دیاردەی توندوتیژیی دژی ژنان دیاردەیەکی جیهانییە، واتە لە سەرەتای دروستبوونی مرۆڤایەتییەوە تا هەنووکە  ئەم دیاردەیە بوونی هەیە، بەڵام بەپێی ئاستی پێشکەوتنی کۆمەڵگەکان لە کۆمەڵگەیەکەوە بۆ کۆمەڵگەیەکی تر رێژەکەی دەگۆڕێت و بە تێپەڕبوونی کات شێواز و جۆری توندوتیژیی بەرامبەر بە خانمان دەگۆڕێت، لەئێستادا لەگەڵ پێشکەوتنی تەکنۆلۆژیادا جۆری توندوتیژییەکان گۆڕاون بۆ فشار خستنە سەر لایەنی دەروونیی خانمان، بەهۆی  بەئامانجگرتنیان لە رێگەی تۆڕە کۆمەڵاییەتییەکان و دواتر هەڕەشەلێکردن و چاوسوورکردنەوە لێیان بەبڵاوکردنەوەی وێنە و ڤیدیۆکانیان، بۆیە بەرزکردنەوەی ئاستی هۆشیاریی یاسایی خانمان گرنگە، چونکە خۆشبەختانە یاسای سزادانی عیراقی لە ماددەکانی  (٤٣٠،٤٣١،٤٣٢)دا سزای داناوە بۆ ئەو کەسانەی هەڕەشەی بڵاوکردنەوەی وێنە و ڤیدیۆ لە کەسی بەرامبەر دەکەن، هەروەها لەسەر ئاستی هەرێمی کوردستانیش لە یاسای ژمارە (٨)ی ساڵی ٢٠١١ سزا دانراوە بۆ کۆمەڵێک تاوان کە بەرامبەر خانمان دەکرێت بۆ نموونە (بەزۆر بەشوودان، بەشوودان لەبری خوێن، فشارخستنەسەر خانمان بە ئەنجامدانی کاری بەدڕەوشتی...هتد).

 

بۆیە کاتێک ژن هۆشیار دەبێت بەرامبەر ئەو مافەی یاسا پێی بەخشیوە دەتوانێت لەکاتی رووبەڕووبوونەوەی هەر حاڵەتێکی توندوتیژییدا پەنابباتە بەر دادگا، یاخود بەڕێوەبەرایەتییەکانی توندوتیژی، هەربۆیە بەستنی چەندین کۆڕ و سیمینار لەپێناو بەرزکردنەوەی ئاستی هۆشیاریی یاسایی خانمان کارێکی گرنگ و پێویستە گومان لەوەدا نییە هەڵکشانی رێژەی جیابوونەوەی هاوسەران یەکێکی ترە لەو دەردەسەرییانەی بەرۆکی کۆمەڵگاکەمانی گرتووە و ژنان بە پلەی یەکەم زەرەرمەند دەبن لەئەنجامی هەڵوەشانەوەی پرۆسەی هاوسەرگیرییدا، کاتێکیش منداڵ لەنێوانیاندا هەبێت ئەوا کچەکان زۆرترین باج دەدەن بەراورد بە کوڕان لە ئەنجامی جیابوونەوەی دایک و باوکیان، هەربۆیە خوازیارم هاوشێوەی زۆرێک لە وڵاتە پێشکەوتووەکانی جیهان یاسای راهێنانی پێشوەختەی هاوسەرگیریی دەربچوێنرێت لەپێناو کەمکردنەوەی رێژەی جیابوونەوەی هاوسەران، دیارە جۆری پەروەردەش رۆڵێکی دیار و بەرچاوی هەیە لە کەمکردنەوەی رێژەی توندوتیژییەکان، بەو پێیەی کە منداڵ زۆرترین کات لەگەڵ دایکیدا بەسەردەبات، هەربۆیە خانمان بە رێژەیەکی زیاتر ئەرکی پەروەردەکردنی منداڵیان لە ئەستۆدایە، بۆیە گرنگە بەجۆرێک بیری نەوەکانیان ئاڕ-استە بکەن کە بڕوای تەواویان بە پاراستنی مافی خانمان هەبێت، کە بەداخەوە بەشێک لە خانمان هەر لە سەرەتاوە نەریتێکی پیاوسالاریی لە خێزاندا دروست دەکەن، بە بەکارهێنانی دەستەواژەی ئەو کوڕە هەرچی بکات لەسەری ناکەوێت، تاوای لێ دێت خودی ئەو منداڵە کوڕە لە داهاتوودا شەرعیەت دەدات بەخۆی بۆ کردنی هەموو تاوانە قێزەونەکان دژی خانمان.