مەدینە مامەدۆغڵو

 

 مەرەش – ٦ی شوباتی ٢٠٢٣ بوو، کاتژمێر ٠٤:١٧، بوومەلەرزەیەک ڕوویدا کە وێرانکاری گەورەی شارەکانی باکووری کوردستان و تورکیای لێکەوتەوە،هەروەها ئەو بوومەلەرزانەی کە بازاریج و مەرەشیانن بە گوڕی ٧.٧ پلە و ئێلبستان بە گوڕی ٧.٦ گرتەوە، لە سووریاش هەستیان پێکرا، ئەم بوومەلەرزەیە لە ١١ شاردا وێرانکارییەکی گەورەی لێکەوتەوە، بەپێی داتا فەرمییەکان ٥٣ هەزار و ٥٣٧ کەس گیانیان لەدەستداوە و ١٠٧ هەزار و ٢١٣ کەسیش برینداربوون، بەڵام مەزەندە دەکرێت ژمارەی ئەو کەسانەی گیانیان لەدەستداوە لە ئامارە فەرمییەکان زیاترە.

 

 بوومەلەرزەکە بووە هۆی وێرانکاری و ئاوارەبوونی بەرفراوان لە نەلبیستانی سەر بە مەرەش، دوو هەزار باڵەخانە وێران بوون.

 

 نیوەی ئەلبیستان ئاوارە بوون

 دوو ساڵ بەسەر بوومەلەرزەکەدا تێپەڕیوە، بەڵام تا ئێستاش پێداویستیی زیانلێکەوتووانی بوومەلەرزەکە دابین نەکراوە، بە تایبەتی پێداویستییە سەرەتاییەکانی وەک خانووبەرە، تەندروستی و خۆراک دابین نەکراون، دەیان کەس لە ژێر داروپەردوودا گیریان خواردو گیانیان لەدەستداوە، تەرمەکان بە پاڵپشتی تیمە خۆبەخشەکان دەرهێنراون.  پلەی گەرمی هەوای قەزاکە لە کاتی بوومەلەرزەکەدا ٢٠ پلە لە ژێر سفرەوە بووە. خەڵک ناچار بوون بۆ چەند ڕۆژێک لە چادرەکاندا بمێننەوە کە لەسەر سەهۆڵەکە دانرابوو،  دانیشتوانی قەزاکە کەلوپەلەکانیان بە ماڵی جەمە سپارد، و بە پشتیوانی خەڵک لە ئاودا مانەوە.  بەهۆی نەبوونی پشتیوانی، کۆچێکی بەرفراوان دەستی پێکرد.

 

 لە ناوچەکانی بوومەلەرزە لە گەڕەکەکانی کۆنتێنەردا دەژین و بینای بەرگری لە بوومەلەرزە دروست دەکرێت، ئەو بینایانەی کە زیانێکی زۆریان بەرکەوتووە لە قەزاکەدا هێشتا لە ناوەنددان، هەروەها نهۆمە ڕووخاوەکان لەلایەن وەزارەتی گۆڕانی کەشوهەوا و ژینگە و شارسازییەوە بە بڕیاری 'گەشەپێدان' وەک ناوچەی یەدەگ ناسێندران.

 

 دوو نەخۆشخانە خزمەتگوزاری پێشکەش دەکەن،خوێندنگەکان بەردەوامن لە پێشکەشکردنی خوێندن، لە گوندەکان و شارۆچکەکەدا. دانیشتووان هەوڵدەدەن لەو ماڵانە یان سەربازگانەدا بژین کە بە سەرچاوەی خۆیان دروستیان کردووە.

 

 'ئێمە لەبیرکراین'

 ئەو ناوچەیە کە هەوای تۆزاوی تێیدا زاڵە، نزیکە لە بوون بە شارۆچکەیەکی خەیاڵاوی، هەروەها ڕزگاربووانی بوومەلەرزە کە بەردەوامن لە ژیان لە ناوچەکەدا بەردەوامن لە خەباتیان لە دژی سەختییەکانی ژیان.  ئایشە ئەلگاس تەمەن ٥٦ ساڵ، یەکێکە لە ژنە بەناوبانگەکانی شاری ئەرهەج، لە بوومەلەرزەکەدا کەلوپەلی زۆری لەدەستچووە، لە گوندی سەڤدیللییە و تا ئێستا گوندەکەی بەجێنەهێشتووە، ئایسە ئەلگاس لە ئەشکەوتەکەدا بوو کاتێک بوومەلەرزەکە ڕوویدا و توانی بە سەرچاوەکانی خۆی لە داروپەردووەکە دەربچێت، بەڵام هەموو مانگاکانی کە بەکاریان دەهێنا بۆ بژێوی ژیان، لە ژێر داروپەردوودا مردوون.  ئایشە دەڵێت لە ماوەی دوو ساڵدا برینەکانیان ساڕێژ نەبووە و ئازارەکانیان لەبیر نەکردووە. ئایشە کورتەیەک لە دوو ساڵی ڕابردووی خستەڕوو و ناڕەزایەتییەکانی خۆی بە گوتەی "ئێمە لەبیرکراین" دەربڕی.

