BERAA CELÎ

Reqa – Futbol yek ji werzîşên herî populer e, lê li Sûriyeyê ji ber gendelî û despotîzmê bipêş neketiye. Tevî kêmbûna wê jî, ji hêla mêran ve hatiye monopolîzekirin û ji hêla civakek ku jinan ji ber lixwekirina cilên werzîşê û bezîna li ser zeviyên kesk rexne dike ve tê destekkirin..
Li herêma Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê, ji sala 2012’an vir ve, êdî dabeşkirina tu kar, pîşe an werzîşek, li gor ji bo jinan guncaw e an nîne, çênabe. Têgeha monopolê êdî bi qanûnî bi dawî bûye. Civak tenê hewceyî wê hişmendiyê ye ku têgihîştinên xwe yên li ser jinan, laşên wan û tiştên ku ji bo wan guncaw û ne guncaw e, biguhezîne.

Li Efrînê, ev wekhevî hat bidestxistin. Lê bajêr di bihara 2018’an de ji aliyê dewleta Tirk ve hat dagirkirin. Li şûna ku vegerin malên xwe û xanî û erdên xwe yên dizî û talankirî vegerînin, ev mirov ji ber êrîşên nû yên dagirkeriya Tirk û çeteyên wê, careke din ji Şahbayê ber bi deverên Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê ve hatin koçberkirin. Lê belê li şûna ku bikevin nav bêhêvîtiyê, komek jinên ciwan tîmek futbolê ya jinan li kampên koçberiyê yên parêzgeha Reqayê ava kirin.

Giyanek hevkariyê û hevgirtinê di nav jinan de bipêş xistin

Van jinên ciwan li hember şert û mercên mirovî yên dijwar ên ku bi hezaran koçberên ji Efrînê hatine kişandin, serî hildan. Wan giyanek hevkariyê û hevgirtinê di nav jinan de bipêş xistin. Hevdu teşwîq kirin ku zextên jiyana di konan de derbas bikin. Ji bilî feydeyên tenduristiyê, bi gelemperî werzîş û bi taybetî futbol, mîna amûrek piştgiriya psîkolojîk û civakî ya ji bo jinên ciwan, xizmet dikin.

‘Me biryar da ku em pêşve herin’

Rahênera ciwan, Aliya Memo ya 23 salî, behsa evîna xwe ya kûr a ji bo hewesa xwe û pêwendiya xwe ya bêdawî, ya tevî koçberiyê, vegot. Aliya da zanîn ku beriya ku ji Efrînê birevin, futbol dilîst, lê koçberiyê demeke ew rawestandiye. Aliya anî ziman ku bi koçberiya wan a duyemîn re, biryar daye ku pêşve here û piştî sê mehan, tîmek jinan li kampa ku lê diman, ava kiriye.”

Piştî koçberiya duyemîn dest bi hewldanan kir

Redkirina destpêkê ya hin malbatan jî di nav de, gelek astengî li pêşiya projeya wê bûn. Lê belê, wê bi gotina ku jin divê qet dev ji xewnên xwe bernede, çi qas dem dijwar be jî, ew aş kirin. Aliya wiha got: “Min ji wan re got ku armancek me heye ku divê em bighîjinê. Dema ku em koçberî Şahbayê bûn, em heşt salan li wir man û me qet dev ji armanca xwe an jî hezkirina xwe ya ji bo futbolê berneda. Piştî koçberiya me ya duyemîn, em çûn navçeya Tebqayê, li wir min keç li gorî hejmara pêwîst û temenê wan organîze kirin û dest bi perwerda wan kir.”

Aliya Memo bal kişand ser rola jinan a di hemû waran de û şiyana wan a nûjeniyê îsbat kir. Aliya got ku “Em jin hewl didin ku jêhatîyên xwe di werzîşê de nîşan bidin. Em nîşan bidin ku tevî zehmetî û zehmetiyan, em ê xewn û armancên xwe yên di futbolê de bernedin. Evîn û xwesteka me ya lîstinê dê tenê mezin bibe. Em li vir in ku berdewam bikin, beşdarî werzîş, huner û hemû warên din bibin, ne tenê werzîşê.”

