سیحری بیرکردنەوە و پاڵنەرە باڵاکان لە سیاسەتدا

نەجیبە مەحموود - ڕۆژنامەنووس

ڕێگایەک هەیە بۆ گۆڕینی بیرۆکەکان بۆ کردار و زیندوویی و چارەسەری راستەقینەی سیاسەت بۆ سەرکەوتن.

بۆچی لە کوردستان سیاسەت بەرەو دواوە دەگەرێتەوە، لە رووی فیکری هیچ جیاوازیەک لە نیوان پارتە سیاسیەکان نابیندرێت لەو پەری چەپ تا ئەوپەری راست و تەنانەت ئیسلامیەکانیش. زۆربەیان بە یەک شێواز یاخود فۆرم کار دەکەن و تا ئێستا سیاسەت لە رۆژهەڵاتی ناوەراست بەگشتی و کوردستان بەتایبەتی نەتواندراوە بە شارستانی بکرێت.

 

سیاسەت و لایەنە سیاسییەکان لە هەر ناوچەیەکدا بە هۆکاری جۆراوجۆر کاریگەرییان لەسەرە کە دەتوانێت ببێتە هۆی پێشکەوتن یان پاشەکشەیان. له بارەی کوردستانەوە، ڕەنگه هۆکاری جۆراوجۆر بووبێته هۆی پاشەکشەی سیاسەت لەم ناوچیەدا، لەوانه، یەکپارچەیی لەنێوان لایەنه سیاسییەکان، جۆرێک له گەندەڵی یان خراپ به ڕێوەبردن، ململانێی فەڕهەنگی یان ئابووری و...هتد. جگە لەوەش، بوونی جیاوازیی فیکری و ئایدیۆلۆژی لە نێوان لایەنە سیاسییەکان لە چەپەوە بۆ ڕاست، بۆ سیستەمێکی دیموکراسی تەندروست و داینامیکی چارەنووسسازە.

ئەم فرەچەشنەیی بیرۆکە و ڕوانگە دەتوانێت یارمەتیدەر بێت لە گەشەکردن و گەشەسەندنی سیاسی و کۆمەڵایەتیدا، بەڵام کێشەیەک هەیە ئەگەر ئەم جیاوازییانە ببێتە هۆی ناسەقامگیری، ناکارامەیی یان ناکۆکی نێوان لایەنەکان. لە ئەنجامدا بۆ ئەوەی ڕێگری لە پاشەکشەی سیاسەت لە کوردستان و ناوچەکانی دیکە بکرێت، گرنگە لایەنە سیاسییەکان و سەرکردەکانیان سەرنجیان لەسەر ڕێککەوتن و هاوکاری بێت بۆ گەیشتن بە چارەسەری هاوبەش و پتەوکردنی لێکتێگەیشتنی نێوان حزبەکان، لەسەر بنەمای خاڵە هاوبەشەکان لەپێناو بەرژەوەندی گشتی و باشترکردنی دۆخی سیاسی ناوچەکە و دۆخی ژیان و گوزەرانی هاوڵاتیان. هەروەها  بەدەستهێنانەوەی متمانەی هاوڵاتیان.

 

نەبوونی جیاوازیی فیکری و ئایدیۆلۆژی لە نێوان لایەنە سیاسییەکان دەتوانێت زیان بە هێز و کاریگەریی ئۆپۆزسیۆن بگەیەنێت. بوونی جیاوازی تەسک لە نێوان ئۆپۆزسیۆن و حکومەتدا دەتوانێت ببێتە هۆی کەمبوونەوەی متمانەی هاوڵاتیان و دەسەڵاتی پڕوپاگەندەی ئۆپۆزسیۆن، چونکە ڕەنگە خەڵک هەست بکات جیاوازی نێوان هەردوولا گەورە نییە و هەڵبژاردنی نێوانیان زۆر مانادار نییە. جگە لەوەش نەبوونی جیاوازیی فیکری و ئایدیۆلۆژی دەتوانێت ببێتە هۆی ناسەقامگیری و ساختەکاری لە ئۆپۆزسیۆندا. ئەگەر لایەنە سیاسییەکان لە چەپەوە تا ڕاست لە جیاتی هاوکاری و ڕێککەوتن، لە ململانێ و کێبڕکێدا بن، ئۆپۆزسیۆن ناتوانێت پلان و چارەسەری هاوبەش و کاریگەر بۆ گۆڕانکاری سیاسی بخاتەڕوو. بۆیە بۆ بەهێزکردنی دەسەڵاتی ئۆپۆزسیۆن و بەدیهێنانی گۆڕانکاریی سیاسی، گرنگە لایەنە سیاسییەکان و ئۆپۆزسیۆن ڕێکبکەون و هاوکار بن و لێکتێگەیشتنی هاوبەش بۆ ئامانجە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکانیان دروست بکەن.

 

ئەوەی زۆر گرنگە لێرەدا بۆ گۆرینی باڵانسی سیاسی لە کوردستان، رۆڵی گەلە وەک کۆمەڵێک کەسی خاوەن پاڵنەر و بیرۆکە و بیروباوەڕی جیاواز، دەتوانێت ڕۆڵێکی زۆر گرنگ بگێڕێت لە بەرەوپێشبردنی دۆخی ناوچەکە. گەلی زیندوو بە پێشخستنی کولتوری کارگێڕی و پاڵنەر لە کۆمەڵگادا دەتوانێت سەرکەوتنی تاکەکەسی و دەستەجەمعی بەرەوپێش ببات بە دروستکردنی کەشێکی لەبار بۆ گەشەکردن و گەشەسەندنی مرۆڤەکان. هەروەها گەل بە دروستکردنی پەیوەندی و هاوکاری کاریگەر لە نێوان ئەندامانی کۆمەڵگادا دەتوانێت یارمەتیدەر بێت بۆ دروستکردنی تۆڕی پشتیوانی و هاندان بۆ پێشخستنی بڵاوبوونەوە و گەشەکردنی مرۆڤەکان بە سودوەرگرتن لە پرۆسەی دیموکراسی و بەکارهێنانی دەسەڵاتی خۆیان.