زەینەب خەلەف

دێرەزوور- ژنانی پارێزگای دێرەزوور هۆشدارییان دا لەوەی بەردەوامی بێباکی نێودەوڵەتی دەتوانێت دەرگای دابەشبوون و توندوتیژی زیاتر بکاتەوە. جەختیان لەسەر بەهێزکردنی گفتوگۆی نیشتمانی و ڕەتکردنەوەی قسەی تائیفی کردەوە، بۆ دەستەبەرکردنی داهاتوویەکی دڵنیا بۆ هەموو پێکهاتەکان.

 

مونا عوید، هاوسەرۆکی تۆماری مەدەنی لە شاری هەجین لە پارێزگای دێرەزوور ڕایگەیاند، "بە نیگەرانییەوە بەدواداچوون بۆ گرژییەکانی وڵات دەکەین، داوای گفتوگۆیەکی تۆکمەی نیشتمانی دەکەین"، ناوبراو نیگەرانی خۆی لە پێشهاتە سیاسی و ئاسایشیەکانی ئێستای سووریا دەربڕی، جەختی لە پێویستی بەهێزکردنی وتووێژی نیشتمانی و ڕەتکردنەوەی قسەی تائیفی بۆ دەستەبەرکردنی داهاتوویەکی ئاسایش بۆ هەموو پێکهاتەکان کردەوە.

 

ئاماژەی بەوەشکرد، پێشهاتەکانی ئەم دواییە لە وڵاتەکەدا بە قووڵی نیگەرانکەرن، بەتایبەتی سەبارەت بەو نیگەرانیانەی کە هەندێک لە پێکهاتەکانی کۆمەڵگەی سووریا، بەتایبەتی کۆمەڵگە عەلەوییەکان و دروزییەکان، لە نێوان قۆناغێکی هەستیاری گوازراوەیدا ئەزموونی دەکەن.

 

ئەو جەختی لەوە کردەوە کە کۆمەڵگەی عەلەوییەکان بەهۆی پەیوەندییە مێژووییەکانی لەگەڵ ڕژێمی پێشوو بارگرانییەکی قورسیان لەسەرە، دۆخێکی ترسناکیی لەبارەی سیناریۆ ئەگەرییەکانی تۆڵەسەندنەوە یان پەراوێزخستنەوە ئەزموون دەکات، لای خۆیەوە کۆمەڵگەی دروز بەهۆی ئاڵۆزییەکانی دیمەنی ئاسایش و جوگرافیاوە دۆخێکی ناسکی بەخۆیەوە دەبینێت، سەرەڕای هەوڵە دووبارەکانی بۆ دوورکەوتنەوە لە ململانێکان.

 

مونا عوید ئاماژەی کرد: ئێمەی ژنان پێمان وایە پاراستنی ڕاستەقینە لە ڕێگەی ترس و گۆشەگیرییەوە بەدەست نایەت، بەڵکو لە ڕێگەی گفتوگۆ و کراوەییەوە بەدەست دێت. گرنگە پرۆژەیەکی تۆکمەی نیشتمانی دابڕێژرێت کە مافەکانی هەموو سوورییەکان بەبێ جیاوازی و دوورخستنەوە دەستەبەر بکات، بەهاکانی دادپەروەری و کەرامەت و ئاشتی جێگیر بکات. داوای زاڵبوون بەسەر قسەی ڕق و تایفەگەریدا، پێکەوە کارکردن بۆ بنیاتنانی نیشتمانێکی هەمەلایەنە کە هەموو پێکهاتەکانی لە باوەش بگرێت، ئاسایش و داهاتوویان بۆ دابین بکات.

 

نەهلا عەلی، هاوسەرۆکی فەرمانگەی خزمەتگوزارییەکانی مەجلیسی گەل ڕایگەیاند کە پێکهاتەکانی عەلەوی و دروز ڕووبەڕووی پێشێلکاریی سیستماتیک دەبنەوە، لەوانە هێرشی سەربازی و ئاوارەبوونی زۆرەملێ و پەراوێزخستنی سیاسی، بەبێ ئەوەی ئەو تاوانانە ڕاگەیاندن پێویست یان بەڵگەنامەی یاسایی وەربگرن. ئەو چەتانەی تورکیای داگیرکەر بە ئەنجامدانی ئەم هێرشانە تۆمەتبار کرد، هۆشداریدا لەوەی کە ئەم پشتیوانییە شەرعیەتێکی ساختە دەدات بەو تاوانانەی کە هەڕەشە لە هەمەجۆریی ئایینی و کولتووری وڵاتەکە دەکەن.

 

نەهلا عەلی باسی لە توندوتیژیی سیستماتیکی ڕەگەزی دژی ژنانی سووریا کرد، کە ڕووبەڕووی پێشێلکارییەکی ئاشکرا دەبنەوە، لەوانە ڕفاندن، دەستبەسەرکردنی ئارەزوومەندانە، ئەشکەنجەدانی جەستەیی و دەروونی و کوشتنی دەرەوەی دادگا، ئەو ئەم کردارانە تەنها بە ئاژاوەگێڕی شەڕ پێناسە ناکات، بەڵکو بەشێکن لە سیاسەتێکی سەرکوتگەرانە کە ئامانج لێی بێدەنگکردنی ژنان و هەڵوەشاندنەوەی پەیکەری کۆمەڵگایە.

 

ناوبراو ڕەخنەی لە بێدەنگی نێودەوڵەتی و بێهەڵوێستی نەتەوە یەکگرتووەکان گرت لە چالاککردنی میکانیزمەکانی لێپرسینەوە، جەختی لەوە کردەوە کە ئەم بێدەنگییە کولتوری بێ سزای بەردەوام دەکات. ئازارەکانی قوربانییەکان بە تایبەت ژنان و کەمینەکان قووڵتر دەکاتەوە، "هێرش بۆ سەر کەمینەکان و توندوتیژی دژ بە ژنان دەقۆزرێتەوە بۆ هەڵوەشاندنەوەی ناسنامەی هەمەچەشنی سووریا، لە چوارچێوەی جیۆپۆلەتیکدا ئەنجام دەدرێت کە خزمەت بە بەرژەوەندییە دەرەکییەکان دەکات، دیارترینیان ناوەڕۆکی تورکیا، لەسەر حیسابی خوێنی هاوڵاتیانی مەدەنی سووریا".