Aliya anî ziman ku bi gelek dijwariyan re rû bi rû dimînin, lê hemû zext û astengiyan derbas dikin, ji ber ku her kesê ku bi rastî tiştek dixwaze divê bi hemû dijwariyan re rû bi rû bimîne da ku bigihîje armanca xwe. Aliya wiha got: “Me li dijî tîma Reqqayê lîst û em bi ser neketin. Lê ev yek me netirsand û bêhêvî jî nekir. Bi riya futbolê, ez fikarên xwe berdidim û enerjiya xwe ya neyînî derdixim. Futbol hem hêza derûnî û hem jî ya bedenî dide min."

‘Civakek bêrehm e’

Aliya Memo dibêje ku armanca wê ya damezrandina tîmê ya di demeke kurt de ango piştî koçberiya wê ya duyemîn ew bû ku nehêle ev jinên ciwan bikevin bêhêvîtiyê û zextên civakî.  Aliya ragihand ku dixwaze piştgiriyê bide jinên ciwan da ku ew di werzîşê de serketî bin, hemû dema xwe ji bo werzîşê veqetînin û di mal an konên xwe de nemînin, da ku bikaribin bi dijwarîyên jiyanê re rû bi rû bimînin.

Aliya bi van gotinan gilî û gazinên xwe anî ziman: “Rêûresm û kevneşopiyên kevnar ên di civakê de bêrehm in, lê ev hewesa min, hobiya min û evîna min e û ez dev jê bernadim. Ez ji her jinek ku ji pîşeyekê hez dike, bila wê bişopîne. Divê jin astengiyan derbas bikin û xelkê Efrînê wekî model bigirin. Tevî ku du caran ji ber êrîşên Tirkiyê koçber bûne jî, em berdewam dikin ku xewnên xwe bişopînin. Her carê, em ê ji sifirê dest pê bikin û em ê bêhêvî nebin. Em ê bi hêviya vegerê berdewam bikin. Rojekê, ez û tîma min em ê bikevin Efrînê û li Efrînê, em ê tiştên hîn mezintir bi dest bixin.”

‘Me ji bo bidestxistina xewna xwe dest bi xebatê kir’

Aya Îsmaîl a stajyer a 16 salî jî, zehmetiyên ku xelkê Efrîna dagirkirî pê re rû bi rû mane vegot. Aya da zanîn ku destpêkê li Efrînê bûne, paşê ji ber êrîşan ber bi Şehbayê ve koçber bûnê û dûv re ji ber heman sedeman dîsa koçber bûne, navçeya Tebqayê. Aya wiha got: “Em di kampên koçberiyê de sekinîn. Di vê havîna germ de em bi gelek dijwariyan re rû bi rû man. Lê tevî her tiştî, me dest bi xebatê kir ji bo bidestxistina xewna xwe û em hîn jî berdewam dikin."

Aya bawer dike ku zehmetî di koçberiyê de ye, lê futbol werzişek xweş e ku alîkariya jinên ciwan dike ku xwe xurt bikin û ji bo derbaskirina zehmetiyan bêtir jêhatî bibin. Aya bi van gotinan behsa destpêkirina lîstikê kir: “Ez qet rastî tu zehmetiyan nehatim. Zehmetiya herî mezin windakirina malên me ye. Em, xelkên Efrînê, bi israr in û em ê bi riya futbolê berdewam bikin ku bighîjin armanca xwe. Em bi hêviya vegera Efrînê, bajarê zeytûnan dijîn. Çi dibe bila bibe Tirkiye çi bi me bike û çiqas me koçber bike jî, em ê tu carî dev ji armanca xwe bernedin."