نەغم کەراجە

 

غەزە-لە چوارچێوەی پێشکەوتنەکانی گۆڕەپانی سیاسی فەڵەستیندا، کەمبوونەوەیەکی بەرچاو هەیە لە بەشداریکردنی ئەندامانی ژن لە حزب و سەرکردەکان و ئامادەنەبوونیان لە دیالۆگە گرنگەکانی ئاشتەوایی، ڕەنگدانەوەی ئەم ئامادەنەبوونە گۆڕانکارییەکی گرنگە لە دیمەنی سیاسیدا کە پێویستی بە گفتوگۆکردن هەیە لەسەر ئاستەنگەکانی نوێنەرایەتیکردنی ژنان لە پۆستەکانی بڕیاردان و تیشک خستنە سەر خەبات و ڕۆڵیان لە بڕیاردانی سیاسیدا.

 

ڕانیا ئەلوح، چالاکوانی سیاسی ڕوونیکردەوە بەشداریکردنی ژنانی فەڵەستینی نەک تەنها لە خولەکانی ئاشتەوایی و دیالۆگ و دەزگاکانی چاودێری و وەزارەت و لایەنەکان کە داکۆکی لە گرنگی ڕۆڵی ژنان دەکەن، لە زۆربەی شوێنەکانی بڕیاردان کەم دەبێتەوە، وتیشی: سەرەڕای ئەوەی لە ماوەی چەند ساڵی ڕابردوودا داوامان کردووە و بەهۆی باوەڕمان بە توانا و تواناکانی لە بەڕێوەبردنی زۆرێک لە دۆسیەکاندا و شایانی ئەوەیە لە شوێنی بڕیارداندا بین، بەڵام وەڵامی پێویستمان لە سەرکردایەتی و لایەنە فەڵەستینییەکان وەرنەگرتووە.

 

فەرامۆشکردنی ژنان لە بڕیاردان لە بەرژەوەندی پڕۆسەی سیاسیدا نییە

ئاماژەی بەوەشکرد، بوونی ژنان لە پێکهاتە و سەرکردەکانی حزبدا بە نزیکەیی بوونی نییە و زۆرجار نوێنەرایەتی ژنان لە کۆمیتە ناوەندییەکان و پۆستەکانی بڕیارداندا نییە، فەرامۆشکردنی ڕۆڵی ژنان و بەشداری نەکردنیان لە بڕیارداندا لە بەرژەوەندی پرۆسەی سیاسیدا نییە، وتیشی: داوا دەکەین ڕۆڵی ژنان بەرز بنرخێندرێت و هەوڵەکانیان لەبەرچاو بگیرێت دوای چەندین ساڵ لە خەبات و قوربانیدان و سەلماندنی بەهای خۆیان لە بەڕێوەبردنی کێشە و ناکۆکییەکاندا، بەڵام ئەم بانگەواز و داواکارییانە تا ئێستا هیچ پێزانین و سەرنجێکیان وەرنەگرتووە و هێشتا ژنانی فەڵەستینی بەهۆی سەختی گەیشتن بە پێگەی بڕیاردان و پۆستە باڵاکانەوە دەناڵێنن.

 

ڕێژەی ٣٠٪ی بەشداری ژنان بۆ پۆستی بڕیار پەسەندکراوە بەڵام یەک ژن نییە

ئەوەشیخستەڕوو، باشترکردنی بەشداریکردنی ژنان لە دیالۆگی پڕۆسەی سیاسی و دروستکردنی ژینگەیەکی پشتگیریکار بۆ چالاکییە سیاسییەکانیان لەم دیالۆگە گرنگانەدا پێویستی بە زیادکردنی چڕی هەوڵەکان هەیە بۆ فشارخستنە سەر سەرکردایەتی فەڵەستین و پێویستە جەخت لەسەر پێویستی هەبوونی ژنان لە شانۆی سیاسیدا بکرێتەوە، هەروەها پێکهێنانی لۆبییەک بۆ وەرگرتنی مافەکانیان، بەتایبەتی دوای ئەوەی ئەنجومەنی ناوەندی و نیشتمانی لە ساڵی ٢٠١٨دا نوێنەرایەتی ژنان لە دامەزراوەکانی حکومەت و پۆستەکانی بڕیاردان بە ڕێژەی ٣٠٪ پەسەند کرد، ئایا ئەوە لۆژیکییە کە ئەو لایەنانە هەبێت کە باوەڕیان بە ئازادی ژنان و گرنگی ڕۆڵی خۆیان هەبێت و بەلایەنی کەمەوە یەک ژن لە پۆستەکانی بڕیارداندا نەبێت نوێنەرایەتیان بکات؟.

 

وتیشی: دوای کودەتای فەڵەستینییەکان لە ساڵی ٢٠٠٧، ئێمە شایەتی چەندین هەوڵ بووین بۆ ئاشتەوایی بە پێشەنگایەتی پیاوان، بەڵام تێبینی دەستێوەردانی چالاکانەی کەسایەتییە سیاسییە فێمێنیستییمان کرد وەک نێوەندگیری نێوان لایەنە ناکۆکەکان، کە هەنگاوێکی زۆر جددی بوو بۆ بەدیهێنانی ئاشتەوایی کۆمەڵایەتی لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکاندا، ئەمەش بەڵگەیەکی ڕوون و ئاشکرایە بۆ بەهێزی ژنان لە چاکسازی و گۆڕانکاریدا.

 

جەختی لەوە کردەوە، زۆربەی مافەکانی ژنان بەفیڕۆدەدرێن و لاواز دەکرێن بەهۆی کەمی نوێنەرایەتییان لە پێکهاتە و دامەزراوەکانی بڕیارداندا، بەشداریکردنیان بە نزیکەیی بوونی نییە، بوونی ژنان لە پۆستەکانی بڕیارداندا نەک تەنها خزمەت بە کێشەکانی ژنان دەکات، بەڵکو دەرفەتێکی ڕاستەقینەیە بۆ بەشداریکردن لە بەڕێوەبردنی کێشە سیاسییە گەورەکان و بەدەستهێنانی بەرژەوەندییە گشتییەکانی دەوڵەت، وتیشی: نەبوونی بەشداریکردنی پێویست لە بواری سیاسیدا لە هەموو دامەزراوەکانی دەوڵەتدا ڕەنگدانەوەی نەرێنی لەسەر پڕۆسەکانی دیالۆگی سیاسی هەیە، بەهۆی نەبوونی متمانە و داننان بە هاوبەشی نێوان ڕەگەزەکان لەلایەن بەرپرسانەوە، بۆیە کەموکوڕییەکی ڕوون و پەراوێزخستنیان لە گفتوگۆکانی ئاشتەواییدا هەیە.

 

پارتەکان نوێنەرایەتی ژنان ناکات

ئاماژەی بەوەشکردووە، لە چوارچێوەی پڕۆسەی ئاشتەواییدا کە پێشتر ئەنجامدرا، تەنها دوو ژن بەشدارییان کردووە، ئەوانیش زەهیرە کەمال و ماجدە مسری بوون، دوا خولی کۆبوونەوەی ئەنجومەنی سکرتێرە گشتییەکان تەنها یەک ژن بەشدارییان تێدا کردووە و وەک جێگری سکرتێری گشتی بەرەی دیموکرات بەشدارییان کردووە، بە واتایەکی دیکە  پارتەکان بە شێوەیەکی گشتی نوێنەرایەتی ژنان ناکەن.