئەشکەنجە، مامەڵەی خراپ، مامەڵەی نامرۆڤانە، شکاندنی شەرەف.

 

"تورکیا ئەرکەکانی خۆی جێبەجێ ناکات"

لە بەیاننامەکەدا ئاماژە بەوە کراوە کە تورکیا پابەندییەکانی خۆی جێبەجێ ناکات بۆ ڕێگەگرتن لە ئەشکەنجە و مافی دادگاییکردنی دادپەروەرانە و تێیدا هاتووە: ئەشکەنجە تاوانێکە دژی مرۆڤایەتی، ئەمە پەیوەندی بە سکاڵاوە نییە، پەیوەندی بە ئاشتەواییەوە نییە و دژی تاوانی ئەشکەنجە ئەنجام نادرێت، بەڵام کێشەی سەرەکی ئەوەیە کە ئایا کردەوەکانی بەرپرسانی دەوڵەت بە ئەشکەنجە پێناسە دەکرێن یاخود نا.

 

بەپێی زانیارییەکانی ساڵی ٢٠٢٢ی وەزارەتی داد؛ بڕیارەکانی سەبارەت بە بەدواداچوون نەکردن لە قۆناغی لێکۆڵینەوە و بڕیارەکانی ئازادکردن کە لە قۆناغی دادگاییکردندا دراون زیاترە لە تاوانبارکردن، ئەم ئامار و ڕووداوانە ئەوە نیشان دەدەن کە دەسەڵاتی دادوەری خۆی بەدوور دەگرێت لە ناساندنی کردەوە وەک ئەشکەنجە و تاوانەکانی وەک برینە سادەکان یان بێبەشکردنی ئازادی کەم کردووەتەوە و تاوانباران بەبێ سزا جێدەهێڵێت، ئەم هەڵوێستەی دەسەڵاتی دادوەری بۆ پاراستنی ئەو تاوانانەی کە لەلایەن بەرپرسانی دەوڵەت و دەوڵەتەوە ئەنجامدراون هانیان دەدات بۆ ئەنجامدانی تاوانێکی لەو جۆرە، بە تایبەتی، لەو حاڵەتانەی کە قوربانییەکان کوردن، بڕیارەکانی دەسەڵاتدارانی دادوەری کە چاودێری و بێتاوانکردنی تاوانباران دەکەن ئەشکەنجە ئاسایی دەکەنەوە، لە لایەکی ترەوە، ئەو کەسانەی کە ڕووبەڕووی ئەشکەنجە و مامەڵەی خراپ بوونەتەوە ڕووبەڕووی لێکۆڵینەوەی نادادپەروەرانە دەبنەوە و ڕووبەڕووی دەستبەسەرکردن و دەستگیرکردن دەبنەوە، ڕۆژنامەنووسانیش کە ئەشکەنجە دەبینن و ئاشکرای دەکەن و ئەرکی خۆیان جێبەجێدەکەن ڕووبەڕووی دەستبەسەرکردن و دەستگیرکردن دەبنەوە.

 

"ڕۆژ لەدوای ڕۆژ گۆشەگیری قورستر دەبێت"

لە بەیاننامەکەدا هاتووە کە گۆشەگیری ڕۆژ بە ڕۆژ قورستر دەبێت و بارودۆخی ڕێبەری گەلی کورد عەبدوڵا ئۆجالان ڕوونکرایەوە: بۆ ماوەی ٢٨ مانگە هیچ زانیارییەک لە بەڕێز عەبدوڵا ئۆجالانەوە لە زیندانی ئیمراڵییەوە کە توندترین گۆشەگیری تێدا ئەنجام دەدرێت بەدەستنەگەیشتووە، کۆمیتەی ڕێگریکردن لە ئەشکەنجەی ئەنجومەنی ئەوروپا (CPT) هێشتا تێبینییەکانی خۆی لەبارەی سەردانەکەی ٢٠ بۆ ٢٩ی ئەیلوولی ٢٠٢٢ی بۆ ئیمراڵی بڵاونەکردۆتەوە. ئەم دۆخەی ئەشکەنجەی گۆشەگیری زیاد دەکات بەردەوامە، بە پێچەوانەی لێدوانەکانی حکومەتی ئاکەپە بۆ "لێبوردەیی سفر بۆ ئەشکەنجەدان، مافەکانی مرۆڤ و سەروەری یاسا"، دیارنەمانی زیندانییەکان، ڕفاندن، هەوڵدان بۆ سیخوڕیکردن لەژێر فشار و هەڕەشەدا، دەستگیرکردن بە دەستگیرکردن و لێدان، ستایشی ئەو کردەوانەیان لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا ڕێکخست لەلایەن لایەنگرانیانەوە و لەلایەن وەزیری ناوخۆوە بە ئاشکرا کە وتی "قاچی بشکێنە" هەر پڕۆسەیەک ئەشکەنجە و خراپ مامەڵەکردن لە ناوەندەکانی زیندانەوە بۆ شەقامەکان بڵاو بووەوە.

 

لە کۆتایی ڕاگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوە کراوە کە خاوەنداری شەرەفی مرۆڤ دەکەن و بەردەوام دەبن لە خەباتیان.