ناوەندی هەواڵ

 

دەسەڵاتی بەڕێوەبردنی کارەساتەکانی پەنجاب ڕۆژی ٢٤ی ئایار ڕایگەیاند کە لانیکەم ١٣ کەس لە ڕووداوەکانی پەیوەست بە زریان و بارانبارینی بەخوڕ گیانیان لەدەستداوە. زیاتر لە ٩١ کەس بریندار بوون و ژمارەیەکی زۆر لە یەکەکانی نیشتەجێبوون لە شارە جیاوازەکانی پارێزگای پەنجاب زیانیان بەرکەوتووە.

 

ئیسلام ئاباد و رەوالبندی بارانێکی بەخوڕیان بەخۆوە بینیوە، دواتر لافاو و پچڕانی کارەبا و ڕژانی ڕووبارەکان لەم شارانەدا ڕوویداوە. بارانبارینی بەخوڕ لە لاهور و کەراتشی بووە هۆی هەڵوەشاندنەوەی گەشتەکان و ئاگادارکردنەوە لە فڕۆکەخانەکانی پاکستان.

 

گۆڕانی کەشوهەوا بووەتە یەکێک لە گەورەترین هەڕەشە جیهانیەکان لەم ساڵانەی دواییدا، نەک تەنها ژینگە بەڵکو تەندروستی و ئابووری و ئاسایشی خۆراکی ملیارەها کەس لە جیهاندا دەخاتە مەترسییەوە. سەرەڕای بەشدارییەکی کەمی لە دەردانی گازی گەرمخانەیی، پاکستان یەکێکە لەو وڵاتانەی کە زۆرترین کاریگەری ئەم قەیرانە لەسەرە.

 

لە وشکەساڵییەوە بۆ کۆچی بەکۆمەڵ

گۆڕانی کەشوهەوا کارەساتە سروشتییەکانی لە سەرانسەری جیهاندا زیاد کردووە. وشکەساڵی توند لە ئەوروپا بەتایبەتی لە ناوچەکانی باشوور، بەرهەمی کشتوکاڵی تا ٣٠% کەمکردووەتەوە، مەترسی لەسەر ئابووری جیهانی دروستکردووە. بەرزبوونەوەی ئاستی دەریا بەهۆی توانەوەی سەهۆڵبەندانەکانی گرینلاند و ئەنتارکتیکا دەتوانێت ببێتە هۆی کۆچی ناوخۆیی بەرفراوان تا ساڵی ٢٠٥٠، ئەمەش کاریگەری لەسەر ژیانی نزیکەی ملیارێک کەس دەبێت کە لە نزیک کەناراوەکانەوە دەژین.

 

پاکستان لە بەرەکانی قەیرانی کەشوهەوا

پاکستان لە ساڵانی ڕابردوودا ڕووبەڕووی چەندین کارەساتی سروشتی بووەتەوە. لە ساڵی ٢٠٢٢دا لافاوێکی بێ وێنە کاریگەری لەسەر سێیەکی وڵاتی گرت، زیاتر لە هەزار و ٧٠٠ کەس گیانیان لەدەستدا، زیانی ئابووریی زیاتر لە ٤٠ ملیار دۆلاری لێکەوتەوە. هەروەها لافاوەکە ژێرخانی تەندروستی لەناوبرد و دەستڕاگەیشتن بە چاودێری تەندروستی بۆ ملیۆنان کەس سنووردار کرد.

 

لە ساڵی ٢٠٢٥دا شەپۆلێکی گەرمای زۆر کە پلەی گەرما لە بەلوشستان لە ٤٨ پلەی سەدی تێپەڕاندووە، مەترسی لەسەر تەندروستی گشتی دروستکردووە، ١٩ کەسی گیانی لەدەستدا. جگە لەوەش ئاگرکەوتنەوەی دارستانەکان لە پارێزگا جۆربەجۆرەکان لەوان بەلوشستان و گردەکانی مەرگەڵا لە ئیسلام ئاباد، هەزاران هێکتار دارستانی لەناوبردووە و ژیانی دەیان کەسی لێکەوتووەتەوە.

 

گۆڕانی کەشوهەوا مەترسی داهاتوو نییە، ڕاستییەکی پێشتر ئامادەیە کە کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنان کەس هەیە. پاکستان وەک یەکێک لە وڵاتانی زیانلێکەوتوو، پێویستی بە پشتیوانی نێودەوڵەتی، جێبەجێکردنی سیاسەتی کاریگەر هەیە بۆ کەمکردنەوەی لاوازی و زیادکردنی خۆڕاگری بەرامبەر بە کارەساتی سروشتی.