 

 'خزمەکانم بەم شێوەیە بەستیان و گیانیان لەدەستدا'

 ئایشە ئەلگاس، کە باسی لە ساتەوەختی بوومەلەرزەکە کرد، وتی: لەو بوومەلەرزەیەی کە شەو ڕوویدا هیچ کەسێک زیانی پێنەگەیشتووە، لە کاتی بوومەلەرزەکەی نیوەڕۆدا لە ئاخوڕەکەدا بووین، هەردوو ئاخوڕەکە بەسەرماندا داڕما، ئێمە بە سەرچاوەی خۆمان لە داروپەردوو دەرچووین. بیستمان خێزانەکەم لە ناوەندی شار لە ژێر داروپەردوودا نێژراون.  ئەو ڕۆژە کەس نەبوو یارمەتیمان بدات. لە ڕۆژدا کەس لە دەوروبەرمان نەبوو، نەمانتوانی جەستەمان دەربهێنین.، کوڕەزاکەم بەستی و بەو شێوەیە ژیانی لەدەستدا، دوای ئەو ڕۆژە هەموو ڕۆژێک دەمردین. تەرمەکانمان برد و هاتینە گوند، خەڵک هاوکارمان بوون، نە دوڵەت بوو نە AFAD.

 

 'دوو ساڵە کەس لە دەرگامانی نەداوە'

 ئایشە ئەلگاس کە دوو ساڵە بە سەختییەکی زۆرەوە دەژی، لە خانوویەکی یەک ژووری گوندەکەدا دەژی کە بە سەرچاوەکانی خۆی دروستی کردووە، ئەو لەم بارەیەوە وتی: پێموایە ئەوەی ئەو کاتە بەسەرمان هات و ئەوەی ئێستا ئەزموونی دەکەین جیاوازی نییە، ئێمە هێشتا ماڵمان نییە و هێشتا کەسمان نییە، لەگەڵ نزیکبوونەوەی ٦ی شوبات، ساتەوەختی بوومەلەرزەکە دەژیمەوە، دڵگرانم بەو گەنجانەی کە ڕۆیشتن، ئەو خێزانانەی ڕۆشتن، هەرچییەک بکەین، هەرگیز ئەو ڕۆژە لەبیر ناکەین، دوو ساڵ تێپەڕی، بەڵام تا ئێستا کەس لە دەرگاکەمانی نەداوە، ئێمە خۆمان و ئەوەی بەسەرمان هاتووە لەبیرکرد، گوندەکە جگە لە نەبوونی پێداویستییە سەرەتاییەکان ڕووبەڕووی کێشەی ڕێگاوبان بووەتەوە، دوو ساڵە ئاویان بۆ ئەم گوندە نەهێناوە، جادەیان دروست نەکردووە.

 

 'ئێمە بە تەنیا ماینەوە لەگەڵ ئازارەکانمان'

 ئایشە ئەلگاس ئاماژەی بەوەشکرد، قوربانیانی بوومەلەرزە کە لە گوندەکەدا نیشتەجێن لەبیرکراون و بەم شێوەیە دڵەڕاوکێی خۆی دەربڕی: ئێمە لە ڕێگەی بەرخۆدان لە دژی ئازار و ئەو زیانانە گەیشتوینەتە ئەم ڕۆژە، هەموومان لە ژێر داروپەردووەکە هاتینە دەرەوە و تەرمەکانمان وەرگرتەوە، ئەمڕۆش هەوڵی مانەوە دەدەین، جارێک خەڵک هاتن، پاشان جارێکی تر نەهاتن.  ئێمە داوای زانیاری زانستی ناکەین بۆ ئەوەی پشتگیریمان بکات، ئێمە دەڵێین دەتوانن لە دەرگاکەمان بدەن و بڵێن 'چۆنیت'، لەم پرۆسەیەدا ئێمە بە تەنیا بە ئازارەکانمانەوە ماینەوە.

 

 ئایشە ئەلگاس ئاماژەی بەوەشکرد، لە ٦ی شوباتدا جارێکی دیکە هەمان ئازاری هەبووە و وتی: هەرگیز نامەوێت ئەو ڕۆژە بێت.